Jaka szczoteczka do zębów?

Zasadniczo mamy do wyboru klasyczną, manualną szczoteczkę do zębów, szczoteczkę elektryczną (soniczno-rotacyjną), klasyczną szczoteczkę soniczną oraz szczoteczkę magnetyczną. Różnią się przede wszystkim kształtem główki i uzyskiwanym efektem czyszczenia.

Manualną szczoteczką podczas ok. 2-minutowego mycia zębów jesteśmy w stanie wykonać 400-600 ruchów na minutę. Szczoteczka z napędem akumulatorowym, czyli soniczna, soniczno-rotacyjna czy magnetyczna w tym samym czasie wykonuje do kilkudziesięciu tysięcy ruchów na minutę. Daje to znaczną przewagę w usuwaniu płytki bakteryjnej szczoteczkom o napędzie elektrycznym.

To oczywiście nie oznacza, że używanie elektrycznej szczoteczki do zębów zapewni tysiące razy czystsze zęby niż po użyciu zwykłej szczoteczki manualnej. Stomatolodzy podkreślają, że ważny jest wybór przyboru, technika jego użycia i czas mycia zębów, niezależnie jakiej szczoteczki używamy.

Sprawdźmy jednak, czym różnią się od siebie szczoteczki: elektryczna, soniczna, magnetyczna i manualna.

Elektryczna szczoteczka do zębów

Elektryczna szczoteczka do zębów usuwa płytkę nazębną i czyści przestrzenie międzyzębowe skuteczniej niż zwykła szczoteczka manualna. Końcówka szczoteczki elektrycznej ma okrągłą główkę czyszczącą, która wykonuje ruchy oscylacyjno-rotacyjne lub oscylacyjno-rotacyjno-pulsacyjne (dostosowuje się do powierzchni pojedynczego zęba). Częstotliwość jej pracy przypada na zakres dźwięków słyszalnych, dlatego nazywana jest też soniczno-rotacyjną.

Końcówkę wymienną tej szczoteczki powinno wymieniać się co trzy miesiące, podobnie jak w przypadku wszystkich innych szczoteczek.

Elektryczna szczoteczka do zębów nie musi być używana tylko przez jednego domownika. Wystarczy, by każdy miał własną, łatwo wymienialną końcówkę z główką czyszczącą, dostosowaną do potrzeb (np. do zębów wrażliwych, małej jamy ustnej, aparatów ortodontycznych).

Szczoteczka elektryczna łatwo dopasowuje się do kształtu zęba, a okrągła główka pozwala na czyszczenie każdego zęba po kolei.

Soniczna szczoteczka do zębów

Soniczna szczoteczka do zębów to niejako połączenie koncepcji elektrycznej i manualnej szczoteczki do zębów.

Soniczna szczoteczka do zębów również zasilana jest prądem, ale działa inaczej i jej główka czyszcząca także zbudowana jest odmiennie. Jej końcówka ma nie okrągły, ale podłużny kształt, jak zwykła manualna szczoteczka do zębów i nie porusza się ruchem rotacyjnym, ale z boku na bok. Kształt jej główki obejmuje kilka zębów jednocześnie.

Szczoteczka soniczna była pierwszym typem szczoteczek z napędem, które powstały po udoskonaleniu szczoteczki manualnej. Ze względu na emisje dźwięków podczas ruchu została nazwana soniczną. Ruchowi główki szczoteczki towarzyszy powstawanie mikrobąbelków, które pomagają czyścić trudno dostępne miejsca.

Magnetyczna szczoteczka do zębów

Od 2021 roku na rynku są również dostępne szczoteczki do zębów z technologią magnetyczną. Stanowią one alternatywę dla szczoteczek sonicznych i wyróżniają się tym, że skutecznie łączą efektywność czyszczenia z delikatnością.

Jak działa szczoteczka magnetyczna? Zasila ją liniowy napęd magnetyczny – generowane w mechanizmie mikrowibracje przenoszą energię i kumulują ją na samych końcach włókien szczoteczki. Wibracje rozbijają płytkę bakteryjną, a ruch oscylacyjno-rotacyjny sprawia, że jest ona usuwana z powierzchni zębów.

Dodatkowo, w odróżnieniu od szczoteczek sonicznych, szczoteczki z napędem magnetycznym mają okrągłe główki. Powszechnie uważa się, że taki kształt ułatwia dokładną higienę z uwagi na lepsze dopasowanie i dotarcie do trudno dostępnych miejsc w jamie ustnej.

Badania dowodzą, że szczoteczki magnetyczne skutecznie usuwają płytkę nazębną z powierzchni stycznych oraz okolicy przydziąsłowej. Są przy tym delikatne, dzięki czemu szczególnie poleca się je osobom, które mają problemy z dziąsłami czy borykają się z różnego rodzaju chorobami przyzębia.

Bambusowa szczoteczka do zębów

Jak działa klasyczna manualna szczoteczka, nikomu nie trzeba wyjaśniać. Od niedawna na polskim rynku pojawiły się bambusowe szczoteczki do zębów, które są tak naprawdę zwykłymi, manualnymi szczoteczkami, tyle że wykonanymi nie z plastiku, a bambusa.

O co więc tyle szumu? Średnio szczoteczkę manualną powinno się wymieniać mniej więcej co 3-4 miesiące. Człowiek w trakcie swojego życia zużywa ok. 300 szczoteczek do zębów. Każda wykonana jest z plastiku, który będzie rozkładać się ok. 500 lat.

Takich plastikowych szczoteczek na wysypiskach śmieci na całym świecie jest obecnie ok. 7 mld ton. Nie trzeba chyba dodawać, jak nieekologiczna i niszczycielska dla ekosystemu jest taka ilość plastiku.

Jeśli więc dbamy o środowisko, warto pomyśleć o zmianie plastikowej szczoteczki na tę bambusową, bardziej ekologiczną.

Jaką szczoteczkę do zębów wybrać?

To wcale nie jest takie oczywiste. Badania pokazują, że szczoteczka elektryczna usuwa ok. 11 proc. więcej płytki nazębnej niż szczoteczka manualna, a nawet do 21 proc. więcej, gdy jest stosowana powyżej 3 miesięcy.

Odnotowano również niższą częstość występowania zapalenia dziąseł – nawet do 11 proc. powyżej 3. miesięcy stosowania. Wyższość szczoteczek sonicznych nad standardowymi elektrycznymi nie została jednak jednoznacznie potwierdzona.

Wielu z nas zapewne pamięta z okresu dzieciństwa zalecenia dentystów dotyczące wykonywania szczoteczką ruchów okrężnych podczas mycia zębów. To błąd. Taka technika jest odpowiednia dla dzieci, które nie mają jeszcze odpowiedniej sprawności manualnej, jednak w dorosłym życiu nie powinna być już praktykowana.

Najważniejsze, w prawidłowej higienie jamy ustnej jest odpowiednie przyłożenie szczoteczki pod kątem 45 stopni i wykonanie ruchu wymiatającego w kierunku od dziąsła do korony zęba (zarówno z przodu jak i z tyłu zęba). Ta technika powinna być stosowana przy użyciu szczoteczki manualnej i sonicznej. Zęby powinno szczotkować się przynajmniej 2 minuty.

W przypadku szczoteczek elektrycznych z okrągłą główką higiena jest ułatwiona. Kiedy korzysta się ze szczoteczki elektrycznej lub magnetycznej, wystarczy przykładać po kolei jej główkę na ok. 2 sekundy do każdego zęba, a cała reszta pracy zostanie wykonana za nas.

Dodatkowo, najnowocześniejsze szczoteczki, czy to elektryczne, soniczne czy magnetyczne, wyposażane są w inteligentne technologie. Posiadają tryby czyszczenia, mierzą czas szczotkowania, wykrywają siłę nacisku główki na ząb, a nawet przypominają o konieczności wymiany końcówki. Dla osób, które lubią technologiczne nowinki, stworzono też funkcję połączenia szczoteczki z aplikacją w telefonie – dzięki temu możliwe jest monitorowanie przebiegu mycia zębów w czasie rzeczywistym. Ważne jednak, by mieć świadomość, że chociaż nowoczesne narzędzia wspomagają skuteczną higienę jamy ustnej, to zawsze kluczowa jest przede wszystkim regularność, systematyczność i dokładność. Te aspekty zależą już jednak zawsze od samego użytkownika szczoteczki.

Należy również pamiętać o oczyszczaniu języka oraz wyczyszczeniu przestrzeni międzyzębowych za pomocą nici dentystycznej (zwłaszcza przy stosowaniu szczoteczki manualnej). Dobór szczoteczki powinien uwzględniać m.in. zdrowie dziąseł i obecność odsłoniętych korzeni zębowych.

Źródła:

• https://www.ekologia.pl/kobieta/zdrowie/ekologiczne-bambusowe-szczoteczki-do-zebow-ecobamboo,19614.html
• https://wyborcza.pl/TylkoZdrowie/1,159770,19736621,szczoteczki-do-zebow-ktora-najlepsza-zwykla-elektryczna-czy.html
• Yaacob M, Worthington HV, Deacon SA i wsp. Powered/electronic toothbrushes compared to manual toothbrushes for maintain oral health. Cochrane Database of Systematic Reviews 2014; 6: CD 002281. 
• Porównanie skuteczności szczoteczki oscylacyjno‑rotacyjnej z mikrowibracjami ze szczoteczką soniczną w redukcji płytki nazębnej i zapalenia dziąseł: wyniki randomizowanego badania klinicznego | Magazyn Stomatologiczny - czasopismo numer 1 w stomatologii (magazyn-stomatologiczny.pl)