Ząb zatrzymany — czym jest i jak go leczyć

Czym jest ząb zatrzymany?

Z zatrzymanym zębem mamy do czynienia, gdy prawidłowo wykształcony ząb pod względem anatomicznym nie wyrżnął się ponad powierzchnię dziąsła, czyli utknął w kości szczęki dolnej lub górnej.

Problem ten dotyczy najczęściej trzecich trzonowców, potocznie zwanych zębami mądrości. Jednak nie tylko ósemka może być zatrzymana. Sporadycznie zdarza się, że przedtrzonowce i kły utknęły w kości szczęki. Bardzo rzadko także jedynki i dwójki nie wyrzynają się ponad powierzchnię dziąsła.

Ząb może być zatrzymany częściowo lub całkowicie. W pierwszym przypadku tylko niewielka część korony zęba wystaje ponad powierzchnię dziąsła. Gdy cały ząb jest otoczony przez kość, mówimy o zębie całkowicie zatrzymanym.

Przyczyny zatrzymania zęba

Głównym powodem zatrzymanego zęba jest ograniczone miejsce w łuku zębowym, przez co ząb nie może się prawidłowo wyrżnąć. Często dochodzi do tego w wyniku późnego wypadnięcia zęba mlecznego, który stanowi barierę dla jego stałego odpowiednika. Pozostałe zęby natomiast są zbyt ciasno ułożone, dlatego dochodzi do zatrzymania zęba częściowego lub całkowitego. Z tego względu bardzo ważne jest regularne chodzenie do dentysty już w dzieciństwie i leczenie także zębów mlecznych. Wiele osób uważa, że nie warto ich leczyć, gdyż i tak wypadną. Jednak ich kondycja jest istotna dla zdrowia jamy ustnej w późniejszym wieku. Poza tym kontrole w dzieciństwie pozwolą uniknąć problemu blokowania zęba stałego przez mleczaka.

Do zatrzymania zęba może dojść nawet, jeśli zęby mleczne wypadną odpowiednio wcześnie.

Wśród przyczyn zatrzymania zęba można wymienić także:

• podłoże genetyczne;
• zmiany hormonalne;
• niedobór witamin, głównie A i D;
• urazy szczęki;
• nieodpowiednie metody leczenia stomatologicznego w przeszłości.

Objawy zatrzymanego zęba

Gdy dojdzie do zatrzymania zęba innego niż ósemka, można łatwo zidentyfikować problem. Brak jednego z siekaczy, kłów, zębów przedtrzonowych i pierwszych trzonowców jest odczuwalny i dostrzegalny. W przypadku zębów mądrości nie jest to takie oczywiste, gdyż nie każdy posiada zawiązki tych zębów.

Poza widocznym brakiem zęba (pomijając ósemki) do objawów zatrzymanego zęba zaliczamy:

• przewlekły ból;
• nieprawidłowy zgryz;
• paradontoza zęba sąsiadującego z zębem zatrzymanym;
• stan zapalny dziąsła nad zatrzymanym zębem;
• szczękościsk i trudności z otwieraniem ust;
• próchnicę korony zęba częściowo zatrzymanego.

Jak postępować w przypadku zatrzymanego zęba?

Zatrzymany ząb wymaga leczenia. Dlatego, gdy zauważymy niepokojące objawy, należy udać się do dentysty, który na podstawie przeglądu i zdjęcia RTG zdiagnozuje problem.

Zatrzymany ząb zazwyczaj należy usunąć chirurgicznie. Ekstrakcja zęba stałego jest bardzo często wykonywana w chirurgii stomatologicznej. Jednak gdy ząb jest specyficznie ułożony, sam zabieg może być dość skomplikowany. Jak wspomniano wyżej, najczęściej dochodzi do zatrzymania zębów mądrości. Górne ósemki zazwyczaj zdecydowanie łatwiej usunąć niż dolne. Chirurg ma do nich łatwiejszy dostęp i w ich przypadku częściej dochodzi do częściowego zatrzymania. Natomiast dolne trzecie trzonowce zwykle zatrzymują się całkowicie, co utrudnia procedurę ekstrakcji.

Nie wszystkie zatrzymane zęby się usuwa. Istnieje także opcja ściągnięcia takiego zęba w trakcie leczenia ortodontycznego. Procedurę tę wykonuje się, gdy w kości utknął któryś z przednich zębów. W takim przypadku im wcześniej rozpocznie się terapię ortodontyczną, tym lepiej. Trzeba jednak pamiętać, że to długotrwały proces, który może potrwać nawet kilka lat. Ściągnięcie zatrzymanego zęba polega na jego chirurgicznym odsłonięciu i zastosowaniu stałego aparatu ortodontycznego. Efektem jest osiągnięcie prawidłowego ułożenia zęba w zgryzie. Najczęściej aparat nakłada się na zatrzymane jedynki, dwójki, kły oraz piątki.

Dlaczego należy leczyć zatrzymane zęby?

Zatrzymane zęby negatywnie wpływają na zdrowie jamy ustnej. Odwlekanie leczenia niewyrżniętego zęba może skończyć się wieloma przykrymi konsekwencjami, z którymi wcześniej czy później będziemy musieli sobie poradzić. Można tutaj wymienić między innymi paradontozę, stany zapalne dziąseł oraz bardzo silny przewlekły ból.

W wyniku zatrzymanych zębów (głównie ósemek) dochodzi do stłoczenia pozostałych zębów w łukach zębowych. Częstym powikłaniem jest także dysfunkcja stawów skroniowo-żuchwowych, co przyczynia się do problemów ze zgryzem oraz utrudnia codzienną aktywność. Poza tym zatrzymane zęby sprzyjają rozwojowi próchnicy, którą później trudno wyleczyć. Zdarza się, że np. zatrzymana ósemka ma destrukcyjny wpływ na ząb sąsiedni, bo właśnie powoduje jego próchnicę lub może zacząć wrastać w swojego zdrowego sąsiada, doprowadzając do pęknięcia jego korzenia, a nawet całego zęba.

Zatrzymane ósemki są często przyczyną powstawania patologicznych, bardzo bolesnych kieszeni kostnych.

Zatrzymane zęby warto leczyć także ze względów estetycznych, gdyż każdy z nas chciałby cieszyć się pięknym uśmiechem. Sprzyjają nieestetycznym wadom zgryzu, a gdy problem dotyczy przednich zębów, wręcz nie da się go ukryć.

W przypadku zatrzymanego zęba bez wątpienia należy jak najszybciej podjąć jego leczenie, które zazwyczaj polega na jego ekstrakcji lub ściągnięciu w trakcie terapii ortodontycznej. Pozwala to na uniknięcie przykrych konsekwencji oraz zbędnego bólu związanego z nie wyrżniętym zębem. Z tego względu nie powinniśmy zapominać o wizytach kontrolnych u dentysty, dzięki którym możliwe jest szybkie wykrycie problemu.