Kamica nerkowa - objawy i leczenie kamieni nerkowych

Jak powstaje kamica nerkowa?

Kamica nerkowa to choroba polegająca na odkładaniu się kamieni w układzie moczowym. Powstają one z filtrowanych przez nerki minerałów, które zlepiają się, tworząc złogi. Jeśli są wystarczająco małe, często udaje się je wydalić, zanim problem stanie się poważniejszy. Czasem jednak złogi powiększają się i powodują bóle, wymuszając na chorym podjęcie leczenia. W skrajnych przypadkach kamienie mogą nawet blokować drogi moczowe. W takich sytuacjach konieczna jest jak najszybsza pomoc lekarska – należy pamiętać, że zastój w drogach moczowych może doprowadzić do trwałego uszkodzenia nerek.

Przyczyny kamicy nerkowej

Kamica nerkowa jest chorobą częstą. Najliczniej chorują mężczyźni w wieku 30-50 oraz kobiety w wieku 50-70 lat, choć panowie spotykają się z tym problemem kilkakrotnie częściej od pań. Zdecydowanie najpowszechniejszą przyczyną powstawania choroby jest zbyt małe nawodnienie organizmu oraz niezdrowa dieta. Znane są również znacznie rzadsze przypadki tzw. kamicy cystynowej, u podłoży której leży wada wrodzona, polegająca na upośledzeniu reabsorbcji cystyny z moczu. Pośród innych czynników zwiększających ryzyko wymienia się jeszcze: wady budowy układu moczowego, skłonności dziedziczne, przyjmowanie niektórych leków (m.in. kortykosteroidów i preparatów alkalizujących, wykorzystywanych przy leczeniu wrzodów) oraz infekcje bakteryjne dróg moczowych. Te ostatnie alkalizują mocz, ułatwiając wytrącanie się soli wapnia i z tym samym powstawanie kamieni. Warto jednak pamiętać, że są to tak naprawdę oddzielne stany chorobowe – nie należy utożsamiać kamicy nerkowej z infekcją. W przypadku pań rozwojowi choroby może sprzyjać ciąża, przy której zwiększa się ryzyko zastoju moczu, i w konsekwencji zakażenia.

Kamica nerkowa objawy

Najczęstszym i najbardziej charakterystycznym objawem choroby jest nagły, przejmujący ból, zwany kolką nerkową. Zlokalizowany jest w okolicy lędźwiowej i promieniuje w stronę pęcherza. Bywa na tyle silny, że może powodować utratę przytomności, a dodatkowo często towarzyszą mu również nudności, wymioty i wzdęcia. Innymi potencjalnymi objawami tego schorzenia są: pieczenie podczas oddawania moczu, ból w prąciu lub krwiomocz. Bardzo ważne jest jednak, by pamiętać, że krew w moczu może, ale nie musi być objawem kamicy nerkowej. Chorzy, u których ten objaw wystąpił, powinni wystrzegać się dokonywania na jego podstawie własnych diagnoz i bezzwłocznie zasięgnąć opinii specjalisty.

Badania, które mogą wykazać obecność kamienia nerkowego:

• Urografia
• USG układu moczowego

Profilaktyka kamicy nerkowej

Zarówno powstawaniu, jak i nawrotom choroby mogą w przypadku kamicy nerkowej zapobiec odpowiednie działania profilaktyczne. Chodzi tutaj głównie o dwa podstawowe czynniki: dbanie o odpowiednie nawodnienie organizmu oraz właściwą dietę.

Dieta przy kamicy nerkowej

Dieta powinna być zróżnicowana, bogata w warzywa i owoce oraz pokarmy ubogie w szczawiany (biały ryż, kalafior, jabłka bez skórki, winogrona, warzywa z rodziny dyniowatych, jajka). Należy także ograniczyć ilość spożywanej soli (3-5 g dziennie) i białek pochodzenia zwierzęcego oraz dbać o odpowiedni poziom wapnia (1 g dziennie). Jeśli znamy skład kamieni, będących źródłem naszych problemów (w przypadku nawrotów choroby), dobrym pomysłem może być opracowanie naszej diety w konsultacji z lekarzem. Ważna jest również aktywność fizyczna oraz utrzymywanie odpowiedniej dla ciała wagi.

Picie przy kamicy nerkowej

Jeśli chodzi o wodę, wskazane jest pić przynajmniej od 2,5-3 litrów dziennie (więcej w przypadku wysiłku fizycznego lub upałów) oraz nawadniać się równomiernie przez cały dzień i przed snem. Warto zwracać uwagę na pH spożywanych płynów – najzdrowsze są te o pH obojętnym (np. woda), nie należy natomiast wierzyć w mity o cudownych właściwościach piwa.

Według specjalistów urologów:

– To prawda, że piwo działa moczopędnie, lecz ze względu na szkodliwość zawartego w nim alkoholu oraz zgubny wpływ na metabolizm, nie należy traktować picia piwa jako profilaktyki czy leczenia kamicy nerkowej. 

Wskazane jest też regularne oddawanie moczu oraz zwracanie uwagi na to, czy nie jest zabarwiony na czerwono – szybkie wychwycenie choroby może pomóc w jej bezproblemowym leczeniu. W walce z nawrotami choroby pomóc może również profilaktyczna kuracja specjalnymi, opartymi na ziołach lekami.

Leczenie kamicy nerkowej

Metoda leczenia kamicy nerkowej zależy od wielkości oraz składu chemicznego tkwiących w układzie moczowym kamieni.

– Bezinwazyjne leczenie kamicy dotyczy obecnie tylko kamieni zbudowanych z kwasu moczowego (około 10% wszystkich kamieni). Można je rozpuszczać lekami i zapobiegać ich powstawaniu również lekami. Złogów zbudowanych ze szczawianów lub fosforanów, niestety, nie potrafimy obecnie rozpuszczać – zauważa doktor Daniel Leszczyński, dodając, że w takich przypadkach konieczne jest stosowanie metod małoinwazyjnych. Są to: ESWL (extracorporeal shock wave lithotripsy), URSL (ureterorenoscopic lithotripsy) oraz PCNL (percutaneous nephrolithotripsy). ESWL polega na kruszeniu złogów za pomocą fal generowanych poza organizmem i przenikających przez tkanki do złogów, na których są ogniskowane – wyjaśnia dr Leszczyński. – Nie wymaga to wprowadzania do organizmu żadnych urządzeń. W przypadku URSL, czyli leczenia endoskopowego, urządzenia wprowadzane są do moczowodu lub nerki przez otwory naturalne (cewkę moczową) – metoda ta nie wymaga wykonywania nacięć. Najbardziej inwazyjną metodą jest PCNL. Polega na wprowadzeniu urządzenia do nerki przez nacięcie na skórze oraz dalej wykonanie otworu w nerce.

Kamica nerkowa to przykład choroby, na którą często zapracowujemy sami, źle się odżywiając i nie dbając o właściwe nawodnienie organizmu. Potrafi przysporzyć choremu bardzo wielu cierpień, a w większości przypadków jedyne, czego trzeba, by jej zapobiec, to zdrowszy tryb życia i kontrolowanie diety. Warto o tym pamiętać, bo zdecydowanie lepiej nauczyć się zdrowych nawyków, niż potem, cierpiąc z powodu bólu, żałować, że tego nie zrobiliśmy.