1. Co to jest periodontologia?
  2. Diagnostyka
  3. Leczenie
  4. Zalecenia po zabiegu periodontologicznym

1. Co to jest periodontologia?

Periodontologia to jedna ze specjalności stomatologicznych, zajmująca się profilaktyką, wykrywaniem oraz leczeniem chorób przyzębia.

Do tkanek, wchodzących w skład przyzębia (tworzącego aparatu więzadłowy- utrzymujący ząb) zaliczymy:

  • dziąsło,
  • ozębną,
  • kości wyrostka zębodołowego,
  • cement korzeniowy.

Tkanki okołozębowe mają za zadanie:

  • -zakotwienie zęba w zębodole,
  • -budowę łuków zębowych,
  • -zapewnienie bariery przeciw wnikaniu mikroorganizmów i powstawaniu infekcji
  • -odczuwaniu bólu, ucisku, dotyku

Do chorób przyzębia zaliczmy:

  • zapalenie dziąseł (gingivitis),
  • zapalenie przyzębia (periodontitis).
  • periodontologiczne objawy chorób ogólnoustrojowych oraz chorób rozwojowych i nabytych
  • periimplantitis

Gingivitis cechuje się stanem zapalnym w obrębie powierzchownych struktur dziąsła. Powodowane jest najczęściej nadmiernym nagromadzeniem płytki nazębnej z której tworzy się kamień nazębny (pochodzenia bakteryjnego). Pacjent skarży się na krwawienie podczas szczotkowania zębów które jest pierwszym objawem toczącego się stanu zapalnego. W badaniu można wykazać zaczerwienienie oraz obrzęk dziąseł, szczególnie w okolicy brodawek i obszarów brzeżnych.

Długo trwające, nieleczone zapalenie dziąseł może rozwinąć się w poważniejszy stan, nazywany zapaleniem przyzębia.

Periodontitis poza dziąsłami, procesem chorobowym obejmuje również tkanki okołozębowe położone głębiej. Stopniowo dochodzi do utraty przyczepu, rozchwiania i ostatecznie wypadnięcia zęba. Sam toczący się przewlekły stan zapalny często powoduje wysiew bakterii i ma bardzo niekorzystny wpływ na narządy położone poza jama ustna jak serce, nerki czy stawy.

Do nadmiernej odpowiedzi zapalnej ze strony przyzębia dochodzi w przebiegu innych chorób ogólnoustrojowych takich jak cukrzyca, choroby przebiegające ze spadkiem odporności czy ciąży.

W tych przypadkach odpowiednia profilaktyka chorób przyzębia ma szczególne znaczenia.

Do rozwoju chorób przyzębia mogą przyczynić się także źle wykonane uzupełnienia protetyczne czy źle przeprowadzone leczenie zachowawcze.

Duże znaczenie ma także palenie papierosów, które zwiększa ryzyko  występowania chorób przyzębia.

Współczesna periodontologia coraz częściej zmaga się ze stanami zapalnymi tkanek otaczających implanty.

 Perimplantitis i jego leczenie stał się bardzo ważnym problemem którym zajmuje się współczesna periodontologia. Zdrowe tkanki przyzębia  umożliwiają prawidłowe funkcjonowanie implantu w jamie ustnej. Stan zapalny tkanek otaczających implant, spowodowany odkładaniem się kamienia nazębnego prowadzi do uszkodzenia tych tkanek i może stać się przyczyną utraty implantu.

2. Diagnostyka

Wywiad oraz prawidłowo przeprowadzone badanie pozwala na określenie stanu przyzębia i potrzeb leczniczych pacjenta.

Lekarz wykonuje badanie przy użyciu specjalnej sondy( najczęściej zgłębnik WHO), które pozwala określić stan przyzębia, pokazuje miejsca z występującym krwawieniem, ocenia furkacje ( miejsce polączenia korzeni w zębach wielokorzeniowych), ocenia ruchomość zębów oraz występowanie recesji ( zaniku dziąsła w okolicy zęba).

Bardzo ważna jest ocena higieny jamy ustnej, gromadzący się kamień jest główna przyczyna powstawania zapaleń w opisywanej okolicy.

Lekarzowi przychodzą z pomocą również badania radiologiczne, zdjęcie pantomograficzne czy też tomografia stożkowa które stały się standardem w diagnozowaniu chorób przyzębia.

Często wykorzystuje się testy biologiczne, określające ilość bakterii wywołujących zapalenia przyzębia w badanych tkankach. Testy te opierają się o badanie obecności DNA bakteryjnego.

3. Leczenie

W leczeniu przyzębia wyróżniamy 3 fazy leczenia.

I faza

dotyczy usunięcia przyczyny wywołującej stan zapalny czyli redukcji patogenów jamy ustnej. Zaliczmy do  niej:

    • dokładny skaling nadziąsłowy i poddziąsłowy, wygładzenie powierzchni korzeni który polega na usunieciu złogów nazębnych ( kamienia nazębnego) przy pomocy specjalnych urządzen ultradźwiękowych w których możemy dobrać moc i kształt koncówki do wykonywanego zabiegu.
      Do usuwania złogów poddziąsłowych wykorzystuje się kirety, ręczne urządzenia służące do oczyszczania powierzchnii korzeni. W tej fazie leczenia często wykorzystywane są specjalistyczne urządzenia takie jak Vector oraz lasery, które mają na celu dokładne oczyszczanie i biostymulację regeneracji taknek.
    • ekstrakcję zębów, które nie rokują długoczasowego utrzymania
    • likwidację ubytków próchnicowych oraz korekty poprzednio wykonanych wypełnień i prac protetycznych,
    • instruktaż higieny jamy ustnej i odpowiednią motywację pacjenta. ( wążna jest odpowiednia technika czyszczenia zębów, nitkowanie przestrzeni międzyzębowych, używanie specjalnych płynów do płukania jamy ustnej)

faza II- zabiegi korekcyjne

polega na wykonywaniu zabiegów chirurgicznych mających na celu leczenie tkanek przyzębia pod kontrolą wzroku, zmianę morfologii tkanek zębowych, dziąseł, kości wyrostka zębodołowego przywracając ich formę fizjologiczną, regenerację przyzębia.

wyróżniamy:

      • gingiwektomię/ gingiwoplastykę
      • operacje płatową
      • sterowaną regenerację tkanek

Często wykonywane są również zabiegi z zakresu chirurgii śluzówkowo- dziąsłowej takie jak przeszczepy dziąseł, leczenie recesji poprzez przesunięcie płatów dziąsłowych. Mają one na celu przywrócenie fizjologii tkanek w leczonym obszarze.

Do fazy tej zalicza się także leczenie zgryzu i terapię odbudowująca mające na celu eliminację węzłów urazowych( przedwczesnych kontaktów zębowych) , odbudowy protetyczne i wykonywanie szyn łączących zęby.

faza III- podtrzymująca,  pozabiegowa

ma na celu zdefiniowanie czynników ryzyka występujących u pacjenta i współpraca z nim mająca na celu utrzymanie odpowiedniej higieny jamy ustnej, jego motywacji,  a także minimalizowanie wpływu czynników ryzyka na przebieg choroby.

4. Zalecenia po zabiegu periodontologicznym na przyzębiu

    1. Bezpośrednio po zabiegu do końca dnia należy odpoczywać i unikać ćwiczeń fizycznych.
    2. Bezpośrednio po zabiegu należy przyjąć zalecony przez lekarza środek przeciwbólowy (nie stosować aspiryny). Jeśli lekarz zaleci antybiotyk lub inny lek należy stosować go zgodnie z zaleceniami.
    3. Po zabiegu mogą pojawić się przemijające objawy:
          • Niewielka ilości krwi w ślinie powodująca jej czerwone zabarwienie.                                        Jest to zjawisko normalne.
          • Przez kilka dni: nieznaczny ból odczuwalny po ustąpieniu znieczulenia, niewielki obrzęk i zasinienia wargi i/lub policzka.
          • Czasowa utrata czucia dziąsła w operowanej okolicy.
          • Nieznaczna, zwiększona ruchomość zębów i ich nadwrażliwość na ciepło i zimno.
    4. Aby zapewnić optymalny sukces leczenia, należy: · Przy pojawiającym się obrzęku twarzy stosować zimne okłady (woreczki żelowe) co 15 minut na 15 minut przez 24 godziny. · Przez pierwsze 7 dni stosować letnią dietę półpłynną, nie oblepiającą zębów i pić dużo wody. · Przez 48 h po zabiegu nie wolno palić tytoniu, pić alkoholu i płukać jamy ustnej. W kolejnych dniach należy szczotkować zęby po każdym posiłku, miękką szczoteczką, omijając przez 7 dni miejsce zabiegu, a następnie szczotkować tylko korony zębów. Dziąsła po zabiegu można ostrożnie szczotkować po 14 dniach, zaleca się używać specjalnej miękkiej szczoteczki po zabiegowej · Przez 6 tygodni stosować 3 razy dziennie płukanki z chlorheksydyną. W miejscu zabiegu nie używać nici dentystycznych, szczoteczek międzyzębowych i irygatora szczególnie po zabiegu pokrycia recesji. · Nie odchylać wargi w celu obejrzenia okolicy zabiegu, aby nie rozerwać szwów. · W przypadku bólu można przyjmować ogólnie dostępne środki przeciwbólowe.
    5.  Nasilenie objawów bólowych, pojawienie się temperatury, silniejszego bólu jest sygnałem do pilnego kontaktu z lekarzem.
    6. Po 7-14 dniach od zabiegu periodontologicznego należy zgłosić się w celu zdjęcia szwów. Obowiązkowe są wizyty kontrolne u lekarza prowadzącego leczenie co najmniej raz na 6 miesięcy, połączone z profesjonalnym czyszczeniem zębów z kamienia i osadu u higienistki.