Męskie zdrowie w Polsce i Europie - 12 faktów o zdrowiu mężczyzn

Męskie zdrowie z roku na rok wygląda coraz lepiej. Obecnie długość życia Panów jest wyższa niż kiedykolwiek. Mimo że mężczyźni wydają się fizycznie silniejsi od kobiet, ich stan zdrowia nie powinien być bagatelizowany. W Europie szacuje się, że zachorowalność mężczyzn na nadciśnienie tętnicze jest większa niż u kobiet, a jednocześnie niechętnie korzystają oni z opieki zdrowotnej. Udało się zidentyfikować szereg czynników ryzyka, nad którymi można popracować, by sprzyjać uzyskaniu wydłużenia długości życia w zdrowiu, a nie w chorobie. Poznaj 12 faktów o zdrowiu mężczyzn.
Odpowiedzialny mężczyzna powinien dbać o swoje zdrowie

Długość życia mężczyzn w Europie wydłużyła się

Oszacowano, że w krajach europejskich mężczyźni żyją dłużej i zdrowiej – ich długość życia w zdrowiu wydłużyła się. W krajach Eurazji różni się ona w zależności od kraju – od 58,7 do 72,4 lat życia w zdrowiu. Szacuje się, że mężczyźni żyją najdłużej w Szwajcarii, Islandii, Hiszpanii i we Włoszech. W Polsce średnia oczekiwana długość życia mężczyzn przekracza 70 lat.

Obecnie główne przyczyny zgonu wśród mężczyzn to:

  • choroby sercowo-naczyniowe,
  • nowotwory,
  • cukrzyca,
  • choroby układu oddechowego.

W grupie wiekowej 30-70 lat wiodącą przyczyną śmierci przedwczesnej u mężczyzn są choroby sercowo-naczyniowe, a w grupie  młodszej (5-19 lat) – wypadki. Aż 75 proc. wszystkich wypadków drogowych dotyczy młodych mężczyzn poniżej 25. roku życia.

Mężczyźni prowadzą mniej prozdrowotny styl życia niż kobiety

W krajach europejskich, palenie papierosów, niezdrowe nawyki żywieniowe, picie alkoholu, wskaźnik wypadków i przemoc są bardziej nasilone u mężczyzn niż u kobiet.

  • Palenie papierosów jest wiodącym czynnikiem ryzyka utraty lat w zdrowiu lub zgonu u mężczyzn w zachodniej i środkowej Europie;
  • We wschodniej Europie tym czynnikiem jest alkohol, a w środowej Azji problem stanowią nawyki żywieniowe;
  • Podwyższone ciśnienie tętnicze jest głównym metabolicznym czynnikiem ryzyka dla zdrowia mężczyzn w Regionie Europejskim WHO (World Health Organization, Światowej Organizacji Zdrowia). Jednocześnie częstość jego występowania jest wyraźnie wyższa u mężczyzn niż u kobiet.

Mężczyźni niechętnie chodzą do lekarza

Kobiety częściej korzystają z konsultacji lekarskiej niż mężczyźni. Panowie w ocenie subiektywnej czują się lepiej i zgłaszają w mniejszym stopniu niezaspokojone potrzeby ze strony opieki medycznej. Przyczyny tej różnicy międzypłciowej są złożone i nie do końca poznane.

Mężczyźni częściej popełniają samobójstwa niż kobiety

Wskaźnik samobójstw jest 5-krotnie wyższy u mężczyzn niż u kobiet w grupie wiekowej 30-49 lat.

Zaburzenia lub choroby psychiczne, w tym depresja, pozostają często nierozpoznane u mężczyzn, dlatego wskaźnik samobójstw w tej grupie jest wyraźnie wyższy niż u kobiet. Ponadto, większość uchodźców przybywających do Europy to chłopcy. Oszacowano, że cechuje ich nawet 9-krotnie wyższe ryzyko samobójstw niż ich rówieśników pochodzących z Europy.

Bycie głównym żywicielem rodziny może być obciążeniem dla zdrowia mężczyzny

Wydaje się, że tradycyjne postrzeganie mężczyzny jako osoby w głównej mierze odpowiedzialnej za utrzymanie rodziny zwiększa ryzyko nadciśnienia tętniczego i nasilenie palenia papierosów.

Mężczyźni, którzy starają się godzić ciężką pracę z odpowiedzialnością za utrzymanie rodziny, mogą być narażeni na problemy z nadciśnieniem tętniczym

Bezrobocie może sprzyjać rozwojowi chorób i skracać długość życia mężczyzn

Wydaje się, że długotrwale utrzymujący się okres bezrobocia niesie pewne zagrożenie dla zdrowia mężczyzn. Trudności ze znalezieniem pracy mogą prowadzić do:

  • rozwoju depresji,
  • nadużywania alkoholu,
  • nadużywania substancji psychoaktywnych,
  • wzrostu masy ciała,
  • zwiększonego ryzyka chorób serca,
  • samobójstw.

Jednocześnie bezdomni mężczyźni częściej doświadczają zaburzeń na tle psychicznym i uzależnienia od substancji psychoaktywnych w porównaniu z, także bezdomnymi, kobietami.

Nawyki mężczyzn zmieniają się wraz z przejściem na emeryturę

Po zakończeniu pracy zawodowej i przejściu na emeryturę życie mężczyzny może ulec zmianie, w tym jego styl życia. Najczęściej panowie staja się mniej aktywni. Co więcej, ich poziom stresu rośnie, również wzrasta spożycie alkoholu i palenie papierosów.

Co prawda starsi mężczyźni rzadziej żyją samotnie niż kobiety, niemniej gdy taka sytuacja ma miejsce doświadczają oni wtedy stanu samotności i izolacji społecznej, które mogą wpłynąć niekorzystnie na ich stan zdrowia.

Mężczyźni po przejściu na emeryturę często stają się mniej aktywni, co może się niekorzystnie odbić na ich zdrowiu

Równouprawnienie płci wpływa korzystnie na zdrowie mężczyzn

W państwach europejskich, gdzie przyjęte jest równouprawnienie płci, zanotowano u mężczyzn:

  • niższe wskaźniki zgonów,
  • lepsze samopoczucie,
  • o połowę zredukowane ryzyko wystąpienia depresji,
  • wyższe prawdopodobieństwo bezpiecznego seksu,
  • niższe wskaźniki samobójstw,
  • o 40% zredukowane ryzyko zgonu związanego z przemocą.

Mniejszości seksualne mogą rzadziej korzystać z opieki zdrowotnej

Mniejszości seksualne doświadczają wyższych wskaźników dyskryminacji zarówno poza, jak i w obrębie opieki zdrowotnej, co ma negatywny wpływ na ich zdrowie.

U osób o orientacji homo- i biseksualnej niekorzystny wpływ na ich zdrowie i dostęp do opieki zdrowotnej mają:

  • homofobia,
  • stygmatyzacja,
  • dyskryminacja,
  • strach związany z utratą pracy,
  • strach związany z rozmawianiem na temat swojej orientacji seksualnej i preferencji seksualnych.

Wszystkie te czynniki mogą sprawić, że osoba o innej orientacji niż heteroseksualna, będzie rzadziej korzystała z opieki zdrowotnej czy wybranych metod profilaktyki chorób.

Niezależnie od orientacji seksualnej choroby serca i nowotwory są wiodącą przyczyną zgonów. Dodatkowo, mężczyzn homo- i biseksualnych cechuje wyższe ryzyko zakażenia wirusem HIV i innych chorób przenoszonych droga płciową,  a także uzależnienia od tytoniu i substancji psychoaktywnych oraz rozwoju depresji.

Według CDC (Centers for Disease Control and Prevention, Centra Kontroli Chorób i Profilaktyki) mężczyźni orientacji homo- lub biseksualnej powinni regularnie przeprowadzać testy diagnostyczne w kierunki chorób przenoszonych drogą płciową, tj.:

  • HIV (raz do roku),
  • syfilis (kiła),
  • WZW typu B,
  • WZW typu C (jeśli urodziłeś się w latach 1945-1965, lub prowadzisz ryzykowne zachowania),
  • chlamydię,
  • rzeżączkę.

O ostatecznych wskazaniach decyduje lekarz.

Mężczyźni o odrębnej orientacji seksualnej często spotykają się z dyskryminacją w obrębie opieki zdrowotnej

Lekarz może zalecić również szczepienia przeciw WZW typu A i B oraz HPV, dlatego warto rozmawiać ze swoim lekarzem prowadzącym w sposób otwarty o swojej orientacji seksualnej.

Jak zapobiec chorobom przenoszonym droga płciową? Niezależnie od orientacji seksualnej powinno się zadbać o odpowiednia profilaktykę.

  • Przed pierwszym kontaktem seksualnym porozmawiaj szczerze ze swoim partnerem – warto wykonać odpowiednie testy przed pierwszym stosunkiem (nie myśl tylko o swoim zdrowiu, ale również o ochronie bliskiej Ci osoby).
  • Używaj prezerwatyw.
  • Uważaj z mieszaniem alkoholu i substancji psychoaktywnych przed stosunkiem seksualnym, ponieważ takie połączenie zwiększa ryzyko nierozsądnych i ryzykownych kontaktów seksualnych.
  • Ogranicz liczbę partnerów seksualnych.

Nadwaga i otyłość są problemem mężczyzn aktywnych zawodowo

Według raportu Medicover „Praca. Zdrowie. Ekonomia. Perspektywa 2013-2017.”, wśród mężczyzn aktywnych zawodowo (18-67 lat) zaledwie 1 na 3 ma prawidłowe BMI (indeks masy ciała).

Oszacowano, że aż 46% mężczyzn pracujących ma nadwagę, a 21% otyłość.

Wśród wszystkich grup zawodowych najpowszechniejszym problemem zdrowotnym jest nieprawidłowe BMI. Pracownicy są również narażeni na choroby układu oddechowego.

Mężczyźni powinni pamiętać o profilaktyce raka prostaty i raka jelita grubego

W Polsce najczęstszymi nowotworami złośliwymi u mężczyzn są:

Z kolei najczęstszymi przyczynami zgonów są podobnie: rak płuca (30,7%), jelita grubego (11,9%) i prostaty (8,2%).

Jak wcześnie wykryć raka prostaty?

  • Samobadanie jąder (od 18. roku życia);
  • Badanie PSA z lub bez badania per rectum (> 50 r.ż.) co 1-2 lata.

U mężczyzn, których ojciec lub brat zachorował na raka prostaty przed osiągnięciem 65. r.ż., badanie PSA wykonuje się już w wieku 45 lat, a jeżeli zachorowania dotyczyły wielu krewnych przed 65 r.ż., badanie to może być zlecone jeszcze wcześniej – już w wieku 40 lat.

Rak prostaty jest jednym z najczęściej występujących nowotworów u mężczyzn

Jak wcześnie rozpoznać raka jelita grubego ?

  • badanie w kierunku raka jelita grubego – kał na krew utajoną co 2 lata,
  • lub kolonoskopia co 10 lat.

Mężczyźni powinni rozważyć zaszczepienie się przeciw wirusowi HPV

Wirus HPV (ludzki wirus brodawczaka) jest szczególnym zagrożeniem dla kobiet, u których może prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy. Do zakażenia wirusem HPV dochodzi przez kontakt skóra-skóra z okolicą genitalną – seks waginalny, analny lub oralny, i każdy inny kontakt z okolicą genitalną, dlatego głównym czynnikiem ryzyka zakażenia HPV jest aktywność seksualna. Jedną z metod prewencji jest stosowanie prezerwatyw, choć one niestety nie niwelują całkowicie ryzyka zakażenia.

Szczepienia przeciw HPV (3 dawki) są zalecane szczególnie kobietom. Jednak u mężczyzn wirus ten może być przyczyną:

  • raka odbytu,
  • raka jamy ustnej i gardła,

dlatego szczepienia mogą być korzystne również w tej grupie.

Zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn są one zalecane już od 11-12 roku życia. Optymalnie szczepienie przeciw HPV powinno zostać przeprowadzone przed inicjacją seksualną (możliwe już od 9. roku życia). Wiek szczepień jest m.in. uzależniony od zaleceń producenta dostępnej na rynku szczepionki.

Przeciwko HPV najlepiej zostać zaszczepionym do 26. roku życia lub przed pierwszym kontaktem seksualnym, niemniej szczepienie po tym okresie również może Cię ochronić, jeśli wcześniej nie miałeś do czynienia z ekspozycją na wirusa HPV (niezależnie od orientacji seksualnej).

ZAPAMIĘTAJ:

  • Profilaktyka i dbałość o swój stan zdrowia powinna być równie ważna u mężczyzn co u kobiet.
  • Mężczyźni powinni pamiętać szczególnie o profilaktyce raka prostaty i jelita grubego, a także regularnej ocenie ciśnienia tętniczego i zdrowym stylu życia.
  • Niezależnie od orientacji seksualnej pacjent powinien móc swobodnie korzystać z opieki zdrowotnej i mieć możliwość szczerej rozmowy o swojej seksualności ze swoim lekarzem.

Źródła:

Men’s health and well-being in the WHO European Region (2018) World Health Organization, Regional Office for Europe

Mężczyźni 2019 Standard Profilaktyki Medicover

Human papillomavirus infections: Epidemiology and disease associations Palefsky JM.; UpToDate, Topic 8314 Version 45.0

Lista pozostałych źródeł do wglądu po skontaktowaniu się z redakcją.

Dowiedz się więcej:

Rola stereotypów płci w kształtowaniu postaw kobiet i mężczyzn wobec zdrowia

http://www.nowinylekarskie.ump.edu.pl/uploads/2011/5/387_5_80_2011.pdf

Wpływ sportu na męski układ rozrodczy

http://www.andrologia-pta.com.pl/dokumenty/PAO3.pdf#page=34

Ocena zachowań zdrowotnych mężczyzn po 40 roku życia

http://phie.pl/pdf/phe-2014/phe-2014-3-659.pdf

Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania.
Data dodania 08.03.2019
Data ostatniej aktualizacji 12.06.2023