Miód - lecznicze właściwości miodu naturalnego

Właściwości miodu

Odżywcze, bakteriobójcze i uodparniające właściwości jednej z najcenniejszych substancji produkowanych przez pszczoły wykorzystywano już w starożytności – miód był uważany za lekarstwo dla ciała i duszy.

Pokarm bogów Olimpu, czyli nektar, miał im zapewniać nieśmiertelność. Składający się z 80 proc. cukru, 18 proc. wody, 2 proc. składników mineralnych, witamin, protein i pyłku miód to jedyny produkt, który się nie psuje, znajdowany w grobowcach faraonów, nadawał się do spożycia.

Skład miodu

Miód pszczeli to naturalny produkt, wytwarzany z nektaru kwiatowego lub spadzi. Pszczoły zbierają soki nektaru bądź spadzi, przerabiają w ulu i wzbogacają w enzymy. Pod względem składu chemicznego miód to stężony wodny roztwór cukrów o mocno higroskopijnych właściwościach.

Składa się głównie z wody (20 g w 100 g) i węglowodanów (79,5 g w 100 g). Cukry w miodzie to głównie cukry proste – fruktoza i glukoza. Pozostałe składniki to minerały – m.in.: potas, fosfor, sód, wapń, magnez i w mniejszej ilości cynk, żelazo, jod, miedź i mangan, witaminy – witamina C oraz witaminy z grupy B (tiamina – B1, ryboflawina – B2, niacyna – PP, B6) oraz enzymy.

Enzymy w miodzie pochodzą z gruczołów ślinowych owadów. 3-procentowy roztwór nadtlenku wodoru – substancji o właściwościach bakteriostatycznych zawartej w miodzie – to woda utleniona.

Miód oprócz wartości odżywczych:

• ma wpływ na metabolizm komórkowy,
• niszczy bakterie gram-dodatnie i gram-ujemne,
• ma działanie detoksykujące.

Zawarte w miodzie żelazo jest niemal w całości przyswajalne i szybko wbudowywane w hemoglobinę. Bursztynowy smakołyk może też zmniejszać toksyczne działanie używek – alkoholu czy kawy – zawarta w miodzie fruktoza odtruwa organizm, zobojętnia szkodliwe działanie kawy, alkoholu i innych używek.

Niezwykle cenną cechą miodu jest wiązanie i neutralizowanie toksyn pochodzących ze skażonego środowiska. Miód nie ma zanieczyszczeń chemicznych, ponieważ pszczoły są bardzo wrażliwe na toksyny i wyginęłyby, zbierając zanieczyszczony nektar czy spadź.

Jaki miód wybrać?

Kupując miód z niesprawdzonego źródła, o nieokreślonym miejscu i pochodzeniu, zachowajmy ostrożność. Może on być co prawda tańszy, ale często jest przegrzany i nie krystalizuje się, a jego wartość odżywcza i lecznicza jest wątpliwa.

– Kupujmy miody z wiarygodnego źródła, gdyż istnieje ryzyko, że miód może być zanieczyszczony mikrobiologicznie. Najpoważniejszym zagrożeniem dla zdrowia są laseczki Clostridium botulinum, zdolne do produkcji botuliny, czyli toksyny jadu kiełbasianego, będącej najsilniejszą znaną neurotoksyną

– przestrzega Magdalena Kalinowska, specjalista ds. profilaktyki i informacji medycznej w Medicover.

Ponadto, ze względu na zawartość pyłków roślin niewystępujących w naszej szerokości geograficznej, miód może powodować alergie. – Czytajmy etykiety! Wybierajmy miody naturalne. Miód sztuczny nie zawiera unikatowych składników, obecnych w miodzie naturalnym – radzi Magdalena Kalinowska.

Pewność co do prawdziwości miodu mogą dać tylko badania laboratoryjne, jednak są cechy, na które warto zwrócić uwagę.

1. Jedną z nich jest waga – 1 litr dojrzałego miodu waży ok. 1,40 kg.
2. Prawdziwy miód lany z dużej wysokości tworzy na powierzchni górkę.
3. Kropla miodu prawdziwego nie powinna się toczyć po gładkiej powierzchni.

Internista w gabinecie / teleporada od 150,00 zł Kup online

USG jąder nie zwlekaj, umów badanie dziś!  od 165,00 zł Kup online

Rodzaje miodu

Miody pszczele różnią się pod względem barwy, smaku, aromatu, konsystencji oraz rodzaju krystalizacji w zależności od pochodzenia i surowców, z których powstały. Ze względu na to dzieli się je na 3 grupy:

• nektarowe,
• spadziowe,
• nektarowo-spadziowe.

Miód nektarowy

Nektar, czyli słodką ciecz wydzielaną przez nektarniki kwiatów, służącą jako pokarm, pszczoły zbierają, gromadzą i przetwarzają na miód. Nektar zawiera w składzie: wodę, cukry, sole mineralne, witaminy i enzymy. Miody nektarowe charakteryzuje wyraźny aromat. Jasne, jak miód akacjowy, są łagodne, delikatniejsze w smaku, ciemne natomiast, np. miód gryczany, ostrzejsze, drapiące.

Miód spadziowy

Spadź, czyli lepką ciecz z igieł drzew iglastych – jodły, świerku i modrzewia – oraz liści niektórych drzew liściastych – lipy, dębu i leszczyny – produkują drobne owady – mszyce, czerwce i miodówki. Spadź, oprócz cukrów prostych, zawiera aminokwasy, związki azotowe, garbniki, żywice i inne substancje, decydujące o ich charakterystycznym smaku i właściwościach leczniczych.

Substancje lecznicze ze spadzi drzew iglastych są wykorzystywane w schorzeniach dróg oddechowych, mają też właściwości bakteriostatyczne. Spadź nie jest pokarmem dla pszczół, ponieważ zawiera niestrawne dla nich substancje, ale przerabiają ją na miód. Miody spadziowe mają ciemną barwę.

Miód nektarowo-spadziowy

Miody nektarowo-spadziowe powstają z nektaru kwiatowego i spadzi, wówczas, gdy okres spadziowania drzew przebiega w tym samym czasie, co nektarowanie roślin. Łączą one właściwości miodów nektarowych z silniejszymi właściwościami antybiotycznymi spadziowych.

Miód w medycynie naturalnej

Miód od wieków jest używany jako lek w medycynie naturalnej. Jego popularność potwierdzają odkrycia badaczy starożytnego Egiptu, Grecji czy Chin. Z racji zawartości składników aktywnych różne gatunki miodów polecane są na inne schorzenia. Substancje antybiotyczne w miodzie – lizozym, inhibina i apidycyna, działają m.in. na:

• ziarniaki gram-dodatnie, jak gronkowce i paciorkowce,
• pałeczki gram-ujemne,
• laseczki wąglika,
• prątki gruźlicy, rzęsistka pochwowego,
• chorobotwórcze dla człowieka grzyby drożdżoidalne z rodzaju Candida.

Z kolei acetylocholina oraz potas wzmacniają wydolność mięśnia sercowego.

– Unikatowy skład miodu pomaga w przeziębieniach, kaszlu, działa przeciwbakteryjnie, wzmacnia odporność – potwierdza Magdalena Kalinowska.

Różnice w składzie miodu są niewielkie – każdy gatunek jest dobry. Ze względu na specyficzny skład konkretne miody są wskazane w określonych dolegliwościach, np. miód lipowy działa rozgrzewająco i kojąco przy schorzeniach oskrzeli, zatok, ma działanie przeciwzapalne, dlatego stosuje się go na grypę i przeziębienie, warto go też stosować w stanach osłabienia.

Z kolei na serce najlepszy jest miód rzepakowy, który zawiera najwięcej glukozy i fruktozy, oraz niezbędnych dla właściwego funkcjonowania mięśnia sercowego potasu i magnezu. Miód spadziowy zalecany jest przy schorzeniach układu krążenia i problemach z sercem, leczy też gardło i górne drogi oddechowe.

Rozpoczynający miodowy sezon pierwszy wiosenny o gorzkawym posmaku miód – z mniszka lekarskiego – jest pomocny w dolegliwościach wątroby. Bogaty w cukry proste, enzymy, kwasy organiczne i mikroelementy miód gryczany, zawiera rutynę, która przyczynia się do uszczelniania naczyń krwionośnych i przeciwdziałania miażdżycy, a także podnosi przyswajalność witaminy C. Najsilniej też przeciwdziała powstawaniu tzw. wolnych rodników, bowiem zawarte w nim składniki unieszkodliwiają wolne rodniki, łącząc się z nimi.

Miód wrzosowy jest pomocny w leczeniu chorób pęcherza moczowego, nerek i prostaty – reguluje pracę nerek, zapobiega kamicy nerkowej. W ostatnich latach zyskuje popularność pozyskiwany z nawłoci pospolitej, zwanej też mimozą, miód nawłociowy, rzadko spotykany, o charakterystycznym kwaskowatym i jednocześnie gorzkawym posmaku, zalecany w stanach zapalnych i zakażeniach dróg moczowych, kamicy nerkowej oraz infekcjach górnych dróg oddechowych i dróg żółciowych. Zawarta w nim kwertecyna i rutyna poprawia ukrwienie żył kończyn dolnych i nerek.

Nie wolno też pomijać najpopularniejszego miodu – wielokwiatowego – wskazanego przy anemii, zmęczeniu, regulacji ciśnienia.

Dlaczego miód się krystalizuje?

Prawdziwy miód płynny, czyli potoka, jest gęstą cieczą, która z czasem ulega krystalizacji. Jest to naturalny proces, na którego szybkość ma wpływ ilość fruktozy i glukozy. Miód z dużą zawartością glukozy krystalizuje się szybko, jak np. miód rzepakowy. Dłużej krystalizują się miody z przewagą fruktozy – np. miód akacjowy.

Miód krystalizując się, jaśnieje. Ten proces zależy też od zawartości wody w miodzie. Jeśli jest w nim dużo wody, jeśli pszczoły są dokarmiane, to krystalizuje się wolniej. Krystalizacja nie zmienia wartości odżywczo-leczniczych miodu.

Skrystalizowany miód, czyli krupiec, można ponownie doprowadzić do płynnej postaci bez utraty jego cennych właściwości przez podgrzewanie w kąpieli wodnej o temperaturze do 40°C.

By nie stracił swych cennych właściwości, trzeba zadbać o jego właściwe przechowywanie.

– Miód powinien być przechowywany w temperaturze pokojowej i zacienionym miejscu np. szafka. Aby nie zniweczyć jego dobroczynnego działania, nie powinien być podgrzewany powyżej 40 stopni C – radzi Magdalena Kalinowska.

Miód a inne produkty pszczele

Dziełem pszczół są też inne substancje o terapeutycznych właściwościach. Pyłek pszczeli to lekko strawne białko – bogate w aminokwasy, witaminy i mikroelementy, uodparnia i wzmacnia organizm, korzystnie wpływa na skład krwi, normalizuje pracę jelit, reguluje przemianę materii, może obniżać ciśnienie. Wskazany przy zapaleniu prostaty i anemii.

Silne działanie antybakteryjne i regenerujące wykazuje propolis – zawiera aż 18 naturalnych antybiotyków. Szczególnie polecanym pszczelim produktem jest pierzga, zawierająca rutynę, która wzmacnia naczynia krwionośne, oraz potrzebne do regeneracji komórek cenne aminokwasy.

Zastosowanie miodu

Miód znajduje zastosowanie nie tylko jako słodki przysmak na zregenerowanie sił czy podleczenie dolegliwości, ale jego cenne właściwości wykorzystywane są w kosmetyce, jako składniki kremów czy innych preparatów do pielęgnacji. Od dawna wiadomo, że kąpiele w wodzie z dodatkiem miodu działają uspokajająco, rozluźniająco i kojąco na skórę.

Coraz częściej miód stosuje się w kuchni, w niezwykłych połączeniach – nie tylko na słodko do klasycznego piernika czy rozgrzewającego krupniku, ale np. jako składnik marynaty do mięs czy ryb, w zaskakujących mogłoby się wydawać połączeniach, np. z musztardą.

Wcale zatem nie trzeba być przeziębionym, by wypić herbatę z miodem i cytryną, czy ciepłe mleko z miodem albo zamiast pustych kalorii batonika sięgnąć po łyżeczkę miodu. Jest co prawda bardzo kaloryczny – 100 gram miodu pszczelego to 324 kcal, ale zachowując umiar w jedzeniu dostarczamy organizmowi najcenniejszych substancji odżywczych.

Gdy jesteśmy zmęczeni czy zestresowani, łyżeczka miodu błyskawicznie postawi nas na nogi. Zawarte w nim cukry proste – glukoza i fruktoza – błyskawicznie przenikają do krwi, dlatego miód szybko wzmacnia i regeneruje organizm po intensywnym wysiłku fizycznym i umysłowym.

– Ogólnie rzecz ujmując powinnyśmy wystrzegać się cukrów prostych. Jeżeli jednak chcemy koniecznie coś posłodzić, warto zastąpić cukier miodem, gdyż poza kaloriami, dostarczymy organizmowi także dobroczynnych składników – podsumowuje Magdalena Kalinowska.

Co prawda miód nie zastąpi leków i operacji, ale regularnie spożywany może przyczynić się do wzmocnienia organizmu.

Ciekawostki o miodzie

Nazwa miesiąc miodowy wzięła się stąd, że w dawnych czasach nowożeńcy jedli miód jako środek wzmacniający, by mieć zdrowe dzieci. Miód, z racji odżywczych i wzmacniających właściwości, jest uważany za afrodyzjak.

W dawnych czasach pszczoły wykorzystywano jako tajną broń wojenną. Za pomocą katapult Rzymianie wyrzucali zasiedlone pszczołami ule w szeregi przeciwnika. Uwolnione z roztrzaskanych uli rozwścieczone owady żądliły żołnierzy i konie.

Płomień świecy woskowej jonizuje powietrze, nie jest toksyczny, nadaje zdrowy mikroklimat, z zapachem miodu i propolisu. Paląca się świeca woskowa neutralizuje zapachy, m.in. dymu tytoniowego, wpływa też kojąco na organizm, przywracając równowagę psychiczną i spokój w sytuacjach stresowych, nerwicach czy migrenach. Zapalona 30 minut przed snem świeca woskowa dzięki jonizacji powietrza zapewnia głęboki i zdrowy sen.

Pszczoły produkują miód w ten sam sposób od 150 mln lat. Pszczoły to jedyne owady, których wytworzoną dla siebie żywność jada człowiek.