Anemia (niedokrwistość)
Niedokrwistość to zmniejszenie stężenia hemoglobiny1 (skrót w badaniach laboratoryjnych to Hb), hematokrytu2 (Ht) i liczby erytrocytów3 poniżej normy. Następstwem tego stanu jest zmniejszenie zdolności krwi do transportu tlenu, co skutkuje zmniejszeniem natlenowania tkanek i narządów.
Są dwie główne przyczyny zmniejszenia liczby erytrocytów (czerwonych krwinek):
- utrata erytrocytów wskutek krwawienia lub hemolizy, czyli rozpadu, krwinek
- zmniejszenie lub zaburzenie tworzenia krwinek w szpiku
Wyróżnia się wiele podtypów anemii:
- niedokrwistość pokrwotoczna, która powstaje w wyniku dużej lub przewlekłej utraty krwi
- niedokrwistość syderoblastyczna związana z zaburzeniami w powstawaniu hemu, składnika hemoglobiny
- niedokrwistość hemolityczna związana z nieprawidłowym rozpadem erytrocytów (jej przykładem jest anemia sierpowata)
- niedokrwistość aplastyczna związana z niewydolnością szpiku kostnego
- niedokrwistość chorób przewlekłych
- niedokrwistość z niedoboru żelaza
- niedokrwistość megaloblastyczna związana z zaburzeniami w syntezie DNA w komórkach układu krwiotwórczego (jej przykładem jest niedokrwistość z niedoboru witaminy B 12 i niedokrwistość z niedoboru kwasu foliowego)
Ze względu na nasilenie niedokrwistość można podzielić na:
- łagodną – stężenie hemoglobiny mieści się w przedziale między 10 a 12 g/dl lub 13,5 w przypadku mężczyzn
- umiarkowaną – Hb między 8 a 9,9 g/dl
- ciężką – Hb między 6,5 a 7,9 g/dl
- zagrażającą życiu – Hb poniżej 6,5 g/dl
Objawy anemii
Objawy charakterystyczne dla każdego rodzaju niedokrwistości to:
- osłabienie i łatwa męczliwość
- zmniejszenie koncentracji i uwagi
- bladość skóry i błon śluzowych
- ból i zawroty głowy
- tachykardia4, duszność
Ponadto każdy typ anemii ma jeszcze swoje objawy specyficzne.
Jeżeli zaobserwowałeś u siebie lub u swoich bliskich wyżej wymienione objawy, skonsultuj się z lekarzem lub skorzystaj z pakietu diagnostycznego „Anemia”.
Rozpoznanie anemii
Podstawowym badaniem diagnostycznym jest morfologia krwi. Najważniejsze dla niedokrwistości parametry morfologii to:
- RBC – liczba krwinek czerwonych
- Hb – hemoglobina (jest to białko zawarte w erytrocytach, którego głównym zadaniem jest przenoszenie tlenu; odpowiada ona za czerwoną barwę krwi)
- Ht – hematokryt (stosunek komórek krwi do całej jej objętości)
- MCV – średnia objętość erytrocytu
- MCH – średnia zawartość hemoglobiny w erytrocycie
Prawidłowe wartości tych parametrów opisane są w poniższej tabeli:
| RBC (x106/mm3) | Hb (g/dl) | Ht (%) | MCV (fl) | MCH (pg) | |
| Mężczyźni | 4,7-6,0 | 13,5-18,0 | 42-52 | 78-100 | 27-31 |
| Kobiety | 4,2-5,4 | 12,5-16,0 | 37-47 | 78-100 | 27-31 |
Na niedokrwistość wskazuje zmniejszenie stężenia hemoglobiny, hematokrytu lub liczby czerwonych krwinek.
Leczenie anemii
Leczenie jest dopasowane do rodzaju niedokrwistości, najczęściej polega na suplementacji niedoboru powodującego niedokrwistość, np. żelaza.
Rokowanie i powikłania anemii
Większość rodzajów niedokrwistości jest w pełni uleczalna, warunkiem jest przestrzeganie zaleceń lekarskich. Nieleczona niedokrwistość może prowadzić do znacznego osłabienia organizmu, objawiającego się np. omdleniami, a nawet do śmierci.
Zapobieganie anemii
Niedokrwistości z niedoboru w większości przypadków rozwijają się podstępnie. Ze względu na umiejętność organizmu do przystosowania się do różnych warunków, długo nie dają żadnych objawów. Dlatego ważne jest wykrywanie niedokrwistości w jej początkowym stadium.
Pomóc w tym może regularnie (co 2-3 lata) wykonywana morfologia oraz zgłaszanie się do lekarza z niepokojącymi objawami mogącymi wskazywać na niedokrwistość.
Pamiętaj!
- Regularnie, co 2-3 lata, wykonuj morfologię krwi.
- Przestrzegaj zdrowej diety – jedz produkty pełnowartościowe, dużo ryb, warzyw i owoców. Unikaj dużej ilości słodyczy i żywności wysoko przetworzonej, np. jedzenia typu „fast food”, słonych przekąsek czy dań gotowych. Dbaj o przyjmowanie odpowiedniej ilości witamin oraz mikro- i makroelementów, najlepiej tych, które pochodzą z pożywienia.
- Gdy zaobserwujesz u siebie niepokojące objawy, nie ignoruj ich, a zgłoś się do lekarza.
1 Hemoglobina – Jest to białko zawarte w erytrocytach, którego głównym zadaniem jest przenoszenie tlenu; odpowiada ona za czerwoną barwę krwi.
2 Hematokryt – Jest to parametr oceniany w badaniu morfologii krwi. Określa stosunek komórek krwi do całej jej objętości.
3 Erytrocyty – Inaczej czerwona krwinka. Jej głównym zadaniem jest transport tlenu z płuc do tkanek organizmu.
4 Tachykardia – Inaczej nazywana częstoskurczem. Jest to przyspieszenie akcji serca powyżej 100 uderzeń na minutę.
Źródła:
„Interpretacja badań laboratoryjnych” J. Wallach
„Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka” H. Ciborowska, A. Rudnicka
„Interna Szczeklika 2015” Andrzej Szczeklik, Piotr Gajewski
www.nhs.uk www.nhs.uk
„Podstawy hematologii” W. Nowak, A. Skotnicki
Dowiedz się więcej:
Cytogenetic abnormalities in patients with severe aplastic anemia
http://www.haematologica.org/content/81/5/418.full.pdf+html
Ocena stanu odżywienia białkowo-energetycznego pacjentów w wieku podeszłym z niedokrwistością
http://gerontologia.org.pl/wp-content/uploads/2016/05/2012-03-5.pdf
Niedokrwistość chorób przewlekłych
http://www.pnmedycznych.pl/wp-content/uploads/2015/01/pnm_2014_10b_033_036.pdf
