Grzybica paznokci – leczenie, objawy grzybicy paznokci

Grzybica paznokci zdjęcia

Grzybica paznokci nieestetycznie zmienia wygląd płytki paznokcia. 

Grzybica paznokci objawy

W przebiegu grzybicy paznokci wystąpić mogą następujące objawy – zmiany w wyglądzie paznokci:

• oddzielanie się paznokcia od łożyska rozpoczynające się od jego brzegu (onycholiza)
• pogrubienie płytki paznokciowej (pachyonychia)
• powiększenie, pogrubienie i wygięcie paznokcia (szponowatość, oonychogryfoza)
• nadmierna łamliwość, kruchość i pękanie paznokci (onychoreksja)
• zapalenie wału paznokciowego (paronychia)
• białe zabarwienie paznokci (leukonychia) lub zmiana zabarwienia na żółtobrunatne lub zielonkawe (chromonychia)
• zniekształcenie paznokcia (onychodystrofia).

Wystąpienie objawów na paznokciach często jest poprzedzone zainfekowaniem skóry, na której pojawiają się zaczerwienienia, grudki i pęcherzyki. Naskórek łuszczy się i pęka. Procesowi chorobowemu może towarzyszyć pieczenie, uciążliwy świąd i niejednokrotnie nieprzyjemny zapach.

Grzybica paznokci - jak dezynfekować obuwie i ubrania? 

Leczenie nie jest kompletne bez dezynfekcji obuwia, skarpet i rękawiczek pacjenta, w celu zapobieżenia powtórnemu zakażeniu.

Do odkażania używa się np. 10% roztworu formaliny. Nasączoną roztworem gazę umieszcza się w worku foliowym wraz z odzieżą i obuwiem i pozostawia szczelnie zamknięte przez 24 godziny. Obuwie należy następnie dobrze wywietrzyć, a odzież uprać w 60°C.

Grzybica paznokci przyczyny

Bardzo często grzybica paznokci wynika z wcześniej istniejącej grzybicy skóry stóp lub rąk.

Przyczyną grzybic paznokci są zakażenia mikroskopijnymi grzybami z kilku grup:

• Dermatofitami (grzybami niedoskonałymi), które są odpowiedzialne za około 80% przypadków. Najczęściej  spotykane gatunki to Trichophyton rubrum, Trichophyton mentagrophytes v. interdigitale i Trichophyton tonsurans.
• Grzybami drożdżopodobnymi, występującymi w 20%-30% onychomikoz. Przeważają wśród nich Candida albicans lub inne grzyby z rodzaju Candida.
• Grzybami pleśniowymi, występującymi w nie więcej niż 6% przypadków. Najczęściej izolowanym jest Scopulariopsis brevicaulis, spotyka się również grzyby z rodzaju Aspergillus, a szczególnie Aspergillus fumigatus

Kto się może zarazić grzybicą paznokci?

Istnieje szereg czynników i stanów chorobowych sprzyjających zakażeniom grzybiczym:

• przyjmowanie niektórych leków, jak antybiotyków, przeciwzapalnych leków sterydowych, cytostatyków (leków przeciwnowotworowych),
• niedobory witamin z grupy B, żelaza, cynku,
• oparzenia, urazy i mikrourazy,
• istniejąca wcześniej grzybica skóry, a także choroba występująca u członków rodziny,
• niewydolność żylna,
• choroba Raynauda,
• zaburzenia hormonalne i metaboliczne; cukrzyca, otyłość,
• schorzenia skórne: zaburzenia rogowacenia, łuszczyca, atopia,
• stany wrodzonej i nabytej obniżonej odporności i ogólne osłabienie organizmu,
• zaawansowany wiek,
• korzystanie z publicznych saun, basenów i urządzeń sanitarnych, zwiększające ryzyko kontaktu z patogenem,
• niewłaściwe nawyki higieniczne,
• noszenie niewłaściwie dobranych skarpet i obuwia, nieprzepuszczającego powietrza i zbyt ciasnego.

W niektórych grupach zawodowych, ze względu na codzienne warunki pracy, ryzyko wystąpienia grzybicy jest podwyższone. Szczególną uwagę na stan paznokci powinni zwracać sportowcy, górnicy i wszyscy inni długotrwale pracujący w warunkach wysokiej temperatury i wilgotności, zwłaszcza na stojąco i w ciężkim obuwiu.

Rozpoznanie grzybicy paznokci

Rozpoznanie grzybicy paznokci nie może opierać się wyłącznie na ocenie zmian w wyglądzie paznokci, ponieważ ma na niego wpływ wiele innych czynników: wiek pacjenta, wykonywana przez niego praca, czynniki genetyczne, przebyte choroby czy nawet przyjmowane leki.

Badanie mykologiczne na grzybicę paznokci

W przypadku zmian, których leczenie nie przynosi efektów, a stan chorego systematycznie się pogarsza, elementem wspierającym diagnostykę może być badanie mykologiczne. Składa się na nie ocena preparatu mikroskopowego oraz hodowla na podłożu Sabourauda. Jako uzupełnienie diagnostyki można wykonać mykogram, czyli test identyfikacji grzybów oraz ich wrażliwości na określone antybiotyki.

Pobranie materiału do badań (zeskrobin) nie powinno ograniczać się jedynie do samej powierzchni paznokcia, ponieważ rezerwuarem grzybów jest przestrzeń pomiędzy jego płytką a łożyskiem. W niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie biopsji paznokcia.

Grzybica paznokci badanie ogólne

Oprócz oceny stanu samych paznokci, ważne jest ogólne badanie lekarskie pacjenta, w celu wykluczenia innych ognisk grzybiczych. Prawidłowo przeprowadzony i dokładny wywiad, pomoże wskazać czynniki odpowiedzialne za zachorowanie oraz ułatwi dobranie odpowiednich form leczenia i profilaktyki.

Ze względu na miejsce, w którym rozpoczął się proces chorobowy, rozróżnia się różne rodzaje grzybicy:

• Dystalna i boczna podpaznokciowa onychomikoza (DLSO – distal and lateral subungual onychomycosis)
  Najczęściej rozpoznawana, miejscem wniknięcia patogenu (zwykle dermatofitu) znajduje się pod wolnym brzegiem paznokcia lub od strony bocznych wałów. Zmiana stopniowo, dośrodkowo zajmuje całą płytkę. Dochodzi do odklejenia się płytki od łożyska, nadmiernego rogowacenia podpaznokciowego i pogrubienia płytki. Nieleczona prowadzi do zupełnego zniszczenia paznokcia.
• Proksymalna onychomikoza podpaznokciowa (PSO – proximal subungual onychomycosis)
  Druga co do częstości w przypadku grzybicy paznokci rąk i rzadsza w przypadku paznokci stóp.  Drobnoustroje wnikają pod obrąbek naskórkowy (miejsce wycinania „skórek”)i docierają do macierzy paznokcia. Początkowo przebarwia się bliższa części paznokcia, następnie zakażenie dociera do głębokich warstw paznokcia, powodując rogowacenie łożyska i wykruszanie płytki paznokciowej.
• Powierzchowna biała onychomikoza (SWO – superficial white onychomycosis)
  Występuje prawie wyłącznie na paznokciach stóp; zakażenie rozpoczyna się na powierzchni płytki, najczęściej ma formę białych lub kremowych przebarwień.
• Wewnątrzpaznokciowa onychomikoza (EO – endonyx onychomycosis)
  płytka paznokcia jest atakowana od wolnego brzegu, ale bez wcześniejszego infekowania łożyska. Paznokieć staje się mlecznobiały i powierzchniowo zcza się,
• Całkowita dystroficzna onychomikoza (TDO – total distrophic onychomycosis)
  Jest najczęściej końcowym etapem wymienionych wcześniej rodzajów choroby; dochodzi w niej do całkowitego zniszczenia płytki paznokcia.

Lekarz klasyfikuje chorobę pod względem stopnia zaawansowania, oceniając stopień zajęcia płytki, odległości ogniska choroby od macierzy paznokcia, zmiany zabarwienia i rogowacenie podpaznokciowe.

Grzybica paznokci rokowanie i powikłania

Leczenie grzybicy paznokci jest skuteczne jedynie w 50-75% przypadków. Choroba ma tendencję do nawrotów, które pojawiają się nawet u jednego na pięciu pacjentów, a ich przyczyną jest często brak prawidłowego odkażenia obuwia lub zbyt wcześnie przerwana terapia.

Nieleczona grzybica paznokci może wywoływać ból powodowany naciskiem obuwia na zmienione chorobowo paznokcie i utrudniać poruszanie się. Może prowadzić do całkowitego zniszczenia płytki paznokcia, a także otwierać wrota zakażenia innym drobnoustrojom.

Zapobieganie grzybicy paznokci

Aby zapobiec zakażeniu oraz nawrotom grzybicy paznokci po zakończeniu leczenia, warto w codziennym życiu stosować następujące metody profilaktyki:

• Obserwuj i kontroluj paznokcie oraz skórę dłoni i stóp, reaguj na pierwsze niepokojące objawy – pogrubienie płytki, bolesność, zmianę koloru płytki, łuszczenie itp.
• Obcinaj paznokcie na krótko.
• Zachowuj właściwą higienę: dokładnie myj i wycieraj skórę do sucha.
• Noś skarpety, rękawiczki i obuwie z przewiewnych, odprowadzających wilgoć materiałów.
• Noś klapki podczas korzystania z publicznych saun, basenów, klubów fitness, gabinetów rehabilitacji i łazienek w hotelach.
• Nie używaj cudzego obuwia, unikaj pożyczania go.
• Staranne wybieraj salony manicure i pedicure, w których sterylizuje się narzędzia.
• Zadbaj o wyleczenie ewentualnej grzybicy u pozostałych domowników.
• Stosuj antyperspiranty i preparaty przeciwgrzybiczne (np. pudry czy kremy), jeśli masz problem z potliwością dłoni lub stóp.

Zalecane postępowanie w grzybicy paznokci

Jak długo się leczy grzybicę paznokci?

Podczas leczenia grzybicy paznokci zmiany będą stopniowo ustępować, kolor paznokci będzie wracał do naturalnego, a płytka stanie się cieńsza. Niestety leczenie trwa długo. O całkowitym wyleczeniu można mówić w przypadku, kiedy paznokieć całkowicie odrośnie, a nowa płytka nie będzie nosiła śladów po infekcji. Trwa to tak długo jak naturalny cykl wzrostu paznokcia. Szacuje się, że całkowita wymiana płytki następuje po około 9-12 miesiącach.

Kiedy iść do lekarza z grzybicą paznokci? 

Jeśli zauważysz, że pomimo wdrożonego leczenia grzybicy paznokci zmiany nie znikają, a wręcz rozprzestrzeniają się, płytka pogrubia się i zmienia kształt, dotyk sprawia ci ból, paznokcie łuszczą się i łamią koniecznie udaj się do lekarza. Specjalista zdiagnozuje zmiany i wdroży odpowiednie leczenie. Grzybica nie zaniknie samoistnie.

Aby leczenie grzybicy paznokci było skuteczne:

• Stosuj się do zaleceń lekarskich.
• Regularnie przyjmuj przepisane leki i wspomagaj terapię substancjami stosowanymi miejscowo; nie przerywaj leczenia na własną rękę.
• Przeprowadzić dezynfekcję obuwia i ubrań lub – w miarę możliwości – wymień je na nowe, odpowiednio dopasowane i przepuszczające powietrze.
• Skontroluj i wylecz chorobę u pozostałych członków rodziny.
• Szczególnie zadbaj o higienę; utrzymuj skórę czystą i suchą
• Wspomagaj odporność organizmu, poprzez wprowadzenie właściwej diety, ruchu czy suplementacji witamin i mikroelementów o ile zalecił je lekarz.
• Lecz współistniejące choroby zwiększające ryzyko infekcji i jej nawrotów (np. cukrzycę).

Przeczytaj także: 

Wrastające paznokcie - przyczyny, objawy, leczenie i domowe sposoby