Medicover
Kup online
Badanie błony śluzowej
jamy ustnej
Zapalenia błony śluzowej jamy ustnej to dolegliwości, z którymi mierzy się od czasu do czasu niemal każdy. Czasami są one poważniejsze i bardziej uciążliwe, innym razem powodują jedynie lekki dyskomfort. W żadnym przypadku nie należy ich jednak lekceważyć. Regularne badania u stomatologa to podstawa dbania o zdrowie jamy ustnej.
Co to jest błona śluzowa jamy ustnej?
Błona śluzowa zwana jest inaczej śluzówką. To powłoka pokrywająca jamiste narządy wewnętrzne i przewody w ciele człowieka. Jej główną funkcją jest ochrona organizmu przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych. Błony śluzowe mogą mieć różną charakterystykę, jednak w tym artykule skupimy się wyłącznie na tych, które znajdują się w jamie ustnej. Mamy więc 3 rodzaje śluzówek:
- błona śluzowa żująca – na dziąsłach i podniebieniu twardym;
- błona śluzowa wyścielająca – na policzkach, dolnej powierzchni języka i podniebieniu miękkim;
- błona śluzowa specjalna – na języku i wargach.
Jakie funkcje pełni błona śluzowa w jamie ustnej?
Celem istnienia śluzówki w jamie ustnej jest nie tylko ochrona i osłona narządów przed działaniem szkodliwych czynników. Funkcji jest znacznie więcej. Stanowi barierę dla drobnoustrojów i w dużym stopniu jest „odpowiedzialna” za naturalną mikroflorę bakteryjną w jamie ustnej. Na jej powierzchni znajdują się gruczoły ślinowe, a więc częściowo odpowiada ona za prawidłowe wydzielanie śliny. Dzięki temu ogranicza się ryzyko wysychania czy występowania różnego rodzaju urazów. Błona śluzowa wchłania też szereg substancji, a jej nabłonek ma zdolność odnawiania.
Co więcej, błona śluzowa przyczynia się również do tego, że odczuwamy ciepło, dotyk czy ból. To też na niej znajdują się kubki smakowe, dzięki którym wyczuwamy poszczególne smaki. Jak widać, śluzówka to dużo więcej niż tylko powierzchnia oddzielająca narządy i przewody od środowiska zewnętrznego.
Zapalenia błony śluzowej jamy ustnej – przyczyny
Zdarza się, że prawidłowe działanie błony śluzowej jamy ustnej zostaje zakłócone, a ochrona organizmu naruszona. Przyczyny mogą być różne. Bardzo często zapalenia śluzówki są konsekwencją urazów mechanicznych czy np. kontaktu ze zbyt wysoką temperaturą. Powstają wtedy stany zapalne, ranki, afty lub owrzodzenia.
Powodem zmian w błonie śluzowej mogą być jednak również poważniejsze dolegliwości. Są to np. niektóre choroby zakaźne, nieprawidłowości w działaniu przewodu pokarmowego czy cukrzyca. Zapalenia śluzówki mogą też sugerować niedobory witamin w organizmie. Warto wspomnieć, że częściej problemy z błoną śluzową jamy ustnej notowane są u osób młodych (etap dojrzewania), kobiet w okresie ciąży lub menopauzy, a także pacjentów chorujących na nowotwory.
Do suchości w ustach może prowadzić oddychanie przez usta, jeśli mamy zatkany nos wskutek kataru, ale także antyhistaminowe leki przeciwalergiczne czy stosowana pomocniczo pseudoefedryna zmniejszająca obrzęk śluzówek. Obniżona ilość śliny to większe ryzyko namnażania się szkodliwych bakterii, co poskutkuje nieświeżym oddechem oraz, co gorsza, zwiększonym ryzykiem chorób dziąseł i próchnicy.
Objawy zapalenia błony śluzowej jamy ustnej
Tak jak przyczyny dolegliwości i zmian na błonie śluzowej mogą być bardzo różne, tak i objawy mogą mieć odmienny przebieg. W przypadku najczęściej występującej formy choroby – aftowego zapalenia jamy ustnej – niepokój budzą zwykle: ból, pieczenie, swędzenie, a czasem także suchość, która wynika ze zmniejszonego poziomu wydzielania śliny. Często pojawiają się zmiany opryszczkowe, owrzodzenia, pęcherzyki lub ranki. Sygnałem zapalenia może być również po prostu zaczerwienienie tkanek jamy ustnej. Warto dodać, że dolegliwości mogą obejmować cały obszar jamy ustnej lub być usytuowane w jednym, konkretnym miejscu. Ten ostatni przypadek to chociażby naruszenia struktury błony śluzowej wynikające z urazów mechanicznych – spowodowanych np. przez zamek aparatu ortodontycznego. Objawem zapalenia śluzówki może być również brzydki zapach z ust.
Leczenie chorób błony śluzowej jamy ustnej
Sposób leczenia zapalenia błony śluzowej jamy ustnej należy dopasować do przyczyny problemu. Innego rodzaju działania będą potrzebne w przypadku niegroźnego urazu mechanicznego niż przy poważniejszych schorzeniach. Zwykle trudno ocenić, z czego może wynikać problem. To dlatego tak ważne jest, by nie zwlekać z wizytą u specjalisty – lekarza periodontologa. Periodontolog to stomatolog, który zajmuje się leczeniem chorób dziąseł i przyzębia. Ma największą wiedzę do tego, by określić, jaka jest przyczyna dolegliwości. Dobierze też najlepsze i najskuteczniejsze w danym przypadku metody leczenia.
Warto pamiętać, że z leczeniem zapaleń błony śluzowej jamy ustnej nie powinno się czekać. Po pierwsze dlatego, że nie ma powodu by borykać się z przykrymi dolegliwościami. Po drugie jednak dlatego, że konsekwencje nieleczenia mogą być znacznie poważniejsze niż tylko bólowe. W końcu mamy do czynienia z naruszeniem bariery ochronnej organizmu. Nie można też zapominać, że tego rodzaju dolegliwości mogą być oznaką poważniejszej choroby rozwijającej się w organizmie.
Domowe sposoby na zapalenia jamy ustnej
Czasami jednak z zapaleniem błony śluzowej można poradzić sobie samodzielnie. Pomocne bywa płukanie jamy ustnej ziołowymi naparami – z szałwii czy rumianku. Łagodzi to objawy i działa przeciwzapalnie. Można też stosować produkty apteczne – spraye, płukanki czy żele, które dodatkowo łagodzą ból i znieczulają. Jednak jeśli dolegliwości nie mijają w ciągu kilku dni, należy się zgłosić do periodontologa – być może konieczne będzie zastosowanie leczenia antybiotykiem.
Wypełnij krótki formularz a my zadzwonimy do Ciebie
Profilaktyka błony śluzowej jamy ustnej
Co robić, by unikać uszkodzeń i zapaleń śluzówki? Warto dbać o higienę jamy ustnej. Jednak należy robić to umiejętnie. Nie powinno się używać zbyt twardej szczoteczki do zębów, ani też operować nią ze zbyt dużą siłą. Wszystko po to, by zapobiegać powstawaniu urazów mechanicznych. Nie należy wkładać rąk ani przedmiotów do ust (np. długopisy) – w ten sposób wprowadza się bakterie do jamy ustnej. Warto unikać zbyt gorących napojów i potraw, aby nie poparzyć tkanki.
Na zdrowie jamy ustnej i stan błony śluzowej wpływa również palenie papierosów. Jest to oddziaływanie negatywne, więc warto rozważyć rezygnację z tego nałogu. Kluczowa dla kondycji środowiska jamy ustnej jest też właściwa dieta, zbilansowana, bogata w witaminy i mikroelementy.
Jak widać, jest wiele czynników, które wpływają na zdrowie śluzówki jamy ustnej. Jest też wiele działań, które każdy może podejmować, by zapobiegać chorobom - zamiast je w późniejszym czasie leczyć. Warto działać świadomie, a w razie jakichkolwiek wątpliwości konsultować się ze specjalistą – lekarzem periodontologiem.
Konsultacja merytoryczna artykułu: lek. dent. Konrad Telecki
