Próchnica - objawy, prawidłowa higiena, dieta

Ból zęba, borowanie, leczenie kanałowe, nieraz nawet usuwanie zęba – nieobce są ci te stomatologiczne zabiegi? To znaczy, że z próchnicą już miałeś do czynienia. Co zatem zrobić, by więcej nie mieć z nią styczności albo ograniczyć szkody wyrządzone przez próchnicę? Dowiedz się, jak zapobiegać rozwojowi próchnicy.
Odpowiednia higiena jamy ustnej (m.in. oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych, używanie odpowiednich płukanek czy past do zębów) w znacznym stopniu będzie pomocna w zapobieganiu próchnicy zębów.

Czym jest próchnica?

Próchnica jest procesem demineralizacji i rozpadu tkanek twardych zęba. Prowadzi do powstawania ubytków oraz wielu powikłań. Próchnica jest chorobą nabytą i czynnik dziedziczenia nie odgrywa tu znaczącej roli.

Do powstania próchnicy przyczyniają się:

  • podatność tkanek zęba,
  • płytka nazębna (bakterie),
  • podłoże (substrat, stanowiący pożywkę dla bakterii),
  • czas.

- Te cztery czynniki to główne przyczyny próchnicy. To właśnie jednoczesne występowanie w czasie i współdziałanie wymienionych czynników prowadzi do powstania ubytku – wyjaśnia lekarz stomatolog Patryk Kononowicz z Medicover.

Objawy próchnicy

Próchnica, którą możemy zaobserwować sami, objawia się niczym innym, jak dziurą w zębie. Najpierw: ból i walka z nim w domu, aż w końcu wiertła, borowanie, zatruwanie, a nawet i wyrywanie zęba w gabinecie stomatologicznym. By uratować zaatakowanego próchnicą zęba, po pierwsze, nie możemy zwlekać z wizytą u stomatologa, a po drugie, systematycznie dbać o higienę jamy ustnej i nawet, gdy nam nic nie dokucza, także poddawać nasze uzębienie systematycznym przeglądom stomatologicznym.

– Pojawienie się przebarwień, wrażliwość zębów na temperaturę (zwłaszcza na zimno), na słodkie, a także krwawienie z dziąseł może świadczyć o pojawiającej się próchnicy. Początkowe stadia rozwoju ubytku próchnicowego przebiegają jednak bezobjawowo. Dlatego tak ważne pozostają częste wizyty kontrolne u dentysty, a także stosowanie się do zaleceń profilaktycznych. Wcześnie wykryta próchnica nie wymaga borowania, możemy ten proces cofnąć – podsumowuje lekarz stomatolog Patryk Kononowicz.

Zapobieganie próchnicy

Indywidualne zapobieganie próchnicy powinno być działaniem trójstopniowym. Dwa pierwsze poziomy tej przeciwpróchniczej profilaktyki dotyczą dzieciństwa. Trzeci z kolei, tzw. poziom tradycyjny, łączy się z wiekiem dorosłym. Polega na systematycznym usuwaniu wszelkich bakterii zasiedlających powierzchnię zęba. I to nie tylko za pomocą regularnego, dokładnego szczotkowania zębów, używania nitki dentystycznej i płynów do płukania jamy ustnej w domu, ale także poddawania się zabiegom higienizacji w gabinetach stomatologicznych.

– Wzmacnianie szkliwa fluorem, odpowiednia higiena prowadząca do eliminowania bakterii próchnicotwórczych oraz dieta uboga w cukry będą nas świetnie zabezpieczały przed możliwymi problemami – podkreśla lekarz stomatolog Patryk Kononowicz.

W przeciwpróchniczej profilaktyce bardzo ważne pozostaje jej indywidualne ukierunkowanie. Do takich działań zapobiegawczych zaliczyć możemy: kontrolę usuwania bakteryjnej płytki nazębnej, ograniczenie częstotliwości spożywania cukrów, stosowanie preparatów higienizacyjnych dostosowanych do wieku.

U osób, zaliczanych do grupy wysokiego ryzyka próchnicy istotnymi zabiegami profilaktycznymi pozostają: lakowanie bruzd i szczelin na powierzchniach zębów oraz stosowanie preparatów antybakteryjnych zawierających chlorheksydynę (organiczny związek chemiczny; syntetyczny antyseptyk – przyp. red.).

– Prawidłowa higiena i profilaktyka profesjonalna, dobierana odpowiednio dla pacjenta, może nas w 100 proc. zabezpieczać przed próchnicą. Warto zapytać dentystę, co robić i jak dbać o zęby, aby nowe ubytki się nie pojawiały – podkreśla lekarz stomatolog Patryk Kononowicz.

Profilaktyka i higiena jamy ustnej

Jak podkreśla nasz rozmówca, prawidłowa higiena to naprawdę niemała część sukcesu w przeciwdziałaniu próchnicy. Nikogo nie trzeba chyba przekonywać, że zawsze lepiej zapobiegać niż leczyć, więc warto do higieny jamy ustnej naprawdę się przyłożyć.

Na czym polega higienizacja?

W celu utrzymania właściwej higieny jamy ustnej wszystkie gabinety stomatologiczne wykonują tzw. higienizację. W zakres higienizacji wchodzi: usuwanie kamienia nazębnego (tzw. scaling), piaskowanie i fluoryzacja.

Pierwszy z powyższych zabiegów polega na usunięciu za pomocą ultradźwiękowego skalera twardych złogów kamienia nad- i poddziąsłowego. Kamień nazębny prowadzi m.in. do obniżania się i odsłaniania szyjek zębowych, co w konsekwencji może prowadzić do rozchwiania zębów i ich wypadania (paradontoza).

Piaskowanie z kolei to nic innego, jak dokładne usunięcie z powierzchni zębów osadu, płytki nazębnej i wszelkich przebarwień powstałych po kawie, herbacie, papierosach itp., za pomocą tzw. piaskarki. Ostatni z etapów higienizacji w gabinecie stomatologicznym to fluoryzacja. Polega na pędzlowaniu, wcieraniu w zęby roztworów, żeli oraz lakierów fluorkowych lub nanoszeniu na powierzchnię zębów specjalnej pianki.

Jak szczotkować zęby?

Poza higienizacją, przeprowadzaną w gabinetach stomatologicznych, niezbędna jest codzienna dbałość o jamę ustną w warunkach domowych. I tutaj bardzo ważne jest dokładne szczotkowanie wszystkich partii zębów pastą z fluorem, 2-3 razy dziennie. Jest ono na tyle istotne, że u osób z małą podatnością na próchnicę może stanowić wystarczające działanie profilaktyczne.

Przy szczotkowaniu zębów warto zwrócić uwagę, że nie każde szczotkowanie jest prawidłowe. Tutaj istotna jest indywidualna porada stomatologiczna, w jaki sposób myć zęby efektywnie i bezpiecznie ze względu na nasz wiek, stan uzębienia i przyzębia.

Jeśli zaś chodzi o pory, to najkorzystniejsze jest szczotkowanie krótko po posiłku, gdyż wysokie stężenie fluorków hamuje demineralizację i sprzyja mineralizacji. Niezawodne i niezbędne jest również szczotkowanie zębów tuż przed snem, kiedy, na skutek zmniejszonego wytwarzania śliny, jony fluorkowe dłużej utrzymują się w jamie ustnej i działają przeciwpróchnicowo.

Najbardziej odpowiednie szczoteczki to te o miękkim włosiu, oczywiście, odpowiednio często wymieniane na nowe.

Jak podkreślają specjaliści, nośnikami fluoru mogą być również guma do żucia oraz nici dentystyczne do oczyszczania powierzchni stycznych. U osób z aktywną próchnicą często stosuje się także lakiery fluorkowe, aplikowane odpowiednio co 3 lub 6 miesięcy.

Jak zatem wynika z powyższego, to, czy nasz uśmiech będzie czarował, w dużej mierze zależy od nas samych. I obojętne, jakim kształtem uzębienia i kolorem kości zębów obdarzyła nas matka natura, każdy uśmiech, odpowiednio i systematycznie pielęgnowany, może urzekać.

Próchnica a dieta

Sprzymierzeńcy i przeciwnicy przeciwpróchniczej profilaktyki w diecie:

Produkty, które dzięki swoim składnikom zapobiegają powstawaniu próchnicy, to m.in.:

  • popcorn,
  • gorzka czekolada,
  • ryby,
  • jaja,
  • masło.

Produkty zawierające węglowodany podatne na fermentację, z których powstają kwasy organiczne, obniżające pH jamy ustnej, inicjując proces próchnicotwórczy. Należą do nich m.in.:

  • rodzynki,
  • suche zboża,
  • dżem,
  • chipsy,
  • sucharki,
  • pączki.

Przeczytaj także: 

Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania.
Data dodania 01.09.2017
Data ostatniej aktualizacji 26.09.2022