Osteoporoza – dieta na osteoporozę

Dieta na osteoporozę jest niezwykle istotna w leczeniu osteoporozy. Powinna dostarczać dużo wapnia i witaminy D. Choroba przez wiele lat przebiega praktycznie bezobjawowo. Później, w wyniku utraty masy kości, dochodzi do złamań. Złamanie kości udowej u osób starszych jest nazywane ostatnim złamaniem. Zdarza się, że z powodu unieruchomienia i powikłań, jak np. zapalenie płuc, chorzy umierają. Sprawdź dietę na osteoporozę.

Co to jest osteoporoza?

Osteoporoza to choroba szkieletu charakteryzująca się zaburzoną mikroarchitekturą, obniżeniem masy i upośledzoną wytrzymałością kości, co powoduje zwiększone ryzyko złamań.

– Rozwija się zazwyczaj w sposób utajony –mówi dr n. med. Ewa Matyska-Piekarska, lekarz chorób wewnętrznych, specjalista reumatolog z Medicover.

Mogą co prawda występować bóle pojawiające się po wysiłku fizycznym i ustępujące po odpoczynku, w okolicach stawów biodrowych, krzyża, górnej partii pleców, ale najczęściej są one bagatelizowane i składane na karb przepracowania.

– Pierwszym objawem może być ból wywołany złamaniem osteoporotycznym, gdy choroba jest już zaawansowana –

Co jeść na mocne kości?

Jak w przypadku innych chorób, osteoporozie lepiej zapobiegać, niż leczyć. Jeśli choroba się rozwinie, nowoczesne leczenie cofa jej postęp tylko w małym stopniu. Dieta na osteoporozę jest dietą dla kości. Podstawą leczenia jest wyrównanie gospodarki wapniowej i poziomu witaminy D, bez której wapń się nie wchłania.


Przeczytaj artykuły:


Osteoporoza dieta - wapń

Kluczowym składnikiem diety, ważnym dla utrzymania prawidłowej masy kostnej, jest wapń. Jego zalecane dzienne spożycie dla osoby dorosłej wynosi 1000 mg dla mężczyzn w wieku 19–65 lat i kobiet w wieku 19–50 lat oraz 1200 mg dla mężczyzn powyżej 65. i kobiet powyżej 50. roku życia.

Głównym źródłem wapnia najlepiej przyswajalnego dla organizmu są produkty mleczne. W codziennej diecie powinny się znaleźć 2 porcje takich produktów – wyjaśnia dr Ewa Matyska-Piekarska.

Jedna porcja produktu mlecznego to np.

  • 300 ml (duży kubek) mleka 2%, który zawiera ok. 360 mg wapnia,
  • 200 g naturalnego jogurtu 2% (360 mg wapnia),
  • 200 g kefiru 2% (206 mg wapnia),
  • 100 g białego, chudego sera (96 mg wapnia)
  • lub 40 g sera żółtego (322 mg wapnia).

Nieco mniejsze ilości wapnia gorzej przyswajalnego zawierają produkty roślinne, np.

  • soja,
  • fasola biała,
  • kapusta,
  • seler,
  • płatki owsiane,
  • kasze. 

Osteoporoza dieta - witamina D

Witaminę D nasza skóra syntetyzuje pod wpływem promieni słonecznych, więc w sezonie letnim warto wystawiać ramiona i nogi na słońce. Ale w okresach, gdy dzień jest krótszy i światła słonecznego mało, wskazane jest suplementowanie witaminy D.

– W związku z niskim nasłonecznieniem w Polsce w miesiącach jesienno-zimowych zalecane jest profilaktyczne przyjmowanie witaminy D przez osoby z wszystkich grup wiekowych – radzi specjalistka.

Zalecane dawki profilaktyczne witaminy D:

  • od 1. do 3. roku życia – 600IU/dobę przez cały rok,
  • od 1. do 10. roku życia – 600–1000 IU/dobę w miesiącach październik – kwiecień lub przez cały rok, jeżeli ekspozycja na słońce nie jest wystarczająca,
  • od 11. do 18 roku życia –1000– 2000 IU/dobę w miesiącach październik - kwiecień lub przez cały rok, jeżeli ekspozycja na słońce nie jest wystarczająca,
  • powyżej 18. roku życia 1000–2000 IU/dobę od października do kwietnia lub przez cały rok, jeżeli ekspozycja na słońce nie jest wystarczająca,
  • powyżej 65. roku życia 1000–2000 IU/dobę przez cały rok, ze względu na obniżoną syntezę skórną witaminy D, 
  • osoby starsze, które przekroczyły 75. rok życia od 2000 do 4000 IU, ponieważ prawdopodobnie mają obniżone wchłanianie i gorszy metabolizm tej witaminy,
  • osoby z otyłością (czyli BMI ≥ 30 kg/m2) stan ten zwykle wymaga podwójnej dawki witaminy D w stosunku do dawek zalecanych dla rówieśników.

Czego unikać w diecie na osteoporozę?

Oprócz zaleceń wskazanych produktów i trybu życia dla zdrowych kości trzeba też podkreślić, co jest niewskazane i może sprzyjać rozwojowi osteoporozy. Chcąc zachować kości w dobrej kondycji, powinniśmy unikać choćby drastycznych diet.

– Podczas odchudzania istnieje szczególne ryzyko niedoboru składników odżywczych w organizmie, w tym wapnia. Zatem niedożywienie i diety zbyt niskokaloryczne mogą się przyczynić do obniżenia masy kostnej. Niekorzystny wpływ na gęstość mineralną kości stwierdzono również u osób stosujących diety wysokobiałkowe, szczególnie przy znacznej zwartości białka pochodzenia zwierzęcego. Dochodzi wówczas do zwiększonego wydalania wapnia z moczem i ujemnego bilansu wapniowego. W podobnym mechanizmie niekorzystny wpływ na metabolizm kostny ma stosowanie diety bogatotłuszczowej – przestrzega specjalistka.

Osteoporoza a kawa

Nie przysłużą się kościom również używki, w tym kofeina (>3 filiżanek dziennie). Kofeina zawarta w kawie i napojach energetyzujących działa hamująco na proces różnicowania komórek kościotwórczych oraz mineralizację kości. Zaburza ponadto wchłanianie wapnia i zwiększa jego wydalanie z moczem.

Osteoporoza a alkohol i papierosy

Nadużywanie alkoholu i palenie papierosów wywierają niekorzystny wpływ na masę kostną. Nadużywanie alkoholu sprzyja powstawaniu niedoborów pokarmowych, m.in. wapnia i witaminy D, co powoduje ujemny bilans wapniowy w organizmie. Nikotyna zawarta w dymie tytoniowym również działa destrukcyjnie na tkankę kostną, gdyż hamuje czynność komórek kościotwórczych – osteoblastów oraz zaburza wchłanianie wapnia z układu pokarmowego – wyjaśnia dr Ewa Matyska-Piekarska.

Przyczyny osteoporozy

Na wystąpienie osteoporozy wpływ mają m.in. naturalne procesy, zachodzące w obrębie kości. Kość bowiem zmienia się przez całe życie – procesy kościogrubne stymulują powstawanie nowych komórek, kościogubne eliminują zużyte.

– Organizm osiąga szczytową masę kostną około 30. roku życia. W dalszych etapach życia następuje stopniowy ubytek tkanki kostnej. Na wartość szczytowej masy kostnej, oprócz czynników genetycznych i płci, istotnie wpływa dieta i aktywność fizyczna – mówi dr Ewa Matyska-Piekarska.

Jeśli dieta i styl życia nie sprzyjają dobrej kondycji kości, może się rozwinąć osteopenia – zmniejszenie gęstości kości – niezauważalne i niegroźne, ale stanowiące wstęp do poważniejszych zmian. Procesy kościogubne przyspieszają po przekroczeniu 50. roku życia, gdy większość kobiet wchodzi w menopauzę i zaczyna brakować estrogenów – kobiecych hormonów płciowych, które są odpowiedzialne za stan kości. Osteoporoza częściej dotyczy kobiet, ponieważ kości kobiece są naturalnie słabsze od męskich.

Badanie na osteoporozę

Badaniem, które pozwoli na ocenę stanu kości, jest densytometria. Pomaga ona wykryć zagrożenie chorobą i ocenić jej poziom, umożliwia prognozowanie postępów osteoporozy i ocenę skuteczności leczenia.

Densytometria powinna być wykonywana jako badanie profilaktyczne u wszystkich kobiet po ukończeniu 65. roku życia. Poniżej tego wieku badanie wykonuje się przy współistnieniu czynników ryzyka, jak:

  • przebyte złamania niskoenergetyczne,
  • leczenie doustnymi glikokortykosterydami przez 3 miesiące lub dłużej,
  • występowanie osteoporozy w rodzinie (złamanie bliższego końca kości udowej u matki),
  • radiologiczne cechy osteopenii lub deformacja kręgów,
  • obniżenie wzrostu o 4 cm,
  • kifoza – wygięcie kręgosłupa ku tyłowi w odcinku piersiowym i krzyżowym,
  • wskaźnik masy ciała (BMI) <19 kg/m2,
  • nieleczony niedobór estrogenów - naturalna lub chirurgiczna wczesna menopauza <45 lat,
  • wtórny brak miesiączki ponad 6 miesięcy (bez ciąży),
  • podejrzenie wtórnej osteoporozy (wynikającej z innych chorób, np. reumatoidalnego zapalenia stawów, pierwotnej nadczynność przytarczyc, nieuregulowanej nadczynność tarczycy, choroby wątroby, zespołu złego wchłaniania, pierwotnego hipogonadyzmu).

Komu grozi osteoporoza?

Proces zrzeszotnienia (osteoporoza) szybciej przebiega u osób, które mają mało ruchu. Aktywność fizyczna stymuluje i wzmacnia kości.

– Prawidłowa aktywność fizyczna ma istotne znaczenie w budowaniu szczytowej masy kostnej do 30. roku życia, a w latach późniejszych działa ochronnie przed obniżeniem gęstości kości. Wykazano, że długotrwałe unieruchomienie, jak również niska aktywność fizyczna, powodują spadek masy kostnej. Aktywność ruchowa ma również ogromne znaczenie w zwiększeniu masy mięśniowej oraz rozwoju koordynacji ruchowej i równowagi, co chroni, szczególnie osoby w starszym wieku, przed upadkami, podczas których może dochodzić do złamań osteoporotycznych – mówi dr Ewa Matyska-Piekarska.

Dowiedz się więcej

 

Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania.
Data dodania 09.01.2018
Data ostatniej aktualizacji 27.09.2023