Medicover
Mocz będący efektem przefiltrowania naszej krwi przez nerki może dostarczyć wielu cennych informacji o stanie zdrowia. Jego analiza chemiczna, fizyczna i badania mikroskopowe pozwolą zdiagnozować liczne choroby i zaburzenia pracy wielu narządów.
Przygotowanie do badania moczu
Pojemnik
Przed badaniem moczu musimy zaopatrzyć się w dostępny w aptekach pojemnik jednorazowy.
Jeśli badanie ma charakter posiewu, należy zakupić sterylny pojemnik na mocz, a podczas pobierania próbki szczególnie trzeba zadbać o higienę (np. nie dotykać wnętrza pojemnika rękami).
Co to jest środkowy strumień moczu?
Pojemnik napełniamy pierwszym oddanym rano moczem. Wcześniej powinniśmy dokładnie umyć okolice intymne oraz odbyt.
Panie powinny robić to od sromu w kierunku odbytu, panowie dokładnie umyć żołądź po odsunięciu napletka. Do wytarcia okolic intymnych najlepiej użyć jednorazowego ręcznika. Taka higiena ma zapobiec przedostaniu się do próbki moczu drobnoustrojów, które mogłyby zafałszować wynik badania.
Do analizy należy oddać środkowy strumień moczu. To oznacza, że najpierw powinniśmy wydalić jego niewielką ilość do muszli klozetowej, a następnie pobrać do pojemnika mocz z dalszego strumienia. Końcową porcję moczu należy również oddać do toalety.
Ile moczu potrzeba do badania?
Do badania ogólnego potrzeba od około 50 do 100 mililitrów. Próbka na posiew może mieć objętość kilku mililitrów.
Jak długo można przechowywać mocz do badań?
Pojemnik należy szczelnie zamknąć i jak najszybciej dostarczyć do punktu pobrań. Jeśli nie można tego zrobić od razu, można umieścić pojemnik w lodówce i przynieść, jak tylko będzie to możliwe.
W przypadku badania na posiew próbka nie może pozostawać w lodówce dłużej niż 2 godziny.
Badanie moczu u dzieci
U dzieci najlepiej pobrać próbkę rano, tuż po karmieniu i po dokładnym umyciu okolic krocza.
W celu stymulacji oddania moczu u niemowląt i małych dzieci możemy wykonać masaż. Możemy w tym celu dziecku pomasować mięśnie grzbietu wzdłuż kręgosłupa od góry ku dołowi.
Gdy dziecko zacznie oddawać mocz, tak jak w przypadku dorosłych, należy pobrać próbkę ze środkowego strumienia.
| Przeczytaj więcej informacji o przygotowaniach do badania. |
Badanie moczu - co można z niego wyczytać?
Ciężar właściwy moczu
Ciężar właściwy niższy od prawidłowego sugeruje zaburzenie pracy nerek i świadczy o ich niewydolności podczas filtrowania krwi.
Podwyższony ciężar właściwy wynika np. z obecności białka lub glukozy, ale towarzyszy również odwodnieniu po biegunce, silnych wymiotach, dużym wysiłku fizycznym czy niewystarczającym nawadnianiu organizmu.
Odczyn moczu
Odczyn obojętny lub zasadowy występuje u chorych z kamicą nerkową bądź przy zakażeniu dróg moczowych.
Białko w moczu
Białko może oznaczać infekcję lub uszkodzenie nerek, ale pojawia się też przy wysokiej gorączce lub po ciężkim wysiłku fizycznym.
| Elektroforeza białek moczu - na czym polega badanie? |
Glukoza w moczu
Glukoza w próbce czasem świadczy o cukrzycy lub stanie przed przedcukrzycowym.
Azotyny w moczu
Obecność azotyn wskazuje na infekcję, a bilirubiny na nieprawidłową pracę wątroby.
Ciała ketonowe w moczu
Większe niż fizjologiczne stężenia ciał ketonowych mogą świadczyć o chorobie. Najczęściej są następstwem rozwijającej się cukrzycy.
Ciała ketonowe w moczu mogą też pojawić się z powodu:
- nadczynności tarczycy,
- przyjmowania niektórych leków,
- ścisłej diety czy nawet głodówki,
- silnych wymiotów,
- biegunki,
- wysokiej gorączki,
- długiego, obciążającego wysiłku fizycznego.
Urobilinogen w moczu
Przekroczenie norm urobilinogenu bywa efektem zapalenia wątroby, uszkodzenia jej tkanek lub marskości. Występuje też po dużym wysiłku fizycznym lub bardzo obfitym, ciężkostrawnym posiłku.
Nabłonki płaskie i okrągłe w moczu
Obecność nabłonków płaskich i okrągłych jest naturalna i fizjologiczna, ale obecność innych rodzajów nabłonków w moczu może wskazywać na rozwijającą się chorobę nerek lub pęcherza.
Wałeczki w moczu
Występowanie pojedynczych wałeczków (różnokształtnych tworów formujących się w tkance nerek podczas rozkładania białek) może świadczyć o wysiłku fizycznym przed badaniem, ale ich duża liczba może sugerować uszkodzenie tkanki nerek.
Białe lub czerwone krwinki w moczu
Obecność w moczu białych krwinek czasem świadczy o rozwijającej się infekcji, zaś czerwone krwinki mogą alarmować o chorobie nowotworowej czy mechanicznym uszkodzeniu nerek.
Jak często robić badanie moczu?
Profilaktyczne badania należy robić co dwa, trzy lata. Jeśli jednak znajdujemy się w grupie ryzyka zapadnięcia na choroby nerek, powinniśmy robić je co roku.
Szczególnie narażone są osoby chore na cukrzycę, na nadciśnienie, serce, m.in. po zawałach, udarach.
W grupie ryzyka są także osoby nadużywające środków przeciwbólowych, otyłe i palące papierosy, genetycznie obciążone chorobami nerek.
Każdorazowo o częstszej niż zazwyczaj konieczności kontroli wyników badania decyduje lekarz na podstawie wywiadu medycznego, badania pacjenta i wyników poprzednich badań.
Zaburzenia pracy nerek
Najczęstszymi objawami, które sugerują zaburzenia pracy nerek, są
- zmiana wyglądu moczu
- zmiana częstotliwości oddawania moczu,
- obrzęk rąk i nóg
- opuchlizna okolic oczu,
- apatia,
- senność,
- podwyższone ciśnienie
- metaliczny posmak w ustach.
Nieinwazyjne badanie ogólne moczu i stężenia kreatyniny we krwi może przyczynić się do wykrycia choroby nerek, która często prowadzi do ich całkowitego ich zniszczenia.
Tymczasem dzięki dostępnym lekom większość chorób nerek można z powodzeniem leczyć lub zahamować ich rozwój na wiele lat.
Badania wykonywane regularnie pomagają też zredukować ryzyko wystąpienia zawału serca i udaru mózgu.
Mogą również zapobiec postępowi infekcji i nowotworu. W wielu przypadkach ich wyniki ukierunkują dalszą diagnostykę i pozwalają uniknąć niepotrzebnych wizyt u wielu specjalistów.
Normy badania moczu
Jak czytać wyniki badania moczu?
| Badanie | Wartości referencyje |
| Objętość | 400-1800 ml/24 godz. |
| Ciężar właściwy | 1015–1025 g/ml |
| Kolor | słomkowożołty |
| Zapach | nieznaczny |
| Wygląd | przejrzysty |
| pH | 4,8–7,4 |
| Glukoza | <15 mg/dl (jednostki SI: <0,84 mmo/l) |
| Białko | <10 mg/dl (jednostki SI: 0,1 g/l) |
| Azotyny | nieobecne |
| Ciała ketonowe | <5 mg/dl (jednostki SI: <0,5 mmol/l) |
| Bilirubina | <0,2 mg/dl (jednostki SI: <3,4 μmol/l) |
| Urobilinogen | <1 mg/dl (jednostki SI: <16,9 μmol/l) |
| Erytrocyty | 0–1 w polu widzenia (<5/μl) jednostki SI: 0–1 w p.w. (<5 Mpt/l) |
| Leukocyty | 1–4 w polu widzenia (<10/μl) jednostki SI: 1–4 w p.w. (<10 Mpt/l) |
| Wałeczki szkliste | 0–1 w polu widzenia |
| Wałeczki nabłonkowe | nieobecne |
| Wałeczki erytrocytarne | nieobecne |
| Wałeczki leukocytarne | nieobecne |
| Wałeczki ziarniste | nieobecne |
| Nabłonki płaskie | 5–15 w polu widzenia |
| Nabłonki okrągłe | nieobecne |
| Bakterie | nieobecne |
| Drożdżaki | nieobecne |
| Szczawiany | obecne |
| Moczany | obecne |
| Fosforany | obecne (zależnie od pH) |
Interpretację wyników badań należy pozostawić lekarzom. Przekroczenia wartości referencyjnych musi być ocenione w kontekście stanu zdrowia i wiedzy, jaką lekarz uzyska na podstawie wywiadu.
Powiązane tematy:
Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania. |
