Zgaga – przyczyny, objawy, domowe sposoby na zgagę

Sporadyczna zgaga nie jest powodem do obaw. Można ją złagodzić domowymi sposobami. Jeśli jednak dolegliwości pojawiają się często, nie mijają po zastosowaniu leków dostępnych bez recepty lub występują wraz z innymi objawami, należy zgłosić się do lekarza.

Przyczyny zgagi

Przyczyną zgagi jest podrażnienie delikatnej błony śluzowej przełyku. Najczęściej wynika ono z cofania się kwaśnej treści z żołądka do przełyku, co fachowo określane jest jako refluks żołądkowo-przełykowy.

Przyczyną refluksu są zaburzenia funkcji mięśnia zwanego dolnym zwieraczem przełyku (ang. lower esophageal sphincter, LES).

Prawidłowo funkcjonujący LES rozluźnia się, by umożliwić przepływ pokarmu z przełyku do żołądka, a następnie szybko się kurczy, co zapobiega cofaniu się treści żołądkowej.

Jeśli dolny zwieracz przełyku kurczy się nieprawidłowo lub jest niewydolny, treść z żołądka może powrócić do przełyku i spowodować zgagę. Sprzyja temu pozycja leżąca lub schylanie się.

Na zaburzenie funkcji LES wpływa wiele czynników. Najważniejsze z nich to nadwaga i otyłość, brak aktywności fizycznej, palenie tytoniu oraz złe nawyki żywieniowe.

Objawy zgagi

Zgaga to uczucie pieczenia w klatce piersiowej, pojawiające się najczęściej za mostkiem, które promieniuje niekiedy nawet do gardła. Towarzyszy temu często gorzki posmak w ustach.

Zazwyczaj dolegliwości występują po posiłku, podczas leżenia czy schylania się. Objawów zgagi nie należy mylić z symptomami choroby niedokrwiennej serca.

Te ostatnie pojawiają się po wysiłku fizycznym, bądź po wyjściu na zimne powietrze. Ustępują po odpoczynku i zażyciu nitrogliceryny.

Zgaga w ciąży

Zgaga to częsta dolegliwość ciążowa (szacuje się, że od 45 do 80 proc. kobiet jej doświadcza). W pierwszym trymestrze wynika to z faktu, że organizm kobiety produkuje duże ilości hormonów żeńskich – progesteronu i estrogenów, które powodują rozluźnienie dolnego zwieracza przełyku. Ułatwia to powracanie treści żołądkowej i powoduje dolegliwości.

Zgaga w kolejnych trymestrach ciąży związana jest z powiększaniem się macicy i jej uciskiem na żołądek, co wpływa na mechaniczne wypychanie treści żołądkowej do przełyku.

Jak radzić sobie ze zgagą w ciąży? Podczas ciąży można stosować niefarmakologiczne, domowe sposoby na zgagę, o których wspominamy poniżej. Zażywanie wszelkich farmaceutyków należy skonsultować z lekarzem, położną lub farmaceutą.

Domowe sposoby na zgagę 

Istnieje kilka środków zaradczych, które pomagają w profilaktyce i łagodzeniu zgagi. Są to:

• Utrzymywanie prawidłowej masy ciała, a w przypadku nadwagi czy otyłości zrzucenie zbędnych kilogramów.
• Rezygnacja z palenia tytoniu i picia alkoholu.
• Regularne zażywanie ruchu. Niewskazany jest jednak intensywny wysiłek fizyczny oraz aktywności polegające na schylaniu się, przebywaniu w pozycji schylonej czy dźwiganiu ciężarów.
• Unikanie ciasnych ubrań i pasków.
• Podniesienie wezgłowia łóżka o 15-20 cm, dzięki czemu można spać i odpoczywać w pozycji półleżącej.
• Układanie się do snu na lewym boku.
• Zaprzestanie przyjmowania farmaceutyków z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, czyli zawierających np. kwas acetylosalicylowy lub ibuprofen.
• Radzenie sobie ze stresem, niekontrolowany może nasilać objawy zgagi.
• Doraźne stosowanie leków na zgagę dostępnych bez recepty.

Kiedy do lekarza ze zgagą?

Okazjonalną zgagą nie należy się niepokoić. Jeśli jednak dolegliwości pojawiają się 1-2 razy w tygodniu, nie poddają się leczeniu sposobami domowymi lub występują wraz z innymi niepokojącymi objawami, trzeba udać się do lekarza.

Częsta zgaga może być m.in. symptomem choroby refluksowej przełyku. Nieleczona choroba refluksowa nierzadko prowadzi do powikłań, z których najpoważniejszym jest tzw. przełyk Barretta, zwiększający ryzyko wystąpienia raka przełyku.

Szybkie zgłoszenie się do lekarza jest konieczne także wówczas, jeśli zgadze towarzyszą problemy np. z przełykaniem, chudnięcie, bóle brzucha budzące ze snu, krwawienie z przewodu pokarmowego, żółtaczka, anemia, powtarzające się wymioty czy guz w nadbrzuszu.

Źródła:

Jarosz red., Dietetyka. Żywność, żywienie w prewencji i leczeniu, Warszawa 2016, 2017, s. 200-207

https://podyplomie.pl/medycyna/28505,zgaga (dostęp 12.11.19)

https://www.termedia.pl/gastroenterologia/Pacjentka-w-ciazy-pod-opieka-gastroenterologa,21157.html

https://www.podyplomie.pl/medycyna/30873,zgaga-pierwsze-kroki-w-edukacji-chorego-diagnostyce-i-leczeniu (dostęp 12.11.19)