Czy można brać probiotyki profilaktycznie?

Probiotyki to żywe drobnoustroje, które podawane w określonej ilości przynoszą pewną korzyść zdrowotną, np. doskonale sprawdzają się podczas antybiotykoterapii. Wspomagają one odbudowę równowagi w składzie i ilości drobnoustrojów zasiedlających jelita, która ulega zaburzeniu podczas przyjmowania antybiotyku (dochodzi do tzw. dysbiozy). Zaleca się stosowanie określonych probiotyków także u osób z biegunką, np. u dzieci z ostrą biegunką infekcyjną lub w jej profilaktyce, np. związanej ze stosowaniem antybiotyków. Czy można stosować probiotyki profilaktycznie, przez dłuższy okres lub na stałe?
Jakie są najczęściej stosowane szczepy bakterii?

Zalety przyjmowania probiotyków

Od dawna mówi się o korzystnym dla zdrowia działaniu probiotyków. Są to preparaty, szczególnie pomocne w chorobie, która wymaga antybiotykoterapii. Antybiotyki wpływają niekorzystnie na swoistą równowagę między naturalnie występującymi w jelitach drobnoustrojami (przewód pokarmowy zasiedlają tak naprawdę nie tylko bakterie, ale również grzyby, wirusy i inne mikroorganizmy). Dlatego tak ważne jest, aby przez cały okres antybiotykoterapii wspomagać “dobre drobnoustroje”, by zapobiec rozwojowi biegunki poantybiotykowej.

 

W praktyce, lekarz zwykle przepisuje określony preparat probiotyczny gdy zleca antybiotyk. Probiotyki stosuje się przez cały okres leczenia antybiotykiem zgodnie z dawkowaniem zaleconym przez lekarza.

Kiszonki  zawierają żywe drobnoustroje.

Źródła probiotyków

W czasie antybiotykoterapii zazwyczaj zalecane jest stosowanie specjalnych preparatów dostępnych
w aptece. Wyróżnić tu można dwa rodzaje produktów - leki oraz suplementy diety. Lekarz przepisuje zazwyczaj antybiotyk razem z probiotykiem – jest to już złoty standard, dlatego nie trzeba się martwić doborem preparatu probiotycznego dobrej jakości.

Probiotyk w profilaktyce

W przypadku stosowania probiotyków w profilaktyce zdania ekspertów są podzielone. Część z nich wypowiada się pozytywnie o wykorzystywaniu probiotyków w profilaktyce, wskazując na regularne dbanie o prawidłowy skład i działanie mikroflory jelitowej. Natomiast inni eksperci podnoszą, że nie ma konieczności stosowania probiotyków u osób zdrowych. Niektóre probiotyki mogą wspierać układ odpornościowy i zmniejszać ryzyko pewnych infekcji układu oddechowego, moczowego i przewodu pokarmowego.

Ważne jest, by odpowiednio wybrać probiotyk – nie wszystkie szczepy probiotyczne (bakterie, grzyby) działają tak samo. Probiotyki nie są panaceum, dlatego nie jest konieczne ich przyjmowanie by być zdrowym, ale mogą przynieść określone korzyści zdrowotne (np. łagodzą wiele dolegliwości przewodu pokarmowego – często stosowane są w zespole jelita drażliwego). Powinno szukać się probiotyku
z badaniem, w którym potwierdzono, że przynosi ważną dla danej osoby korzyść (np. wsparcie
w zespole jelita drażliwego, kolce niemowlęcej, zaparciach czynnościowych).

Pacjenci, którzy chcą regularnie wspomagać mikroflorę jelitową probiotykami powinni zasięgnąć opinii lekarza, który oceni korzyści wynikające z takiego rozwiązania, uwzględniając indywidualną sytuację pacjenta. Należy również zastanowić się, czy nie warto zadbać o swój sposób odżywiania, co może wpłynąć nie tylko na bardziej zróżnicowaną mikrobiotę jelitową, ale profilaktykę otyłości, cukrzycy typu 2 czy chorób układu krążenia.

Dowiedz się więcej o tym, jak prawidłowo stosować probiotyki

Nie określono jak dotąd, jaki powinien być prawidłowy skład mikrobioty jelitowej. Wskazuje się,
że mikrobiota powinna cechować się m.in. dużą różnorodnością i ilością drobnoustrojów. Większość naukowców uważa, że kluczowe jest utrzymanie zróżnicowanej diety z ograniczeniem lub eliminacją żywności wysokoprzetworzonej (m.in. żywności typu fast-food, chipsów, słodyczy, płatków śniadaniowych, słodkich napojów) – posiłki powinny szczególnie obfitować w świeże warzywa i owoce, które zawierają sporo błonnika będącego "pokarmem" dla naszych drobnoustrojów.

Warto pamiętać, że tzw. żywność fermentowana może zawierać żywe drobnoustroje. Kiszonki czy fermentowane produkty mleczne, jak jogurty lub kefiry mogą być spożywane każdego dnia. Innymi źródłami są coraz bardziej popularne tempeh, miso, natto, czy też niektóre napoje fermentowane (np. kombucha). Spożywanie produktów zawierających żywe drobnoustroje może wpływać korzystnie na zdrowie, np. poprzez działanie na układ odpornościowy, przewód pokarmowy lub modulację składu i funkcji mikrobioty jelitowej (zwiększanie jej zróżnicowania) - natomiast dokładny efekt jest jeszcze badany. Warto również sięgać po żywność zawierającą probiotyki (czyli drobnoustroje, które mają potwierdzoną korzyść zdrowotną) oraz prebiotyki i błonnik – pokarm dla jelitowych drobnoustrojów.

Stosowanie probiotyków w okresie ciąży

Stosowanie probiotyków czasami jest zalecane kobietom w okresie ciąży. Pewne probiotyki mogą wpływać korzystnie na stan zdrowia matki – zmniejszając prawdopodobieństwo rozwoju cukrzycy ciążowej czy ryzyko stanu przedrzucawkowego. Nie wiadomo, czy stosowanie probiotyków u kobiet ciężarnych zmniejsza ryzyko chorób alergicznych u dzieci.

 

Dowiedz się więcej:

Jakie probiotyki w ciąży?

 

Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania.
Data dodania 26.02.2021
Data ostatniej aktualizacji 14.12.2023