Insulina - badanie, wskazania, niedobór, normy we krwi

Insulina jest hormonem peptydowym produkowanym przez trzustkę. Odgrywa kluczową rolę w regulacji stężenia glukozy we krwi. Niedobór insuliny, jej brak lub niezdolność organizmu do odpowiedniej odpowiedzi na insulinę, może prowadzić do rozwoju cukrzycy. Insulina bierze udział w metabolizmie węglowodanów, tłuszczów i białek. Badanie insuliny polega na pobraniu próbki krwi po odpowiednim przygotowaniu.

Spis treści:

1. Co to jest insulina?
2. Wskazania do badania insuliny
3. Przygotowanie do badania 
4. Normy
5. Badanie insuliny cena
6. Gdzie zrobić badania

Co to jest insulina?

Insulina to hormon wytwarzany w trzustce, a dokładniej w komórkach β wysp Langerhansa. Pomaga kontrolować wartość glukozy we krwi.

Insulina bierze także udział w przetwarzaniu węglowodanów w tłuszcze, zwiększa syntezę białka przez przyspieszanie dostarczania aminokwasów.

Stężenie glukozy a insulina

Po posiłku, gdy wzrasta poziom glukozy (poziom cukru we krwi), trzustka uwalnia insulinę, która umożliwia komórkom pobierać glukozę wykorzystywaną jako źródło energii. Kiedy poziom cukruwe krwi spada, wydzielanie insuliny ustaje, a wątroba uwalnia glukozę. Jeśli organizm ma wystarczającą ilość energii, insulina pobudza w wątrobie procesy magazynowania nadmiaru glukozy w postaci glikogenu i/lub kwasów tłuszczowych.

Aby organizm funkcjonował prawidłowo, insulina musi być wytwarzana w odpowiedniej ilości. Niestety u niektórych osób proces ten nie przebiega prawidłowo, w efekcie czego stężenie insuliny w organizmie jest zbyt niskie lub nie występuje ona w ogóle.

U niektórych osób insulina co prawda jest wytwarzana w odpowiedniej ilości, jednak nie jest ona prawidłowo wykorzystywana (niewrażliwość komórek na działanie insuliny  - tzw. insulinooporność). W takich sytuacjach przyjęty z pożywieniem cukier nie jest w pełni metabolizowany, wskutek czego dochodzi do wzrostu stężenia glukozy we krwi (mimo że we krwi znajduje się dużo glukozy, komórki nie mogą jej wykorzystać).

• Sprawdź Kalkulator HOMA-IR. Wskaźnik insulinooporności

Zbyt wysoki poziom glukozy we krwi (hiperglikemia) prowadzi do rozwoju różnego rodzaju chorób serca, oczu, a także układu nerwowego lub nerek.

Wskazania do badania stężenia insuliny

Oznaczanie poziomu insuliny we krwi wykonywane jest wtedy, gdy zachodzi prawdopodobieństwo, że u pacjenta dochodzi do nieprawidłowości w zakresie wydzielania hormonu. Badanie pozwala lekarzowi ocenić wrażliwość organizmu pacjenta na insulinę w przypadku podejrzenia insulinooporności. Innym wskazaniem do przeprowadzenia badania jest podejrzenie niedocukrzenia, czyli stanu, w którym w organizmie człowieka stężenie glukozy jest zbyt niskie (hipoglikemia). Jako badanie pomocnicze, pomiar stężenia insuliny wspomaga proces diagnostyczny guza insulinowego.

Insulina w diagnozie innych chorób

Wartość insuliny we krwi pacjenta oceniane jest także w diagnostyce chorób wątroby, a także jako jedna z metod diagnostycznych, pozwalających stwierdzić czy wyspiak został całkowicie usunięty lub czy nie doszło do wznowy choroby. Badanie zyskuje znaczenie diagnostyczne także wtedy, gdy konieczna jest ocena efektywności leczenia u pacjentów, u których dokonano przeszczepu komórek wysp trzustkowych.

Pomiar poziomu insuliny wykorzystywany jest również w diagnostyce hormonalnej, gdy występują guzy wydzielające, których rozwój może w efekcie doprowadzić do rozwoju insulinooporności. Ponadto badanie umożliwia oznaczenie stężenia endogennej (wytwarzanej przez trzustkę) i egzogennej (dostarczanej np. w zastrzykach) insuliny.

Insulina a diagnoza cukrzycy typu I i II

Decyzję o konieczności oznaczenia poziomu insuliny podejmuje wyłącznie diabetolog lub endokrynolog w uzasadnionych przypadkach. W praktyce klinicznej zazwyczaj nie stosuje się oznaczania insuliny w diagnostyce zwykłej cukrzycy.

Przygotowanie do badania insuliny 

Badanie wymaga specjalnego przygotowania, bez którego oznaczenie poziomu insuliny może wyjść nieprawidłowe.

Przez 2-3 dni przed badaniem insuliny nie powinno się pić alkoholu. Należy powstrzymać się od picia kawy i herbaty 12 godzin przed badaniem. Warto także unikać stresu, który może pobudzać organizm do wytwarzania insuliny.

Badanie poziomu insuliny wykonuje się na czczo, tylko wtedy można oznaczyć prawidłowy poziom tego hormonu. 12 godzin przed badaniem nie wolno niczego jeść. Bez konsultacji z lekarzem lepiej nie przyjmować także leków. W dniu badania rano możesz wypić szklankę wody.

Ze względu na rytm dobowy zaleca się pobranie krwi w godzinach porannych. 

Normy insuliny we krwi

Prawidłowe stężenie insuliny we krwi uzależnione jest od tego czy badanie było wykonywane na czczo czy po posiłku. Wartości referencyjne są także różne dla różnych laboratoriów i wynik zawsze należy skonsultować z lekarzem. 

Insulina na czczo

W przypadku, gdy krew pobierana jest na czczo, wynik mieszczący się w normie nie powinien być wyższy niż 10 mU/ml, chociaż wartości referencyjne mogą się różnić w zależności od laboratorium.

Normy insuliny po posiłku

Nie ma ustalonych zakresów norm dla oznaczania insuliny po posiłku lub w trakcie doustnego testu obciążenia glukozą.

Badanie insuliny cena

Cena badania insuliny w wybranych miastach rozpoczyna się od 63 zł. Sprawdź pozostałe lokalizacje, ponieważ koszt przeprowadzenia testu może się różnić w zależności od placówki, w której zostanie wykonany.