Diprophos

1. Diprophos co to jest
2. Dawkowanie preparatu
3. Możliwe skutki uboczne
4. Diprophos w ciąży
5. Diprophos a karmienie piersią

Diprophos co to jest

Diprophos jest lekiem klasyfikowanym w grupie kortykosteroidów. Dostępny jest wyłącznie na receptę, a w określonych przypadkach podlega refundacji. Ma postać zawiesiny do wstrzykiwań i sprzedawany jest w opakowaniach zawierających 5 ampułek o pojemności 1 ml.

Substancje czynne zawarte w leku to dipropionian betametazonu oraz sól sodowa fosforanu betametazonu. Preparat działa na procesy zapalny i odpornościowe w organizmie. Betametazon jest syntetycznym kortykosteroidem o silnych właściwościach przeciwzapalnych, immunosupresyjnych oraz przeciwuczuleniowych. Jednocześnie nie posiada aktywności mineralokortykotropowej. Po wstrzyknięciu wchłania się szybko, a jego działanie przeciwzapalne jest około 25 razy silniejsze od hydrokortyzonu i 8-10 razy silniejsze od prednizolonu. Zastosowanie dipropionianu betametazonu pozwala osiągnąć przedłużone działanie leku.

Działanie immunosupresyjne, przeciwuczuleniowe i przeciwzapalne preparatu jest związane z ograniczeniem liczby aktywnych komórek odpornościowych w obrębie ogniska zapalnego, a także ze zmniejszeniem rozszerzenia naczyń krwionośnych, stabilizacją błon lizosomów, hamowaniem fagocytozy, zatrzymaniem tworzenia prostaglandyn i substancji do nich pokrewnych. Ponadto betametazon wykazuje wpływ na przemianę węglowodanów, białek i tłuszczów oraz na układ sercowo-naczyniowy, mięśnie szkieletowe i centralny układ nerwowy.

Pełny skład preparatu

1 ampułka Diprophos zawiera 6,43 mg betametazonu dipropionianiu oraz 2,63 mg betametazonu sodu fosforanu.
Pozostałe składniki: disodu fosforan dwuwodny lub disodu fosforan bezwodny, sodu chlorek, disodu edetynian, polisorbat 80, alkohol benzylowy, metylu parahydroksybenzoesan (E218), propylu parahydroksybenzoesan (E216), karboksymetyloceluloza sodowa, makrogol, kwas solny (do dostosowania pH), woda do wstrzykiwań.

Wskazania do stosowania

Zakres terapeutyczny leku jest szeroki. Diprophos zalecany jest w:

• ostrych i przewlekłych stanach reagujących na leczenie kortykosteroidami,
• leczeniu hormonalnym, jako uzupełnienie leczenia konwencjonalnego.

Pośród chorób układu mięśniowo-szkieletowego i tkanek miękkich, w terapii których wykorzystuje się lek znajdują się: reumatoidalne zapalenie stawów, zapalenie kości i stawów, zapalenie kaletki, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, zapalenie nadkłykcia, zapalenie korzeni nerwowych, bóle kości guzicznej, lumbago, kręcz szyi, torbiel galaretowata torebki ścięgna, wyrośla kostne, zapalenie rozcięgna.

Choroby o podłożu alergicznym, które stanowią wskazanie do przyjmowania kortykosteroidu Diprophos to: przewlekła astma oskrzelowa (wspomagająco w stanach astmatycznych), katar sienny, obrzęk naczynioruchowy, alergiczne zapalenie oskrzeli, sezonowy lub alergiczny nieżyt nosa, reakcje polekowe, odczyn posurowiczy, ukąszenia owadów.

W leczeniu chorób skóry preparat wykorzystuje się, gdy występują: atopowe zapalenie skóry, tłuszczowe obumieranie skóry, kontaktowe zapalenie skóry, ciężkie zapalenia skóry po nasłonecznieniu, pokrzywka, liszaj płaskim przerostowym, liszaj prostym ograniczonym, łysienie plackowate, toczeń rumieniowaty krążkowy, łuszczyca, bliznowacenie, pęcherzyca, opryszczkowe zapalenie skóry, neurodermatosis, trądzik torbielowaty.

Do kolagenoz, w których terapii stosuje się Diprophos należą: toczeń rumieniowaty układowy, twardzina skóry, zapalenie skórno-mięśniowe, guzkowe zapalenie tętnic.

Ponadto lek stosowany jest także przy innych chorobach, jak: zespół nadnerczowo-płciowy, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Crohna, psyloza, choroby stóp (zapalenie kaletki pod odciskiem nad stawem, sztywny paluch, szpotawość piątego palca), choroby wymagające wstrzyknięć podspojówkowych, nieprawidłowy skład krwi reagujący na leczenie kortykosteroidami, zapalenie nerek i zespół nerczycowy.

Kiedy nie stosować tego leku

Mimo szerokiego spektrum działania, preparat nie może być podany wszystkim pacjentów. Podstawowe przeciwwskazanie stanowi nadwrażliwość na betametazon lub inne kortykosteroidy, a także nadwrażliwość na którąkolwiek substancję pomocniczą leku. Diprophos nie należy stosować również, jeżeli u pacjenta występuje:

• grzybica uogólniona,
• gruźlica,
• osteoporoza,
• labilność psychiczna,
• choroba wrzodowa,
• pierwotna jaskra,
• wczesne zespolenie żył,
• cukrzyca,
• zespół Cushinga,
• niewydolność nerek,
• zakażenie bakteryjne, grzybicze lub wirusowe,
• ciąża, szczególnie w I trymestrze,
• zespół błon szklistych po urodzeniu.

Dawkowanie preparatu

Dawkowanie Diprophos ustala lekarz prowadzący, który uwzględnia indywidualną sytuację pacjenta oraz przyczynę podania. Schemat leczenia jest różny dla leczenia ogólnego i leczenia miejscowego.

Leczenie ogólne

Lek należy wstrzykiwać głęboko w mięsień pośladkowy. Częstość wykonywania iniekcji zależy od nasilenia objawów choroby, a także indywidualnej odpowiedzi pacjenta na leczenie.

W większości wskazań zaleca się rozpocząć stosowanie Diprophos od dawki początkowej 1 - 2 ml preparatu. W razie potrzeby dawkę można podać ponownie. W ciężkich stanach, jak np. toczeń rumieniowaty czy stany astmatyczne, dla ratowania życia pacjenta konieczne może być podanie początkowo 2 ml zawiesiny.

W leczeniu chorób dermatologicznych dawka 1 ml preparatu jest zazwyczaj skuteczna. Jeśli wymaga tego stan pacjenta, lek (1 ml) można podać ponownie.

Przy chorobach układu oddechowego złagodzenie objawów następuje najczęściej po kilku godzinach od podania leku. Do zmniejszenia symptomów astmy oskrzelowej, kataru siennego, alergicznego zapalenia oskrzeli i alergicznego nieżytu nosa stosuje się dawkę 1-2 ml.

W leczeniu ostrego lub przewlekłego zapalenia kaletki poprawę uzyskuje się po zastosowaniu od 1 do 2 ml leku. Jeśli zachodzi taka konieczność dawkę tę można powtórzyć.

Leczenie miejscowe

Jednoczesne miejscowe podanie leku przeciwbólowego rzadko jest konieczne. Gdy sytuacja pacjenta tego wymaga, można zmieszać Diprophos z 1% lub 2% roztworem prokainy, lidokainy lub innym lekiem znieczulającym o podobnym działaniu miejscowym. Nie należy stosować preparatów, które zawierają metylparaben, propylparaben lub fenol. Strzykawkę należy najpierw napełnić odpowiednią dawką leku Diprophos, a następnie uzupełnić środkiem przeciwbólowym i krótko wstrząsnąć.

W ostrym zapaleniu kaletki podbarkowej, podnaramiennej, podskórnej przedczepkowej i łokciowej lek wstrzykuje się bezpośrednio do kaletki. Najczęściej zaleca się zastosowanie 1-2 ml preparatu, co pozwala złagodzić ból oraz przywrócić pełen zakres ruchu już w ciągu kilku godzin. Przy przewlekłym zapaleniu kaletki po opanowaniu ostrych objawów choroby można kontynuować leczenie mniejszymi dawkami.

W zapaleniu ścięgien lub maziówki o ostrym przebiegu, zapaleniu ścięgna i zapaleniu tkanek okołościęgnowych pojedyncza dawka preparatu zazwyczaj pozwala złagodzić dolegliwości bólowe. W przypadku przewlekłej choroby stan pacjenta może wymagać ponownego podania leku.

U pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów, zapaleniem kości i stawów dawka 0,5 do 2 ml Diprophos wstrzyknięta dostawowo pozwala opanować dolegliwości bólowe oraz uczucie sztywności. Efekty zazwyczaj pojawiają się od 2 do 4 godzin od wykonania zastrzyku i utrzymują się najczęściej minimum 4 tygodnie.

Po podaniu dostawowym lek jest dobrze tolerowany przez tkanki okołostawowe i stawowe. W zależności od lokalizacji zapalenia zaleca się stosowanie następującego schematu dawkowania:

• duże stawy - kolano, bark czy biodro - należy zaaplikować od 1 do 2 ml preparatu,
• średnie stawy - nadgarstek, łokieć, staw skokowy - od 0,5 do 1 ml leku,
• małe stawy - dłoń, stopa, klatka piersiowa - od 0,25 do 0,5 ml.

W przypadku zmian dermatologicznych zastrzyk może zostać wykonany bezpośrednio do zmiany chorobowej. W takim przypadku lek należy wstrzykiwać śródskórnie w dawce 0,2 ml/cm² pc używając małej igły i strzykawki. Ważne jest, by preparat aplikować równomiernie i nie przekraczać dawki 1 ml tygodniowo. Po podaniu miejscowym, prawdopodobnie na skutek niewielkiego ogólnoustrojowego działania leku, może pojawić się poprawa również w obrębie innych zmian.

W chorobach stóp, które reagują na leczenie kortykosteroidami preparat najczęściej podaje się podskórnie przy użyciu małej strzykawki. Lek należy wstrzykiwać w około tygodniowych odstępach, a zalecane dawki preparatu to w zależności od choroby:

• zapalenie kaletki pod odciskiem nad stawem - 0,25 – 0,5 ml,
• zapalenie kaletki nad sztywnym paluchem, pod ostrogą piętową lub nad szpotawym piątym palcem stopy – 0,5 ml,
• torbiel galaretowata okołostawowa - 0,25-0,5 ml,
• ból śródstopia - 0,25-0,5 ml,
• zapalenie pochewki ścięgna - 0,5 ml,
• zapalenie okostnej kości sześciennej - 0,5 ml,
• ostre dnawe zapalenie stawów - 0,5-1 ml.

Stan zapalny kaletki pod odciskiem można opanować stosując 2 dawki po 0,25 ml leku. Przy dolegliwościach takich jak sztywny paluch, szpotawość piątego palca stopy i ostre dnawe zapalenie stawów możliwe jest szybkie złagodzenie choroby.

Po pojawieniu się efektów leczenia należy określić odpowiednią dawkę podtrzymującą. W tym celu stopniowo zmniejsza się stosowaną początkowo dawkę aż do momentu ustalenia najmniejszej skutecznej ilości preparatu.

Narażenie pacjenta na stres, który nie jest związany z chorobą podstawową może wymagać zwiększenia dawki Diprophos.

Odstawienie

Po długotrwałym stosowaniu preparat należy odstawiać stopniowo i pod kontrolą lekarza. Zakończenie długoterminowego leczenia wymaga obserwacji pacjenta i oceny jego stanu zdrowia nawet przez 12 miesięcy od chwili zakończenia kuracji.

Możliwe skutki uboczne

Zastrzyki Diprophos wywołują skutki uboczne o różnorodnym charakterze. Występują one jednak tylko u niektórych pacjentów i są najczęściej odwracalne. Nasilenie działań niepożądanych można zmniejszyć obniżając dawkę leku.

Preparat może powodować zaburzenia bilansu płynów i elektrolitów w organizmie, takie jak: zatrzymanie sodu, utrata potasu, alkaloza hipokaliemiczna, zatrzymanie płynów, nadciśnienie i zastoinowa niewydolność serca u podatnych pacjentów.

Do zaburzeń mięśniowo-szkieletowych i tkanki łącznej, jakie mogą wystąpić podczas przyjmowania leku należą: osłabienie mięśni, miopatia, utrata masy mięśniowej, zaostrzenie objawów miastenii, osteoporoza, kompresyjne złamania kręgosłupa, martwica aseptyczna głowy kości udowej oraz ramiennej, patologiczne złamania kości długich, zerwanie ścięgna, niestabilność stawów wywołana wielokrotnymi wstrzyknięciami dostawowymi.

Możliwe skutki uboczne Diprophos w obrębie przewodu pokarmowego to: czkawka, wrzody trawienne z ryzykiem perforacji oraz krwotoku, zapalenie trzustki, rozdęcie brzucha, wrzodziejące zapalenie przełyku.

Preparat może wywoływać także ujemny bilans azotowy związany z katabolizmem białek.

Działania niepożądane mogą obejmować skórę i tkanki podskórne powodując: utrudnione gojenie się ran, atrofię skóry, cienką i delikatną skórę, wybroczyny, krwawe wylewy podskórne, zaczerwienienie skóry twarzy, wzmożone pocenie się, stłumione reakcje na testy skórne, alergiczne zapalenie skóry, pokrzywkę, obrzęk naczynioruchowy.

Efekty uboczne w obrębie układu nerwowego obejmują: drgawki, zaburzenia równowagi, bóle głowy oraz zwiększenie ciśnienia wewnątrzczaszkowego krwi z obrzękiem tarczy nerwu wzrokowego (tzw. guz rzekomy mózgu), co obserwowane jest zazwyczaj po zakończeniu leczenia.

Zaburzenia endokrynologiczne, jakie może wywołać preparat to: nieregularne miesiączkowanie, rozwój zespołu cushingoidalnego, zahamowanie wzrostu wewnątrzmacicznego płodu lub wzrostu dziecka, wtórny brak reakcji ze strony kory nadnerczy i przysadki (szczególnie w sytuacjach narażenia na stres, jak uraz, operacja czy choroba), obniżona tolerancja na węglowodany, objawy utajonej cukrzycy, obniżone zapotrzebowanie na insulinę i doustne środki hipoglikemiczne u osób chorujących na cukrzycę,

Skutki uboczne Diprophos mogą obejmować oczy, jak np. zaćma podtorebkowa tylna, zwiększenie ciśnienia wewnątrzgałkowego, jaskra, wytrzeszcz, nieostre widzenie.

Na skutek działania leku mogą wystąpić zaburzenia psychiczne, do których należą: euforia, nagłe zmiany nastroju, ciężka depresja łącznie z objawami psychozy, zmiany osobowości, bezsenność.

Inne możliwe działania niepożądane to: reakcje rzekomoanafilaktyczne, reakcje nadwrażliwości, obniżenie ciśnienia, objawy przypominające wstrząs.

Po pozajelitowym podaniu innych kortykosteroidów zdarzały się nieliczne przypadki ślepoty u pacjentów, którym wstrzykiwano lek bezpośrednio do zmian zlokalizowanych na skórze głowy lub twarzy. Obserwowano również nasiloną lub zmniejszoną pigmentację skóry, atrofię skóry lub tkanki podskórnej, pojawienie się ropnia jałowego, zaczerwienienie skóry po wstrzyknięciu dostawowym oraz choroby stawów przypominające artropatię Charcota.

Należy pamiętać, że kortykosteroidy mogą dawać fałszywie ujemny wynik testu z błękitem nitrotetrazolowym, który jest wykorzystywany w diagnostyce zakażeń bakteryjnych.

Diprophos w ciąży

Kortykosteroidy przenikają przez barierę łożyskową, dlatego stosowanie leku u kobiet ciężarnych jest przeciwwskazane. Nie ma danych potwierdzających bezpieczeństwo podawania kortykosteroidów kobietom w ciąży zaawansowanej, powyżej 32 tygodnia. Ewentualne wykorzystanie Diprophos w tym okresie ciąży wymaga przeprowadzenia szczegółowej analizy korzyści i ryzyka dla matki, jak i płodu.

Kortykosteroidy nie mogą być podawane profilaktycznie w leczeniu zespołu błon szklistych u wcześniaków, jeżeli kobieta ciężarna jest w stanie przedrzucawkowym lub rzucawkowym lub jeżeli występują objawy uszkodzenia łożyska.

Jeżeli lek podawany był w trakcie ciąży, to konieczna jest uważna obserwacja noworodka, szczególnie gdy u matki stosowano wysokie dawki kortykosteroidów. U dziecka zachodzi ryzyko pojawienia się objawów niedoczynności nadnerczy lub zaćmy wrodzonej. W okresie okołoporodowym należy obserwować również pacjentki, u których podczas ciąży stosowano kortykosteroidy. Ze względu na stres porodowy u kobiety może rozwinąć się niewydolność nadnerczy.

Dożylne podanie kobietom ciężarnym betametazonu, który znajduje się w składzie Diprophos wywoływało u niektórych płodów przemijające zmniejszenie wydzielania hormonu wzrostu oraz najprawdopodobniej hormonów przysadkowych odpowiadających za reguluję produkcji kortykosteroidów przez nadnercza. Jednak obniżenie wydzielania hydrokortyzonu płodowego nie wpływa na stres poporodowy. 

Diprophos a karmienie piersią

Kortykosteroidy zażywane przez kobietę przenikają do jej mleka i mogą powodować skutki uboczne u dziecka. Dlatego też nie należy stosować Diprophos podczas karmienia piersią. Jeśli podanie leku pacjentce jest konieczne, to dziecko musi zostać odstawione od piersi.