Froteryzm (ocieractwo). Przyczyny, objawy i leczenie zaburzenia seksualnego 

Objawy zaburzenia froteryzmu

W klasyfikacji Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego DSM-5 zaburzenia froteryzmu określa się jako:

• Istniejące ponad 6 miesięcy, nawracające i intensywne seksualnie podniecenie podczas dotykania lub ocierania się o osobę, która nie wyraziła na to zgody, manifestowane przez fantazje, impulsy bądź zachowania.
• Jednostka zrealizowała te preferencje (podjęła działania seksualne) wobec osoby, która sobie tego nie życzy, bądź te impulsy i fantazje spowodowały znaczące kliniczne cierpienie i stres w ważnych dziedzinach życia (społecznych, zawodowych, innych).

Do większości aktów froteryzmu dochodzi głównie w autobusach, tramwajach, metrze, na koncertach, czy w innych zatłoczonych miejscach. Sprawca ociera się swoimi genitaliami o uda lub pośladki drugiej osoby (głównie kobiety). Zachowaniom tym zwykle towarzyszy wzwód, nie zawsze występuje wytrysk nasienia.

Bywa, że druga osoba nie zdaje sobie sprawy, że właśnie jest ofiarą froterysty, zdarza się, że błędnie interpretuje sytuację, oceniając ją jako nieintencjonalną. Sprawca jest ubrany, próbuje być dyskretny, sprawiając wrażenie, że jego zachowanie miało charakter przypadkowy. 

Częstość występowania ocieractwa

Zaburzenia froteryzmu dotykają głównie mężczyzn. Początki froteryzmu rozpoczynają się w okresie dojrzewania. Do większości zachowań ocieractwa dochodzi pomiędzy 15. a 35. rokiem życia, co nie wyklucza, że mogą się one pojawiać się w różnych grupach wiekowych. Z wiekiem częstotliwość tych zachowań ulega zmniejszeniu.

Szacuje się, że około 30% mężczyzn mogło dokonać aktów froteryzmu. Liczba ta powstała w oparciu o mężczyzn podejrzanych bądź skazanych za zachowania froterystyczne. W istocie zaburzenie to może być niedoszacowane. 

Statystycznie aktów froteryzmu przynajmniej raz mogło dokonać 30% mężczyzn

Nie każda osoba, która podjęła zachowanie froterystyczne, jest dotknięta zaburzeniami preferencji seksualnych. Są osoby, które dokonują aktów ocieractwa na skutek obniżonej kontroli zachowań wynikającej z uprzednio spożytego alkoholu lub zażycia substancji psychoaktywnych, mają nieprawidłową strukturę osobowości, deficyty intelektualne czy też mają zmiany organiczne w obrębie układu nerwowego.

Przyczyny froteryzmu

Parafilie (czyli zaburzenia preferencji seksualnych, do których należą m.in. ekshibicjonizm, wojeryzm, fetysz, masochizm, sadyzm) od lat są przedmiotem zainteresowań wielu specjalistów, jednak ich geneza nie do końca została poznana. Istnieje kilka teorii tłumaczących to zaburzenie.

Koncepcje psychoanalityczne wskazują na zaburzenia powstałe w rozwoju seksualnym. Zakładają że skłonność do ocierania się o ciało obcej osoby jest wynikiem fiksacji na wcześniejszych etapach w rozwoju seksualnym. Z kolei zwolennicy podejścia poznawczo-behawioralnego będą uważać, że froteryzm powstał w procesie uczenia się, na podstawie wcześniejszych doświadczeń seksualnych.

Z reguły froteryści mają trudności w nawiązywaniu i budowaniu relacji partnerskich z drugą osobą, prezentują się jako jednostki niedojrzałe psychoseksualnie. Odczuwają niepokój, lęk, mają niską samoocenę. 

Leczenie froteryzmu

Osoby z zaburzeniami froteryzmu rzadko poszukują profesjonalnej pomocy. Większość osób dotkniętych ocieractwem trafia do gabinetów seksuologów z motywacją zewnętrzną np. na skutek presji ze strony bliskich osób, w obawie przed sankcjami prawnymi lub w związku z nakazem leczenia.

Podstawową metodą leczenia jest psychoterapia. Dosyć dobre efekty ma psychoterapia prowadzona w nurcie poznawczo-behawioralnym. Wskazanym jest, aby psychoterapeuta był też seksuologiem i posiadał wiedzę o mechanizmach i modelach samoregulacji w zachowaniach parafilnych.

Głównym celem terapii jest uzyskanie przez froterystę kontroli nad swoim popędem seksualnym. Nie da się zmienić preferencji seksualnych, ale poprzez terapię osoba może uzyskać panowanie nad parafilnymi zachowaniami seksualnymi.

Czasami osoba dotknięta froteryzmem wymaga włączenia leczenia farmakologicznego, czyli podania leków obniżających popęd seksualny. O tym decyduje lekarz specjalista.

Według DSM–5 osoby z zaburzeniem froteryzmu są uważane za w stanie remisji, jeśli przez okres co najmniej pięciu lat nie miała nawrotu tych zachowań i nie doświadczyła związanego z nimi cierpienia lub ograniczenia funkcjonowania. Ponadto osoba ta nie może żyć w środowisku kontrolowanym (np. więzienia, domy opieki).

Froteryzm a Japonia

Zaburzenia froteryzmu stanowią poważny problem w Japonii. W języku japońskim funkcjonują nawet specjalne słowa, określające osoby ocierające się o innych. Chikan (gdy ocierającym się jest mężczyzna) i chijo (gdy kobieta). 70 procent młodych osób potwierdziło, że co najmniej raz w życiu padło ofiarą froterysty. Jeden z japońskich ubezpieczycieli wprowadził nawet do swojej oferty produkt reklamowany jako ubezpieczenie od fałszywych oskarżeń o molestowanie seksualne w środkach komunikacji publicznej.

Bibliografia:

- A. Bernardelli, "Japońskie ubezpieczenie od fałszywego oskarżenia o molestowanie w środkach komunikacji", Wiadomości ubezpieczeniowe 3/2017, s. 95-99;

- A. Mic, Z. Lew-Starowicz, "Zaburzenia parafilne w ujęciu DSM-5", Przegląd seksuologiczny nr 38, Kwiecień/czerwiec 2014, s. 17-19;

J. Morrison, „DSM-5 bez tajemnic. Praktyczny przewodnik dla klinicystów”, Wydawnictwo UJ, 2016

Może cię też zainteresować:

• Uzależnienie od seksu – kontrowersje, objawy, leczenie