Morfologia pozwala na ocenę (ilościową i jakościową) składników krwi obwodowej człowieka. Jest wykorzystywana w celach diagnostycznych, pozwala obrazować ogólny stan organizmu.

Morfologia to tanie badanie, które ma szerokie zastosowowanie.

Spis treści:

  1. Co to jest morfologia krwi?
  2. Przygotowanie do morfologii
  3. Wskazania do wykonania badania morfologicznego
  4. Interpretacja wyników morfologii
  5. Co wykazuje wynik morfologii?
  6. Gdzie zrobić morfologię krwi?

Co to jest morfologia krwi?

W badaniu ocenie podlegają jej główne składniki, istotne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, przede wszystkim krwinki czerwone (erytrocyty), krwinki białe (leukocyty), a także płytki krwi, czyli trombocyty.
W praktyce lekarze zlecają tzw. pełną morfologię krwi, z wyszczególnieniem innych elementów. Dzięki temu lekarz uzyskuje informacje nie tylko na temat liczby poszczególnych składników, lecz także na ich podstawie może ocenić ilościowo i jakościowo układy krwinek czerwonych i białych oraz płytek krwi.
Elementy, które pozwalają na ocenę układu czerwonokrwinkowego to:
  • RBC, czyli liczba krwinek (erytrocytów),
  • hematokryt, obrazujący stosunek objętości krwinek do objętości pełnej krwi,
  • hemoglobina (Hb), który pozwala ocenić stężenie całkowite hemoglobiny (we wszystkich jej formach), bardzo ważnej dla prawidłowego funkcjonowania organizmu,
  • wskaźniki czerwonokrwnikowe,
    • MCV, określający średnią objętość erytrocytu,
    • MCH, który opisuje średnią masę hemoglobiny w pojedynczej krwince,
    • MCHC, oznaczające średnie stężenie hemoglobiny w erytrocytach,
  • RDW, czyli tzw. wskaźnik zmienności (zróżnicowania) objętości erytrocytów, nazywany także wskaźnikiem anizocytowym, mający znaczenie dla określania rozkładu objętości krwinek czerwonych (określa, jak bardzo różni się objętość poszczególnych erytrocytów od wartości średniej).

Ich analiza pozwala lekarzowi wykluczyć problemy związane z niedokrwistością i produkcją hemoglobiny. Szczegółowe badanie krwinek czerwonych umożliwia ich ocenę, a dla ogólnej diagnostyki najważniejszymi elementami są: wielkość krwinek, stopień zawartości hemoglobiny czy stopień anizocytozy.

W układzie białokrwinkowym ocenie podlegają następujące parametry:

  • WBC całkowita, liczba krwinek białych (leukocytów),
  • rozmaz automatyczny, który pozwala na wyróżnienie następujących populacji leukocytów: neutrofili, limfocytów, monocytów, eozynofili oraz bazofili.

W przypadku płytek krwi, ocenie lekarza podlegają następujące wskaźniki:

  • PLT, liczba płytek krwi,
  • MPV, średnia objętość płytki,
  • PDW, określa zmienność (zróżnicowanie) objętości płytek we krwi,
  • P-LCR, pokazuje liczbę tzw. dużych płytek.

Przygotowanie do morfologii

Badanie wykonywane jest rano, a pacjent powinien być na czczo – należy powstrzymać się od spożywania posiłków do 12 godzin wcześniej, a kolacja w dniu poprzedzającym powinna być lekkostrawna.
Na czczoW godzinach porannychSzczególne wymagania
TAKTAKNIE
Przed pobraniem krwi dopuszczalne jest wypicie niewielkiej ilości wody. Jeśli przyjmujesz leki, należy skonsultować z lekarzem, czy można je zażyć wcześniej. Zaleca się, aby 2-3 dni wcześniej wstrzymać się od spożywania alkoholu, a także (co najmniej 12 godzin wcześniej) dobrze jest też powstrzymać się od picia napojów kofeinowych i herbaty.
W miarę możliwości badanie krwi należy przeprowadzić przed przyjęciem porannej porcji leków, chyba że lekarz zaleci inaczej. Ponadto, wcześniej należy powstrzymać się od intensywnego wysiłku fizycznego, jakim jest np. bardzo obciążający trening. Wówczas warto odczekać jeden dzień i dopiero udać się do punktu pobrań.
Tuż przed pobraniem krwi powinieneś odpocząć przez ok. 15 minut, najlepiej w pozycji siedzącej (pozycja stojąca może wpływać na zagęszczenie krwi). Należy zaznaczyć, że nieprawidłowości parametrów krwi mogą wynikać również z innych czynników, takich jak stres czy menstruacja.
Sprawdź szczegółowe informacje na temat przygotowania.

Wskazania do wykonania badania morfologicznego

Decyzję podejmuje lekarz na podstawie wywiadu. Wskazań może być też wiele innych. Dzięki morfologii krwi lekarz prowadzący uzyskuje informacje na temat ogólnego stanu zdrowia.
Badanie odgrywa szczególną rolę w diagnostyce, gdy lekarz podejrzewa np. anemię, niedobór odporności, występowanie stanów zapalnych i infekcji. Może być wykorzystywane do wykrycia przypadków wymagających dalszych badań. Służy także do oceny stanu po wystąpieniu krwotoku oraz dostarcza informacji o funkcjonowaniu szpiku.

Jak często robić morfologię?

Częstotliwość zależy od stanu pacjenta, jego wieku czy historii chorobowej. U osób dorosłych zaleca się ją nie rzadziej niż co 1–3 lata.
Jednak gdy ma na celu monitorowanie toczącej się w organizmie choroby lub wykonywane jest u osób, które borykają się z niedokrwistością, wówczas o częstotliwości powinien decydować lekarz.

Interpretacja wyników morfologii

Jak czytać wyniki?

Interpretacja wyników odbywa się przede wszystkim w oparciu o wartości referencyjne wskazane przez dane laboratorium. Dlaczego? Ponieważ niektóre parametry mogą być oznaczane przy wykorzystaniu różnych metod.
Co ważne, analiza wykonywana przez lekarza nie polega wyłącznie na sprawdzeniu, czy każdy ze wskaźników zawarty jest we wskazanym przez laboratorium przedziale. Pod uwagę bierze się także wiek i płeć oraz choroby i przyjmowane leki.
Inne normy obowiązują dla dzieci, inne dla dorosłych, a jeszcze innego różnicowania dokonuje się w obrębie płci. Nie bez znaczenia pozostają także czynniki, które spowodowały, że badanie zostało zlecone i wykonane, ponieważ wyniki oceniane są przez pryzmat dolegliwości zgłaszanych przez pacjenta.

Co wykazuje wynik morfologii?

Nieprawidłowe wartości każdego z parametrów mogą świadczyć o różnych problemach zdrowotnych, jednak interpretacja ogólna wyniku wymaga uwzględnienia także ujęcia całościowego, gdyż poszczególne parametry określają funkcjonowanie poszczególnych układów.
Zwiększenie całkowitej liczby leukocytów (leukocytoza) najczęściej świadczy o toczących się w organizmie stanach zapalnych, ale może także być konsekwencją przebytych urazów. Natomiast zbyt niska liczba krwinek białych (leukopenia) jest zazwyczaj związana z przyjmowaniem niektórych leków, przebytymi zakażeniami wirusowymi.
Bardziej złożonej analizy wymagają wyniki związane z krwinkami czerwonymi. Ogólnie ich zbyt wysoka liczba może świadczyć o niedotlenieniu lub odwodnieniu. Natomiast zmniejszona liczba leukocytów najczęściej jest związana z niedokrwistością (anemią) niedoborową lub związaną z przewlekłymi chorobami. Może być także efektem przebytego krwotoku.
Przyczyną zwiększonej liczby płytek (czyli nadpłytkowości) mogą być m.in. niedokrwistość z niedoboru żelaza, przewlekłe choroby infekcyjne i zapalne, alkoholizm, stosowanie niektórych leków.
Samodzielna interpretacja wyników w wielu przypadkach może doprowadzić do niepotrzebnego stresu lub wręcz lęku o własne zdrowie, jeżeli jakaś wartość odbiega od przyjętej normy. Dlatego należy ją pozostawić lekarzom, gdyż poprawna analiza wyników jest bardzo złożona.

Gdzie zrobić morfologię krwi?

Badanie krwi można wykonać na terenie całej Polski. Zobacz wybrane lokalizacje, w których można zrealizować test: 

Powiązane tematy: