Jak pomagać uchodźcom z Ukrainy?

Według doniesień Polskiej Straży Granicznej, od początku inwazji Rosji na Ukrainę ponad milion dwieście tysięcy osób uciekło z Ukrainy do Polski. Dla większości nasz kraj jest docelowym miejscem schronienia. Według prognoz ONZ, do Unii Europejska dotrze wkrótce nawet 7 milionów uchodźców. Wielu Polaków przyjmuje uciekających przed wojną do swoich domów. Oznacza to zmiany w naszym codziennym życiu.
Zaplanuj pomoc mądrze i w przemyślany sposoób.

Pomoc zgodna z potrzebami

Polskie społeczeństwo zadziałało w sposób bezprecedensowy, pomagając spontanicznie i organizując wiele inicjatyw oddolnych. Decydując się na przekazanie wsparcia rzeczowego lub finansowego, warto kierować je do wiarygodnych organizacji i przekazywać na konta zweryfikowanych zbiórek.

Jeśli przyjęliśmy uchodźców pod swój dach, dzieląc się własnymi zasobami, nie powinniśmy tracić z oczu rzeczywistych potrzeb rodziny, którą się opiekujemy. Ważne jest, by ich uważnie i cierpliwie słuchać, a inicjatywa, którą sami podejmujemy powinna być adekwatna do hierarchii potrzeb uchodźców. Przy decydowaniu o przekazaniu własnych zasobów warto zadać sobie pytanie, czy rzecz lub działanie jest nie tylko tym, co chcę dać, lecz przede wszystkim, czy właśnie tego potrzebuje osoba obdarowana.

Ocena własnych zasobów

Ważne jest, by decydując się na pomoc dokładnie ocenić zasoby własne i społeczności, w której żyjemy. Gwałtowne zwiększenie liczby mieszkańców oznaczać będzie zmiany dla każdego z nas. Uchodźcy w pierwszej kolejności potrzebują dachu nad głową, odzieży i żywności. Warto włączyć się do skoordynowanej pomocy, która zapewni uchodźcom realizację ich najpilniejszych potrzeb w sposób dla nich najlepszy. Przywożąc rodzinę na własną rękę musimy wziąć pod uwagę następujące aspekty:

  • Jak długo jestem w stanie zapewnić im schronienie (i być może utrzymanie) i czy zapewni ono podstawowe warunki do życia przez ten czas rodzinie, którą goszczę.

Włączenie się do skoordynowanych działań jest niezbędne, by każda ukraińska rodzina miała warunki do życia przez dłuższy czas. Domy, wsie, miasta wielu z nich są zniszczone, więc nawet po inwazji nie wszyscy będą mogli od razu wrócić do swojego kraju. Chęć i rodzaj pomocy można zgłosić między innymi poprzez rządową stronę  #PomagamUkrainie - koordynacja pomocy humanitarnej - Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

Wiele osób oferuje zakwaterowanie, warto być w kontakcie z osobami koordynującymi pomoc na danym obszarze, by zasoby przekazane przez gminy i prywatne osoby zostały w najlepszy możliwy sposób rozdysponowane.

Wielu z uchodźców przez długi czas, albo wcale, się nie usamodzielni. Nie wszyscy znajdą pracę, bardzo często przyjeżdżają matki z małymi dziećmi, osoby starsze, chore, które w ogóle nie będą mogły podjąć zatrudnienia. Rząd wypracowuje metody wsparcia, ale dobrze jest być świadomym, że osoby przebywające pod naszym dachem przez pewien czas mogą nie mieć środków do życia innych, niż te oferowane przez nas oraz miejscowe organizacje samorządowe i pozarządowe.

  • Przyjmując uchodźców pod swój dach, warto mieć świadomość, że będą to osoby doświadczające skrajnego stresu ze wszystkimi tego konsekwencjami.

Przybysze z Ukrainy mogą zmagać się z bezsennością, lękami, obniżoną odpornością organizmu, doświadczać somatycznych aspektów traumy. Ich zdolność wyrażania swoich potrzeb w początkowym okresie będzie utrudniona nie tylko przez barierę językową,lecz także poprzez postraumatyczne problemy z komunikacją. Mogą przez długi czas (albo wcale) nie chcieć mówić o swoim bólu i przeżyciach. Ciekawość jest naturalna, jednak z zadawaniem trudnych pytań warto zaczekać, aż ta druga strona będzie gotowa, by się otworzyć.

Psychologowie zalecają, by w pierwszej kolejności zapewnić uchodźcom poczucie bezpieczeństwa, wykazywać się delikatnością i unikać pytań o przeżycia ostatnich dni. Osoby te z reguły potrzebują spokoju, intymności i w miarę możliwości swobody w realizacji swoich najważniejszych potrzeb, zrobieniu sobie herbaty, śniadania itp.

Ważne jest, by nie komentować zaistniałej sytuacji w sposób powodujący wzrost niepokoju, ale też jej nie bagatelizować kierując się nieszczerym optymizmem.

Warto pamiętać, że w wielu miejscach organizowana jest pomoc psychologiczna dla uchodźców. Udział psychologa w procesie adaptacji może znacząco ułatwić odnalezienie się ukraińskich rodzin w nowych, trudnych warunkach i poradzić sobie z traumą.

  • Jakie wsparcie oferuje uchodźcom gmina po czasie, który wyznaczam jako moje możliwości okresu zakwaterowania przyjętej rodziny.

Nie każdy z pomagających ma możliwość zapewnienia uchodźcom zakwaterowania na czas nieokreślony. Warto odpowiednio wcześnie dowiedzieć się, gdzie po określonym przez nas czasie wsparcia skierować uchodźców po dalszą pomoc.

Wdrożono mechanizm ochrony tymczasowej dla uchodźców na terenie całej Unii Europejskiej. Oznacza to, że ukraińscy uchodźcy we wszystkich krajach członkowskich mają prawo do natychmiastowej ochrony, dostępu do rynku pracy, mieszkania, opieki medycznej i pomocy społecznej. Regulacje unijne wprowadzają tez prawo do środków utrzymania oraz dostęp do edukacji oraz opieki prawnej dla dzieci i nastolatków.

Opieka medyczna dla uchodźców z Ukrainy

Na pewno w pierwszej kolejności stopniowo musimy poznawać najpilniejsze potrzeby osób uciekających przed wojną. Poza tymi, których łatwo  się domyślić, czyli dach nad głową, żywność i odzież, z czasem może pojawić się na przykład konieczność leczenia.

Przybywające osoby mogą potrzebować kontynuacji leczenia przewlekłych chorób, więc pojawią się pytania na przykład o możliwość uzyskania recepty. Ministerstwo Zdrowia poinformowało o nieodpłatnej pomocy medycznej dla każdego potrzebującego uchodźcy, który przekroczył granicę po 24 lutego 2022 r., zarówno w zakresie lekarza rodzinnego, jak i leczenia specjalistycznego oraz hospitalizacji. By móc skorzystać z nieodpłatnej pomocy, konieczne jest posiadanie potwierdzenia legalnego pobytu na terenie Polski, a jest nim zaświadczenie wystawione przez Straż Graniczną lub stempel Straży Granicznej w dokumencie podróży. Świadczeń zdrowotnych na tych zasadach udzielają placówki medyczne, które mają podpisany kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia.

Obywatele Ukrainy mogą też uzyskać poradę medyczną na Teleplatformie Pierwszego Kontaktu 800 137 200, działającej w godzinach od 18.00 do 8.00, a także w soboty, niedziele i inne dni ustawowo wolne od pracy. Porady realizowane są w języku ukraińskim i języku migowym. Można z niej skorzystać w sytuacji, gdy nie ma objawów wskazujących na bezpośrednie zagrożenie życia, ale:

  • nastąpiło nagłe zachorowanie lub pogorszenie stanu zdrowia poza godzinami pracy placówki podstawowej opieki zdrowotnej,
  • gdy oczekiwanie na otwarcie placówki POZ może niekorzystnie wpłynąć na stan zdrowia.

Gdzie szukać informacji dotyczącej pomocy dla uchodźców

W wielu miastach powstały punkty informacyjne i infolinie urzędów wojewódzkich dla obywateli Ukrainy:

  • Wrocław

 Dworzec PKP Wrocław Główny, Wrocław ul. Piłsudskiego 105

  • Bydgoszcz

Dworzec Główny PKP, Bydgoszcz ul. Zygmunta Augusta 7

Infolinia (język ukraiński i rosyjski) czynna od poniedziałku do piątku w godz. 7:00-22:00: +48 52 349 74 61, +48 52 349 78 02

Infolinia (język polski) czynna całodobowo: +48 52 587 27 71

  • Lublin

Dworzec PKP, Lublin pl. Dworcowy 1

Infolinia czynna codziennie (w godzinach 7.00 – 18.00): +48 692 268 717, +48 883 849 598

Infolinia całodobowa: +48 692 476 823

  • Gorzów Wielkopolski, Zielona Góra

Dworzec PKP (poczekalnia), Gorzów Wielkopolski ul. Dworcowa 1

Dworzec PKP (hala główna), Zielona Góra

Infolinia: +48 95 785 18 59

  • Łódź

Dworzec Łódź Kaliska (hala główna między kasami a wyjściem na perony), Łódź

Dworzec Łódź Fabryczna (za kasami w drodze na perony), Łódź

Infolinia: +48 42 664 10 81

  • Kraków

Dworzec Główny PKP (przy wejściu na czwarty peron od strony kas biletowych), Kraków

Całodobowa infolinia: +48 12 210 2002

  • Warszawa

Dworzec Wschodni (hala główna), Warszawa ul. Kijowska 20

Dworzec Zachodni (Punkt Obsługi Pasażera), Warszawa al. Jerozolimskie 142

Infolinia: 987, +48 22 595 13 00

  • Rzeszów

Infolinia: +48 800 100 990

  • Białystok

Dworzec PKP, Białystok ul. Kolejowa 9

Infolinia: +48 85 743 96 00

  • Gdańsk

Tymczasowy Dworzec PKP Gdańsk Główny (obok remontowanego gmachu dworca głównego), Gdańsk ul. Podwale Grodzkie 1

Infolinia: +48 58 30 77 772

  • Katowice

Dworzec PKP (hol główny przy kasach biletowych), Katowice plac Marii i Lecha Kaczyńskich 2

Infolinia: +48 32 606 32 32 (poniedziałki, środy, czwartki i piątki – od 7.30 do 15.30, wtorki – od 7.30 do 18.00)

  • Kielce

Dworzec PKS, Kielce ul. Czarnowska 12

Infolinia: +48 573 338 377

  • Olsztyn

Dworzec PKP (hol), Olsztyn plac Konstytucji 3 Maja 1

Infolinia: 987

  • Poznań

Dworzec PKP Poznań Główny (poziom 1, na przeciwko kas biletowych PKP), Poznań ul. Dworcowa 2

Infolinia: +48 61 850 87 77 (w godz. 8-20)

  • Szczecin

Dworzec PKP (hala główna), Szczecin ul. Krzysztofa Kolumba 2

Infolinia całodobowa: +48 91 430 30 33

Na stronach internetowych Urzędu ds. Cudzoziemców (gov.pl/web/udsc/ukraina2), poza wyżej wymienionymi punktami informacjami, znaleźć można wykaz punktów recepcyjnych, a także szereg innych informacji dotyczących wsparcia w sprawach formalnych dla Uchodźców.

Źródła

#PomagamUkrainie - koordynacja pomocy humanitarnej - Ministerstwo Spraw Zagranicznych - Portal Gov.pl (www.gov.pl)

Pomoc dla obywateli Ukrainy - Urząd do Spraw Cudzoziemców - Portal Gov.pl (www.gov.pl)

Ponad milion uchodźców z Ukrainy w Polsce. SG: wczoraj odprawiono rekordową liczbę osób - Wiadomości - polskieradio24.pl

Euforia pomagania uchodźcom może zmienić się w chaos. Ekspertka tłumaczy, jak do tego nie dopuścić | 300Gospodarka.pl

Powiązane tematy: 

Jak rozmawiać z dzieckiem o wojnie?

Fazy kryzysu psychologicznego

Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania.
Data dodania 08.03.2022
Data ostatniej aktualizacji 03.02.2023