Pielęgnacja skóry u dzieci

Skóra dziecka

W budowie skóry dzieci i osób dorosłych występują znaczne różnice. Przez pierwsze trzy lata życia, początkowo bardzo niedojrzała, a przez to delikatna skóra małego dziecka, ulega ciągłemu wzmocnieniu i przebudowie, aby móc prawidłowo wypełniać swoje ochronne funkcje. W tym czasie możliwości obrony przed zagrożeniami ze świata zewnętrznego są ograniczone, skóra łatwo ulega podrażnieniu i zaczerwienieniom.

Do głównych odmienności w budowie skóry u dzieci, w porównaniu ze skórą osób dorosłych, należy fakt, że jest ona znacząco cieńsza, ma luźniejszy układ komórek, jest stosunkowo mało sprężysta i ma nieszczelną ochronną warstwę lipidową.

Z jednej strony, powoduje to łatwiejsze przenikanie przez nią do wnętrza organizmu różnych szkodliwych czynników zewnętrznych – jak: zanieczyszczenia, zarazki, substancje chemiczne, promieniowanie słoneczne, z drugiej strony, naraża ją na wysychanie. Efektem może być powstawanie różnego rodzaju zmian skórnych – pęknięć, podrażnień, zmian alergicznych, łuszczenia się, zaczerwienienia skóry, co może osłabić jej funkcje ochronne.

Skóra dziecka a preparaty

Skóra małego dziecka wymaga regularnego wspomagania swojej głównej funkcji. Preparaty stosowane w pielęgnacji skóry dzieci powinny być właściwie dobrane, aby prawidłowo dbały o delikatną skórę dziecka. Jakie cechy powinien posiadać dobry preparat do pielęgnacji dziecięcej skóry?

Powinien być hipoalergiczny – bezzapachowy i bez barwników. Powinien pomagać odbudowywać i utrzymywać na skórze warstwę lipidową, dzięki temu będzie ona prawidłowo nawilżona i natłuszczona, przezskórna utrata wody zostanie zahamowana, a ryzyko powstania podrażnień zminimalizowane. Należy wybierać preparaty dostosowane do wieku dziecka, przebadane dermatologicznie, opracowane zgodnie z obowiązującymi normami.

Do codziennej pielęgnacji skóry normalnej wystarczy mleczko do ciała oraz lekki krem nawilżający. Kremy ochronne przydadzą się, jeśli dziecko ma wysuszoną skórę lub jeśli istnieje potrzeba chronienia skóry przed czynnikami pogodowymi. Usta i inne wrażliwe eksponowane strefy smarujemy specjalnymi pomadkami. Jeśli dziecko dużo przebywa na słońcu, należy regularnie używać preparatów z filtrem przeciwsłonecznym.

Ciemieniucha i łojotokowe zapalenie skóry

U części noworodków i młodych niemowląt występuje tendencja do nadmiernego złuszczania się owłosionej skóry głowy, gdzie mogą powstawać żółtawe łuski. Jest to tak zwana ciemieniucha, która może wyglądać nieestetycznie, nie jest natomiast groźna dla życia dziecka. Jej przyczyną jest przejściowe zaburzenie pracy gruczołów łojowych, które mija około trzeciego miesiąca życia.

Jeśli u dziecka występuje ciemieniucha, należy używać do mycia głowy szamponu dla dzieci, nacierać głowę oliwką, a następnie miękką szczoteczką lub grzebieniem o miękkich zębach usuwać złuszczającą się skórę. W aptekach dostępne są również preparaty do wcierania w skórę głowy, przyspieszające ustępowanie ciemieniuchy.

Noworodek pielęgnacja kikuta pępowiny

Dzieci przebywające w brzuchu mamy otrzymują substancje odżywcze i tlen dzięki łożysku, które jest przyczepione do wewnętrznej ściany macicy. Łożysko jest połączone z płodem za pomocą pępowiny przez niewielki otworek w brzuchu dziecka. Po porodzie pępowina, dzięki której możliwy jest przepływ krwi między dzieckiem a łożyskiem, jest zaopatrywana specjalnym klemem i bezboleśnie dla dziecka odcinana.

Pozostały kikut pępowiny stopniowo zasycha i odpada zwykle do końca trzeciego tygodnia życia noworodka, pozostawiając małą rankę, która w ciągu kilku dni ulega wygojeniu. Zanim kikut pępowiny odpadnie odsłaniając pępek, należy starannie o niego dbać, aby nie doszło w jego okolicy do rozwoju stanu zapalnego. Aktualnie polecana jest tak zwana sucha pielęgnacja kikuta pępowiny. Należy go myć wodą z mydłem, po umyciu należy go osuszyć. Do czasu odpadnięcia kikuta pępowiny dziecko nie powinno być całe kąpane w wanience.

Kikut pępowiny a niepokojące objawy

Pieluszka powinna być zapinana poniżej kikuta pępowiny, dzięki temu będzie on miał kontakt z powietrzem, a nie z moczem i spokojnie wysychał. Nie zaleca się już przemywania kikuta pępowiny 70 proc. roztworem alkoholu etylowego, gdyż może to wydłużyć czas jego odpadania. Jeśli to konieczne, można zastosować łagodny środek odkażający. W przypadku pojawienia się objawów zapalenia – zaczerwienienie, obrzęk, pojawienie się ropnej wydzieliny z pępka – należy zasięgnąć porady lekarza, gdyż nieleczone w porę zapalenie pępka może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia dziecka.

Pieluszkowe zapalenie skóry

Jest to wysypka na skórze, występująca w miejscach zakrywanych przez pieluszkę. To bardzo powszechny stan, który może wystąpić u każdego dziecka. Pieluszkowe zapalenie skóry może być spowodowane „zawartością pieluszki”. Mocz i stolec mogą podrażniać skórę, szczególnie jeśli dziecko ma biegunkę lub przyjmuje antybiotyki. Również składniki pieluszki – niektóre barwniki i perfumy mogą wywoływać zapalenie skóry, jeśli dziecko jest na nie uczulone.

Czasem również inne choroby, niezwiązane z noszeniem pieluszki, mogą wystąpić w rejonie „pieluszkowym”. Zwykle wtedy zmiany skórne występują również w innych miejscach ciała, nie tylko tych bezpośrednio pod pieluszką. Objawami pieluszkowego zapalenia skóry są: czerwona, bolesna, swędząca skóra, wypukłe, łuszczące się obszary skóry, żółte pęcherze, wypełnione płynem.

Pieluszkowe zapalenie skóry leczenie

Domowe sposoby leczenia to jak najczęstsze zdejmowanie pieluszki i „wietrzenie” zmienionych obszarów skóry przed założeniem nowej. Należy sprawdzać zawartość pieluszki co 2–3 godziny i zawsze wymieniać ją, gdy jest mokra lub zawiera stolec. Skórę w rejonie pieluszkowym należy czyścić delikatnie, używając miękkiej szmatki i ciepłej wody, unikać gotowych nawilżanych chusteczek. Preparaty myjące powinny być łagodne i nieperfumowane.

Po umyciu należy obszar pieluszkowy delikatnie wytrzeć ręcznikiem. Jeśli do oczyszczania skóry używamy wilgotnych chusteczek, wybierajmy te nieperfumowane i bez alkoholu. Przy okazji każdej zmiany pieluszki należy posmarować oczyszczoną skórę wazeliną lub preparatem barierowym, zawierającym tlenek cynku. Jeśli u dziecka występuje pieluszkowe zapalenie skóry, lepiej sprawdzają się pieluszki jednorazowe niż tetrowe. Przy bardzo nasilonym pieluszkowym zapaleniu skóry bądź jej zainfekowaniu może być konieczna wizyta u lekarza.

Atopowe zapalenie 

Atopowe zapalenie skóry to przewlekła, nawrotowa, zapalna choroba skóry, dotycząca naskórka i skóry właściwej. U osób z atopowym zapaleniem skóry naskórek nie spełnia swojej ochronnej funkcji i pozwala alergenom wnikać w głąb głębszych warstw skóry i wywoływać stan zapalny. W zależności od wieku chorego, na skórze w charakterystycznych lokalizacjach okresowo pojawiają się typowo wyglądające zmiany, którym towarzyszy silny świąd.

U dzieci do 2. roku życia zmiany lokalizują się głównie na twarzy i skórze głowy. Są to najczęściej sączące grudki, które łatwo ulegają nadkażeniom bakteryjnym. Skóra policzków może być szorstka, zaczerwieniona, „polakierowana”.

U dzieci między 2. a 12. rokiem życia skóra jest sucha, zmiany atopowe typu wyprysku lokalizują się głównie w dołach łokciowych i podkolanowych, na przedramionach i podudziach. U dorosłych zmiany atopowe mogą występować we wszystkich okolicach ciała, skóra robi się pogrubiała, paznokcie są bardzo błyszczące, wyglądają jak polakierowane. Atopowemu zapaleniu skóry może towarzyszyć alergiczny nieżyt nosa lub astma oskrzelowa u chorego lub członków jego rodziny.

W okresie bezobjawowym u osób z atopowym zapaleniem skóry istotna jest pielęgnacja całej powierzchni skóry. Stosuje się preparaty nawilżająco-natłuszczające, tak zwane emolienty, kąpiele natłuszczające, dermokosmetyki o pH 5,5 niezawierające substancji o potencjalnym działaniu alergizującym i drażniącym, maści obojętne, nawilżające preparaty zawierające 5–10 proc. mocznik.

Emolienty należy aplikować co najmniej 2 razy dziennie. Kąpiele powinny odbywać się w wodzie o temperaturze ciała i trwać 10-15 minut, do kąpieli nie wolno używać drażniących detergentów. Po kąpieli trzeba wysuszyć skórę bez pocierania i następnie zastosować obojętny preparat nawilżająco-natłuszczający.

Przeczytaj także: Atopowe zapalenie skóry (AZS) u dzieci i dorosłych, objawy oraz leczenie

Atopowe zapalenie o czym warto pamiętać 

W czasie zaostrzeń, kiedy na skórze pojawiają się zmiany, w celu eliminacji świądu stosuje się doustne leki przeciwhistaminowe. Miejscowo aplikuje się preparaty zawierające glikokortykosteroidy, takrolimus i pimekrolimus, stosuje się okłady zapobiegające wysuszaniu skóry. Czasem konieczne jest zastosowanie doustnego steroidu, lub, w przypadku bakteryjnego nadkażenia zmian skórnych – antybiotyku. Metodami uzupełniającymi są: psychoterapia i fototerapia.

Osoby cierpiące na atopowe zapalenie skóry powinny wystrzegać się substancji mogących nasilać pojawianie się nowych zmian, takich jak: ubrania z wełny, sierść zwierząt, roztocza kurzu domowego, dym tytoniowy, pyłki, alergeny pokarmowe, jak: orzechy, ryby, skorupiaki, mleko, jaja, unikać detergentów i konserwantów. Należy również, w miarę możliwości, unikać sytuacji stresowych.

Dowiedz się więcej

Atopowe zapalenie skóry – współczesne poglądy na patomechanizm oraz metody postępowania diagnostyczno-leczniczego.

http://fundacja-alabaster.org.pl/wp-content/uploads/2012/09/1.pdf

Wyprysk atopowy jako jeden z objawów alergii pokarmowej u dzieci

https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/view/10080

Aktualne problemy w rozpoznawaniu i leczeniu ostrego i wysiękowego zapalenia ucha środkowego

http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/