Medicover
Według GIS (dane z 2019 r.), systematycznemu spadkowi liczby osób palących tradycyjne papierosy niestety towarzyszy wzrost popularności e-papierosów, szczególnie wśród młodych ludzi, nawet w wieku szkolnym, którzy bardzo intensywnie wapują.
Od 2011 r. sześciokrotnie wzrosła liczba polskich nastolatków, którzy próbowali e-papierosa, 30 proc. uczniów w wieku od 15 do 19 lat regularnie pali elektroniczne papierosy, a 60 proc. co najmniej raz ich próbowało
– podał GIS w listopadzie 2019 r.
Potwierdzono, że za uszkodzenia płuc wynikające z używania e-papierosów odpowiada octan witaminy E (octan tokoferolu). Jest on stosowany jako suplement lub na skórę i zwykle nie powoduje działań niepożądanych. Jednak badania sugerują, że wdychanie octanu witaminy E może być szkodliwe dla płuc.
Jak dotąd, dowody nie są wystarczające, aby wykluczyć udział też innych substancji chemicznych.
Co to są e-papierosy?
E-papieros (elektroniczny inhalator nikotyny, EIN) to urządzenie o charakterze inhalacyjnym, zasilane akumulatorem.
Niewielka ilość płynu inhalacyjnego (e-liquid) jest w nim podgrzewana do temperatury ok. 200‒300 st. C, tworząc aerozol (imitujący dym wytwarzany przez tradycyjnego papierosa) wdychany przez użytkownika.
Większość płynów inhalacyjnych zawiera zwykle: glikol propylenowy, glicerynę, nikotynę, substancje smakowo-zapachowe. Mogą także zawierać substancje konserwujące i regulujące lepkość. Dostępne są również e-liquidy niezawierające nikotyny.
E-papieros czy jest zdrowy?
E-papierosy według powszechnej opinii miały być zdrowym zamiennikiem dla palenia tradycyjnych papierosów – czy na pewno?
Mimo że używanie e-papierosów jest traktowane przez młodych ludzi jako mniej ryzykowne, badania tego nie potwierdzają. E-papierosy nie tylko uzależniają tak jak papierosy tradycyjne, lecz także powodują zatrucia płynem do e-papierosów zarówno u dzieci czy młodzieży, jak i dorosłych.
E-papierosy nie wydzielają jedynie niebezpiecznych dla zdrowia substancji smolistych obecnych w tradycyjnych papierosach.
Niestety e-papierosy są używane także do inhalacji substancji psychoaktywnych, takich jak THC/CBD, mefedron, kokaina, metamfetamina i fentanyl.
Ponadto ciągle jest wiele niewiadomych związanych z toksycznością tej formy palenia. Wciąż brakuje też przepisów nakazujących producentom e-papierosów ujawnianie listy składników na opakowaniach.
Dla młodzieży e-papierosy są jednak bardzo atrakcyjnym, łatwo dostępnym, stosunkowo tanim i modnym gadżetem.
EVALI po używaniu e-papierosów
Od 2020 r. Główny Inspektor Sanitarny, zgodnie z zaleceniami komisji Europejskiej wprowadził obowiązkowy monitoring powikłań po używaniu e-papierosów.
Od kwietnia 2019 r. na terenie Stanów Zjednoczonych na skutek użycia e-papierosów odnotowano 2807 przypadków z EVALI i 68 zgonów (dane z 18 lutego 2020 r.).
W Polsce również hospitalizowano już nastolatki, u których pojawiła się niewydolność oddechowa związana z tzw. wapowaniem oraz zanotowano przypadki śmiertelne z powodu zażycia fentanylu zawartego w e-papierosie.
EVALI objawy
Rozpoznanie zespołu EVALI może być trudne, ponieważ jego objawy są podobne do objawów innych chorób układu oddechowego, takich jak zapalenie płuc, a nawet wirus grypy sezonowej. Obejmują one:
- duszność,
- kaszel,
- ból w klatce piersiowej,
- gorączkę i dreszcze,
- biegunkę, nudności i wymioty,
- tachykardię (szybkie bicie serca),
- szybki i płytki oddech.
W niektórych przypadkach może być konieczna hospitalizacja. Przy uszkodzeniu płuc spowodowanym przez EVALI konieczny może być przeszczep płuc.
Chorzy, u których doszło do zwłóknienia płuc, nigdy nie odzyskają pełni zdrowia. Niekiedy dochodzi do zgonu z powodu niewydolności oddechowej.
Co grozi palaczom e-papierosów?
CDC i Food and Drug Administration (FDA) wzywają do unikania e-papierosów zawierających tetrahydrokannabinol (THC ‒ związek chemiczny z grupy kannabinoidów, główna substancja psychoaktywna zawarta w konopiach), olej kannabinoidowy (CBD) czy olej z witaminy E. Ostrzegają także przed stosowaniem produktów niewiadomego pochodzenia czy sprowadzanych z Chin najtańszych, źle oczyszczonych komponentów.
Stosowanie, szczególnie częste i długotrwałe, e-papierosów zawierających THC wiąże się z szerokim zakresem skutków zdrowotnych.
Obie agencje podkreślają, że e-papierosy nigdy nie powinny być używane przez młodzież, młodych dorosłych i kobiety w ciąży.
Naukowcy, którzy przeanalizowali próbki płynów inhalacyjnych, wykryli w niektórych z nich potencjalnie szkodliwe acetale, które tworzą się podczas aromatyzowania substancji chemicznych mieszanych ze składnikami podstawowymi.
E-papierosy jak szkodzą?
Nikotyna, także wdychana podczas wapowania, jest bardzo uzależniająca i może wpływać na rozwijający się mózg, potencjalnie szkodząc nastolatkom i młodym dorosłym. Wpływa m.in. na zaburzenia koncentracji i uwagi, słabsze wyniki w nauce.
Niektóre substancje znajdujące się w oparach e-papierosów mogą zwiększać ryzyko zachowania na raka płuc.
Rozgrzewanie liquidu do wysokich temperatur powoduje uwolnienie metali ciężkich, przede wszystkim niklu oraz chromu, których wdychanie może prowadzić do wystąpienia m.in. duszności, świszczącego oddechu, bólów brzucha, wymiotów, perforacji i owrzodzenia przegrody nosowej, zapalenia oskrzeli, zapalenia płuc, astmy, raka płuca, jamy nosowo-gardłowej i zatok.
Przypadkowe narażenie na działanie płynów z e-papierosów może spowodować ostre zatrucie nikotyną u dzieci i dorosłych.
Zgłaszano oparzenia e-papierosami podczas ładowania urządzeń z powodu wadliwych akumulatorów.
Podsumowanie
Mimo że e-papierosy mogą okazać się skuteczne w rzucaniu tradycyjnego palenia, to wciąż są dość nowym „wynalazkiem” i potrzebne są dalsze badania w dłuższym okresie czasu, aby dowiedzieć się, jakie mogą być długoterminowe skutki zdrowotne ich stosowania. Wszystkie wyroby tytoniowe, w tym e-papierosy, mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia użytkowników. Jak uważają specjaliści, są mniej szkodliwą opcją dla palaczy, ale zagrożeniem dla młodzieży.
Źródła:
https://www.cdc.gov/tobacco/basic_information/e-cigarettes/severe-lung-disease.html
https://www.zwrotnikraka.pl/elektroniczne-papierosy/
Dowiedz się więcej
POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc) - objawy i leczenie
Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania. |
