Kurzajka (brodawka wirusowa) – leczenie, przyczyny [INFOGRAFIKA]

Kurzajki na stopach i dłoniach

W zależności od wyglądu i umiejscowienia zmian wyróżniono kilka ich form:

• kurzajki (brodawki) zwykłe (verrucae vulgares) – mają wygląd okrągłych lub nieregularnych twardych grudek o kolorze skóry, popielatym lub żółtobrązowym, o chropowatej powierzchni, o średnicy do 10 mm. Zmiany występują najczęściej na skórze rąk i wałach okołopaznokciowych, ale mogą pojawić się na każdej innej części ciała, zwłaszcza narażonej na urazy (palce, łokcie, kolana);
• kurzajki (brodawki) podeszwowe (myrmecia) – kurzajki występujące na podeszwach stóp. Ich wygląd zbliżony jest do kurzajek zwykłych na innych powierzchniach, ale pod wpływem nacisku zwykle ulegają spłaszczeniu oraz otacza je zrogowaciały naskórek. Podczas chodzenia może pojawiać się dotkliwy ból.
• kurzajki (brodawki) mozaikowe – są efektem zlewania się ze sobą mniejszych brodawek stóp położonych blisko siebie;
• kurzajki (brodawki) nitkowate – wykwity mają kształt długich, wąskich linii, czasem przypominających liść paproci; występują głównie na twarzy i szyi;
• kurzajki (brodawki) płaskie (kurzajki (brodawki) młodocianych, verrucae planae, verrucae juveniles) – grudki na skórze mają gładką powierzchnię, kolor skóry lub żółtobrązowy. Pojawiają się najczęściej na twarzy, grzbietach rąk oraz wzdłuż linii zadrapań (objaw Köbnera). Etap ich samoistnej regresji często poprzedza silny świąd i zaczerwienienie;
• epidermodysplasia verruciformis – zmiany wykazują cechy charakterystyczne dla kurzajek (brodawek) płaskich, jednak obejmują duże obszary skóry, towarzyszą im często brunatne lub czerwone przebarwienia. Choroba występuje rzadko. Jest traktowana jako stan przedrakowy i ma uwarunkowania genetyczne;
• kłykciny kończyste (kurzajki (brodawki) płciowe, verrucae genitales, condylomata acuminata)– zmiany występują w obrębie skóry i błon śluzowych narządów płciowych oraz w okolicy okołoodbytniczej u kobiet i mężczyzn. Początkowo mają formy różowych lub szarych miękkich, wilgotnych  grudek, niekiedy uszypułowanych. Z czasem mogą się zlewać w twory kalafiorowate. Zdarza się, że wywołują świąd, pieczenie, ból i krwawienia.

Rozpoznanie kurzajek

Diagnoza stawiana jest na podstawie badania przedmiotowego i oceny występujących objawów – charakterystycznych zmian skórnych lub śluzówkowych. Obecność wirusa HPV może potwierdzić laboratoryjny test DNA HPV, mający znaczenie w prewencji raka szyjki macicy, wykonywany z wymazu z szyjki macicy.

Kurzajki leczenie

Nie istnieją jak dotąd leki specyficznie działające na wirusa HPV. W leczeniu kurzajek (brodawek wirusowych) stosuje się, zatem metody umożliwiające zniszczenie wywoływanych przez niego zmian:

• leczenie keratolityczne – powodujące miejscowe złuszczanie naskórka; używane są kwas salicylowy, kwas di- i trójchlorooctowy, kwas mlekowy oraz preparaty złożone;
• fizyczne usuwanie zmian, za pomocą wyłyżeczkowania, wycięcia, krioterapii, laseroterapii;
• leczenie cytostatyczne, czyli polegające na zaburzaniu cyklu komórkowego i powodowaniu śmierci komórki lub zahamowaniu jej rozwoju i podziałów; stosowne leki to 5-fluorouracyl miejscowo;
• podawanie środków przeciwmitotycznych (zaburzających podziały komórkowe) - podofiliny, podofilotoksyny;
• leczenie fotodynamiczne z użyciem kwasu 5-aminolewulinowego jako substancji fotouczulającej oraz naświetlań;
• leczenie o charakterze immunomodulującym – stosowanie np. imikwimodu pobudzającego odporność wrodzoną i nabytą, wstrzyknięcie interferonu alfa-2b lub innych substancji;
• według medycyny ludowej skutecznie działa nacieranie zmienionych miejsc sokiem z glistnika jaskółcze ziele (Chelidonium majus L.). Zawarta w nim chelidocystatyna wykazuje pewne działanie antywirusowe ale, aby włączyć takie postępowanie do rekomendacji medycznych, konieczne są w tym zakresie dalsze badania. 

Kurzajki można uznać za wyleczone, gdy odnowione zostają prawidłowe warstwy naskórka.

Rokowania i powikłania kurzajek

Ze względu na możliwość leczenia jedynie miejscowego, choroba bywa trudna do całkowitego wyleczenia. Cechuje się tendencją do nawrotów (również z powodu samozakażeń). Wiele wykwitów kurzajek (brodawek wirusowych) - zwłaszcza młodzieńczych - zanika samoistnie, nie pozostawiając widocznych śladów i nie nawracając.

Powikłania kurzajek (brodawek wirusowych) nie są częste, ale mogą wystąpić ze względu na ich położenie, np. nieleczone kurzajki występujące na podeszwach stóp mogą wywoływać ból i utrudniać poruszanie się.

W przypadku kłykcin kończystych powikłania mogą być bardzo poważne i obejmować:

• utrudnione oddawanie moczu (poprzez zwężenie cewki moczowej, wystąpienie stulejki lub załupka u mężczyzn),
• uniemożliwienie prowadzenia aktywności seksualnej,
• poronienia,
• zakażenia dziecka wirusem HPV podczas porodu,
• czy nawet nowotwory (zależnie od infekującego typu wirusa).

Ponieważ kurzajki pojawiają się na eksponowanych częściach ciała (dłonie, twarz, szyja), stają się problemem psychologicznym, stanowiącym przeszkodę w kontaktach międzyludzkich i socjalnym życiu chorych.

Zapobieganie kurzajkom

Niestety, ze względu na możliwość przeniesienia patogenu nie tylko drogą bezpośredniego kontaktu z nosicielem, ale również poprzez zakażone przedmioty, całkowite uchronienie się przed infekcją jest trudne.

Niemniej, warto stosować się do zasad postępowania, zmniejszających ryzyko zakażenia, do których należą:

• Częste i dokładne mycie rąk, zwłaszcza w sytuacjach kontaktu z innymi ludźmi lub dotykania przedmiotów, których wcześniej używało wiele osób.
• Zachowanie szczególnej higieny podczas korzystania z siłowni, saun i basenów; noszenie klapek, korzystanie wyłącznie z własnego ręcznika, upewnianie się że używany sprzęt jest czysty, etc.
• Unikanie zadrapań i skaleczeń (również podczas golenia), ułatwiających wnikanie wirusa.
• Nawilżanie skóry, co zapobiega jej pękaniu i mikrouszkodzeniom.
• Unikanie ryzykownych zachowań seksualnych i stosowanie prezerwatyw.
• Dbałość o układ odpornościowy: właściwe odżywanie, unikanie sytuacji stresowych, wykonywanie ćwiczeń fizycznych.

Zalecane postępowanie w przypadku kurzajek (brodawek wirusowych)