Gluten jest frakcją białek pochodzenia roślinnego, składającą się z gluteniny oraz w zależności od rodzaju zboża gliadyny (pszenica), hordeiny (jęczmień) lub sekaliny (żyto).

Źródło glutenu to głównie zboża. Alergia na gluten objawia się głównie objawy ze strony układu pokarmowego (biegunka, wzdęcia, ból brzucha). Podejrzewając nietolerancję glutenu, należy wykonać badanie, a w przypadku pozytywnego wyniku rozpocząć stosowanie diety bezglutenowej.

Spis treści:

  1. W czym jest gluten
  2. Czym jest nietolerancja glutenu?
  3. Objawy nietolerancji glutenu
  4. Przygotowanie do badania nietolerancji glutenu
  5. Nietolerancja glutenu - wyniki badań

W czym jest gluten?

Głównym źródłem glutenu są zboża i produkty zbożowe, przede wszystkim pszenica, żyto i jęczmień, oraz hybrydy tych zbóż (np. pszenżyto) i produkty je zawierające. Owies nie zawiera glutenu, ale w procesie produkcji może zostać nim zanieczyszczony, dlatego jeśli jest bezglutenowy, powinien zawierać stosowne oznaczenie. Nie każdy wie, że gluten spotkać można również w produktach, w których nie każdy się go spodziewa, jak parówki, mięso mielone czy słodycze i, ale także w produktach mlecznych – jest to wynik zanieczyszczenia glutenem w trakcie produkcji lub stosowania składników i/lub dodatków będących źródłem glutenu.

Nietolerancja glutenu cena badania.

Czym jest nietolerancja glutenu?

Wyróżniono 3 choroby związane z glutenem: celiakię (czyli chorobę trzewną o podłożu autoimmunologicznym), alergię na pszenicę i nieceliakalną nadwrażliwość na gluten. Celiakia to choroba trzewna o podłożu autoimmunologicznym. Gdy organizm ma kontakt z glutenem, reaguje w sposób nieprawidłowy, czyli dochodzi do aktywacji reakcji układu odpornościowego skierowanej przeciw własnym tkankom. Reakcja immunologiczna powoduje wystąpienie różnego typu objawów. Problem polega na tym, że dla większości osób nieszkodliwy czynnik powoduje nadmierną i niewłaściwą reakcję odpornościową organizmu, manifestując się różnego rodzaju objawami.

Objawy nietolerancji glutenu

Objawy nietolerancji na gluten są niespecyficzne. Typowy dla celiakii jest związany z nieprawidłową reakcją odpornościową zanik kosmków jelitowych. W postaci typowej nietolerancji na gluten dominują objawy ze strony przewodu pokarmowego, takie jak:

  • ból brzucha,
  • biegunka,
  • zahamowanie wzrastania u dziecka,
  • spadek masy ciała lub brak wzrostu masy ciała u dzieci.

Nietypowe objawy nietolerancji glutenu

W postaci nietypowej manifestacja nadwrażliwości na gluten zachodzi pod postacią objawów spoza przewodu pokarmowego, takich jak:

  • anemia – niedokrwistość związana z niedoborem żelaza,
  • zaburzenia neurologiczne, np. padaczka, zaburzenia koncentracji,
  • zaburzenia psychiatryczne, np. depresja,
  • zmiany zapalne skóry i błon śluzowych, np. afty w jamie ustnej,
  • obniżona gęstość mineralna kośćca, w tym osteopenia, osteoporoza,
  • zaburzenia układu rozrodczego, w tym zaburzenia erekcji i obniżenie płodności,
  • choroby wątroby, np. stłuszczenie wątroby,
  • zaburzenia ruchomości stawów.

Im zanik kosmków jelitowych jest większy i bardziej rozległy, tym objawy mogą być bardziej nasilone i niekoniecznie ograniczone tylko do przewodu pokarmowego. Występuje również bezobjawowa postać celiakii, gdzie mimo występowania reakcji układu odpornościowego nie pojawiają się charakterystyczne objawy choroby. Już niewielka ilość glutenu może powodować objawy w postaci objawowej, dlatego w przypadku stwierdzenia celiakalnej nadwrażliwości na gluten, konieczna jest całkowita eliminacja glutenu z diety.

Dieta na nietolerancję glutenu

Dieta eliminacyjna z wyłączeniem glutenu, jest niezwykle trudna i wymagająca dla pacjenta i jego współdomowników. Niestety w przypadku stwierdzenia celiakii, ścisłe przestrzeganie diety bezglutenowej jest konieczne przez całe życie. Oznaczenia przeciwciał EMA i anty-TGA pozwalają monitorować przestrzeganie diety bezglutenowej i upewnienia się, czy na pewno wszystkie źródła glutenu zostały wyeliminowane z diety.

Przygotowanie do badania nietolerancji glutenu

Badanie, które pozwala na wykrycie nietolerancji na gluten wykonywane jest w oparciu o próbkę krwi żylnej. Obejmuje badanie przeciwciał przeciw endomyzjum mięśni gładkich (EMA IgA) i transglutaminazie tkankowej typu 2 (anty-TG2). Testy te cechują się wysoką czułością i swoistością. Oznaczane jest również całkowite stężenie immunoglobulin klasy IgA z uwagi na to, że wspomniane przeciwciała również są określane w klasie IgA. Do pobrania krwi pacjent nie musi przygotowywać się w sposób szczególny, nie musi też być na czczo.

Nietolerancja glutenu - wyniki badań

Analiza wyników powinna opierać się na wartościach referencyjnych podanych przez laboratorium. Wyniki badania należy skonsultować z lekarzem. Rozpoznanie celiakii powinno być potwierdzone z użyciem badania genetycznego na obecność HLA-DQ2/DQ8 i/lub biopsji. Jedynie u dzieci, u których występują typowe dla celiakii objawy kliniczne, dodatni wynik EMA IgA (w niezależnie pobranej próbce krwi), podwyższone stężenie anty-TG2 (co najmniej 10-krotnie przekroczona górna granica normy miana przeciwciał) i stwierdzono obecność HLA-DQ2/DQ8, można stwierdzić występowanie choroby trzewnej bez wykonywania biopsji.