Późno wykryty czerniak zabija nawet w ciągu 6 miesięcy. I choć to nowotwór o agresywnym przebiegu, wcześnie wykryty jest całkowicie uleczalny. Wystarczy dokładnie oglądać swoje ciało, nawet w miejscach intymnych, a zauważone nowe znamiona bądź zmiany znamion, które towarzyszą nam od dawna, skonsultować z dermatologiem.
Jak oglądać ciało?
Najlepszą profilaktyką tego najgroźniejszego nowotworu skóry jest samoobserwacja. Dermatolodzy zalecają, aby przynajmniej raz w roku dokładnie oglądać swoją skórę we wszystkich zakamarkach ciała. Trudno jest obejrzeć plecy, pośladki i miejsca między nimi oraz tylną część ud. Można skorzystać z lusterka lub czyjejś pomocy. Dobrze zrobić to ze swoim partnerem.
Powinniśmy zwrócić uwagę, czy na skórze pojawiły się nowe zmiany oraz czy stare nie zaczęły się zmieniać - powiększać, pogrubiać lub swędzieć. Jeśli nie mamy możliwości skorzystania z czyjeś pomocy, możemy poprosić o konsultację lekarza rodzinnego, dermatologa czy ginekologa. Lekarze oceniając znamiona, powinni rozebrać swojego pacjenta i sprawdzić każdy fragment skóry.
Dermatoskop w użyciu
Badanie znamion wykonywane przez dermatologa jest szybkie, bezbolesne i nieinwazyjne. Lekarz ogląda skórę dermatoskopem przypominającym latarkę z lupą lub wideodermatoskopem podłączonym do komputera. Na jego monitorze w wysokiej rozdzielczości lekarz może przyjrzeć się dokładnie znamionom i ocenić ich charakter. Diagnostyka komputerowa przy użyciu specjalnych programów analizuje wiele parametrów. Sugeruje, czy mamy do czynienia z typowym znamieniem barwnikowym, czy już z czerniakiem skóry. Wideodermatoskop umożliwia wykonanie cyfrowego zdjęcia i zapisania go elektronicznie. W przypadku kolejnych wizyt pozwala to na dokładne prześledzenie zmian zachodzących w wyglądzie znamion.
Osoby zdrowe, które nie mają niepokojących narośli lub przebarwień, powinny badać skórę u dermatologa raz na rok. W przypadku licznych znamion, występowania czerniaka w rodzinie, wystąpienia poparzeń słonecznych w dzieciństwie lub intensywnego korzystania z solarium, częstotliwość kontroli ustala dermatolog.
ABCDE czerniaka
Czerniaki mają wiele cech charakterystycznych, które pomagają w ich rozpoznaniu. Cechy te określane są za pomocą kryteriów ABCDE (pochodzących od pierwszych liter angielskich słów: Asymmetry, Border, Color, Dimension i Evolution):
A – asymetria, np. znamię wylewające się na jedną stronę,
B – brzegi znamienia poszarpane, nierównomierne, posiadające zgrubienia,
C – czerwony lub czarny, niejednolity kolor zmiany,
D – duży rozmiar, wielkość zmiany powyżej 0,5 cm,
E – ewolucja, czyli postępujące zmiany zachodzące w wyglądzie znamienia.
- Dowiedz się więcej o objawach i leczeniu czerniaka.
Profilaktycznie i estetycznie
Znamiona można wycinać profilaktycznie lub z przyczyn estetycznych, czyli dlatego, że są w miejscach narażonych na ciągłe drażnienie lub po prostu nam się nie podobają. W zależności od charakteru zmiany zmienioną chorobowo tkankę usuwa się metodą chirurgiczną bądź niechirurgicznie. Robi się to bezboleśnie, po podaniu znieczulenia miejscowego, bez konieczności spędzania nawet jednej nocy w szpitalu. W celu wykluczenia czerniaka chirurgicznie usuniętą tkankę bada się pod kątem występowania w jej strukturze komórek o charakterze nowotworowym. Profilaktyczne usuwanie zmian nie niesie ze sobą żadnego ryzyka przyspieszenia rozwoju nowotworu.
Znamiona, które kwalifikują się do usunięcia metodą niechirurgiczną, można usuwać laserowo, przy pomocy elektrokoagulacji i kriochirurgii. Światło lasera dociera w głąb skóry i odparowuje tkankę znamienia, zabieg jest bezkrwawy. Metoda elektrokoagulacji do niszczenia tkanek wykorzystuje prąd o wysokim natężeniu, a kriochirurgia (wymrażanie) ciekły azot. Czas gojenia po usunięciu zmiany trwa od 7 do 14 dni w zależności od wielkości znamienia i zastosowanej metody.
Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania. |