Schładzaj ciało bezpiecznie w upalne dni
Upały w okresie wakacyjnym wymagają zachowania kilku ważnych zasad, w tym m.in.: unikania wychodzenia na zewnątrz w najgorętszej porze dnia, a przede wszystkim – optymalnego nawadniania i schładzania organizmu, np. poprzez korzystanie z chłodnych pryszniców, okładów czy kąpieli.
Powyższe zalecenia rekomenduje również Światowa Organizacja Zdrowia i zamieszczone są w poradniku interwencyjnym dla krajów europejskich w projekcie EuroHEAT - "Heat-Health Action Plans".
Wiele osób zapomina jednak, że schłodzenie ciała musi być bezpieczne i dla zachowania zdrowia własnego, i swoich dzieci nie wolno w tym celu korzystać… z miejskiej fontanny!
Kąpiel w fontannie a stan czystości wody
Woda znajdująca się w fontannie nie nadaje się do spożycia! Zagrożenie dla zdrowia może wynikać nie tylko z picia wody z fontanny, lecz także z kąpieli lub zabawy w wodzie oraz przeniesienia drobnoustrojów chorobotwórczych za pomocą rąk, lub trzymanych w nich przedmiotów do jamy ustnej. Stojąca lub przepływająca cały czas w tym samym miejscu jest idealnym siedliskiem dla glonów, bakterii, wirusów czy grzybów.
Jako obiekt tzw. małej architektury fontanna miejska to urządzenie wodne spełniające funkcję dekoracyjną i nie jest miejscem przeznaczonym do kąpieli czy rekreacji. Jest to szczególnie istotne zważywszy na fakt, że Państwowa Inspekcja Sanitarna nie prowadzi nadzoru nad jakością wody w fontannach. W urządzeniach działa zamknięty obieg wody i mimo chlorowania może znajdować się w niej wiele bakterii i grzybów. Zasadniczo, zgodnie z zaleceniami sanepidu, fontanny przeznaczone są do celów dekoracyjnych i tworzenia komfortowego mikroklimatu bez możliwości wykorzystywania do ochładzania ciała.
Stan czystości wody sprawdzany jest przez sanepid tylko w miejscach (okazjonalnie) wykorzystywanych do kąpieli oraz na basenach i kąpieliskach. Z bezpiecznych kąpieli należy korzystać w miejscach:
- wyznaczonych,
- odpowiednio oznakowanych,
- pilnowanych przez ratowników wodnych,
- badanych przez odpowiednie służby sanitarne (stan czystości wody).
Kąpiel w fontannie a zdrowie dziecka?
Tylko w nielicznych miejscach dzieci mogą bezpiecznie korzystać z fontann miejskich. W przypadku, gdy urządzenie jest podłączone do miejskiego wodociągu, a zawarta w niej woda jest regularnie badana pod względem mikrobiologicznym, zmniejsza się ryzyko zagrożenia dla zdrowia dziecka (bakterie chorobotwórcze).
Odpowiedni nadzór nad publicznym wodotryskiem, prawidłowe oznakowanie i sposób korzystania przez użytkowników, to również większe prawdopodobieństwo, że taka zabawa nie skończy się poślizgnięciem, stłuczeniem czy skaleczeniem, a to w konsekwencji zakażeniem laseczkami tężca.
Czym grozi kąpiel w miejskiej fontannie?
Rodzice powinni być wyczuleni na bezpieczeństwo zdrowotne swoich dzieci, które chętnie korzystają z zabaw w miejskich fontannach.
W wodzie z fontanny mogą znajdować się:
- liczne drobnoustroje, w tym: bakterie, pierwotniaki, wirusy, glony, grzyby,
- zanieczyszczenia odzwierzęce (odchody ptaków, zwierząt domowych lub dzikich),
- niebezpieczne zanieczyszczenia mechaniczne, np. kawałki potłuczonego szkła, odłamki metalu, kamienie;
- zanieczyszczenia chemiczne: płynne substancje alergogenne, rakotwórcze związki WWA (wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne).
Od czego zależy czystość mikrobiologiczna wody w fontannie?
Czystość mikrobiologiczna wody w fontannie miejskiej zależy od:
- temperatury wody,
- jakości materiałów izolacyjnych (korozji),
- obecności: osadów, glonów, zanieczyszczeń ludzkich i odzwierzęcych.
Zabawa w wodzie może przyczynić się do jej wypicia i wdychania tworzącego się wokół fontanny – aerozolu.
Aerozol wodny może być skażony z powodu kolonizacji instalacji fontanny przez np. bakterie Legionella, czemu sprzyja wysoka temperatura wody (25-45°C). W wyniku wdychania skażonego aerozolu może dojść do infekcji.
Kąpiel w fontannie a drobnoustroje
Bawiące się w miejskiej fontannie dzieci, narażają się na spotkanie z niewidzialnymi gołym okiem drobnoustrojami. Są to:
- bakterie z grupy coli, pałeczki okrężnicy (Escherichia coli), enterokoki kałowe, paciorkowce kałowe (w tym Enterococcus faecalis);
- bakterie tj. Proteus vulgaris, Pseudomonas fluorescens, Vibrio cholerae, Salmonella oraz Shigella;
- bakterie gronkowca (Staphylococcus);
- laseczki zgorzeli gazowej (gangrena, Clostridium perfringens);
- bakterie Legionella sp;
- wirusy: enterowirusy, norowirusy;
- dermatofity, grzyby drożdżoidalne;
- pierwotniaki pasożytnicze (Giardia, Cryptosporidium).
Jeśli fontanna nie jest zasilana wodą wodociągową, zawiera znaczne ilości zanieczyszczeń, a ewentualne filtry służą jedynie usuwaniu większych, widocznych gołym okiem śmieci czy kawałków roślin. Celem zapobiegania rozwojowi glonów i nieestetycznego nalotu, stosuje się również środki chemiczne, które z kolei w kontakcie ze skórą mogą wywołać silne reakcje alergiczne.
Choroby i urazy, które mogą być wywołane przez kąpiel w fontannie
Korzystanie wbrew zakazom z wody w miejskich fontannach może być przyczyną np.:
- ostrego zatrucia pokarmowego, biegunek, wymiotów (jeśli dojdzie do przypadkowego napicia się wody lub przeniesienia drobnoustrojów na rękach do jamy ustnej),
- zapalenia spojówek,
- schorzeń dróg oddechowych – w tym zapalenia płuc,
- zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych,
- legionelozy – tzw. choroby legionistów, gorączki Pontiac,
- stanu zapalnego dróg moczowych i pęcherza,
- chorób pasożytniczych w tym giardiozy,
- reakcji alergicznych, uczuleń,
- grzybic i innych chorób skóry,
- urazów: skaleczenie, stłuczenie, zwichnięcie, złamanie.
Czy kąpiel w miejskiej fontannie jest dozwolona?
Zgodnie z art. 55 kodeksu wykroczeń (na podstawie Dz.U.2021.0.281 tj. - ustawa z dnia 20 maja 1971 r.[1]), kąpiel w miejscu zabronionym podlega karze grzywny do 250 zł albo karze nagany i podlega wykroczeniu przeciwko porządkowi i spokojowi publicznemu[2].
Zatem w większości przypadków chęć skorzystania z orzeźwiającej kąpieli w fontannie miejskiej może skończyć się mandatem – a samo korzystanie z wodotrysków jest po prostu niedozwolone.
[1] Wersja od: 22 czerwca 2021 r. do: 17 kwietnia 2026 r.
[2] Rozdział VII, część szczegółowa.
Źródła:
https://www.gov.pl/web/wsse-rzeszow/fontanny-miejskie
http://www.phie.pl/pdf/phe-2013/phe-2013-1-147.pdf
https://www.gdansk.uw.gov.pl/1433-fontanna-to-nie-jest-miejsce-do-kapieli
Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. |