Wkładki wewnątrzmaciczne. Wskazania, działanie, cena

Co to jest wkładka wewnątrzmaciczna?

To specjalny element umieszczany w jamie macicy, produkowany z tworzywa bezpiecznego dla organizmu. Jest niewyczuwalna w czasie stosunku i wykonywania codziennych czynności. Najczęściej ma kształt litery T, szerokość od 28 mm do 32 mm i długość od 30 mm do 36 mm. Do jej dolnej części przymocowane są dwie nitki, które służą do usunięcia wkładki.

Wkładka to nie tylko metoda antykoncepcji

Podstawowym jej zadaniem jest zapobieganie ciąży, ale niektóre jej warianty są wykorzystywane w celach terapeutycznych, np. w hormonalnej terapii zastępczej czy przy nadmiernych krwawieniach miesiączkowych. Dostępne są wkładki w kilku wariantach, różnią się między sobą budową, kształtem, ale też sposobem działania. Po okresie wskazanym przez producenta wkładki się wymienia. Zaletą metody jest też to, że płodność powraca zazwyczaj już w kolejnym cyklu po jej usunięciu.

Wkładki niehormonalne

Zawierają miedź medyczną, bez dodatku hormonów. Mechanizm efektywnego działania jest tu uzależniony od stopniowego uwalniania atomów miedzi. Osadzają się one na błonie śluzowej macicy, tworząc swoisty stan zapalny - błona jest obrzęknięta, przekrwiona, w efekcie czego zmniejsza się możliwość zagnieżdżenia zapłodnionej komórki jajowej. Ponadto sprawia, że śluz szyjkowy staje się bardziej gęsty, co utrudnia plemnikom poruszanie się i dotarcie do komórki jajowej. Dodatkowo miedź działa plemnikobójczo. Ponieważ wkładka nie zawiera hormonów, nie dochodzi do zatrzymania miesiączkowania, ale może zdarzyć się, że będzie ono bardziej obfite i dłuższe.

W zależności od producenta czas działania i skutecznej ochrony to ok. 5-10 lat. W tym czasie nie musi być ona wymieniana. Producenci nie zalecają nieródkom tej metody jako metody pierwszego wyboru.

Wkładki hormonalne

Różnią się wielkością i zawartością hormonu (13,5 mg i 52 mg) oraz dobową ilością jego uwalniania. Mają nieco inny mechanizm działania, niż wersja bez hormonów. Polega on na sukcesywnym uwalnianiu hormonu - progestagenu (lewonorgestrelu). Powoduje on zagęszczenie śluzu, utrudniając ruch plemników i dotarcie do komórki jajowej, oraz zanikanie nabłonka gruczołowego, w konsekwencji czego śluzówka macicy staje się cienka, co uniemożliwia zagnieżdżenie zarodka. Uwalniany hormon może również prowadzić do zatrzymania owulacji. Obecność hormonu sprawia, że krwawienia miesiączkowe są bardziej skąpe, krótsze, a czasem mogą zaniknąć całkowicie.

Konieczne jest częstsze ich wymienianie. W zależności od producenta jest to okres od 3 do 6 lat.

Wkładka wewnątrzmaciczna - wskazania

To skuteczna metoda antykoncepcyjna, o której nie trzeba pamiętać na co dzień, w przeciwieństwie do tabletek. Wariant hormonalny charakteryzuje się wysoką skutecznością w ochronie przed ciążą - szacuje się, że efektywność działania sięga nawet 99,8%. To również rozwiązanie dla kobiet, które z powodu problemów zdrowotnych nie mogą przyjmować doustnych środków antykoncepcyjnych.

Poza działaniem antykoncepcyjnym hormonalne wkładki mogą skracać czas trwania miesiączki oraz jej intensywność. Z tego powodu rekomendowane są też w przypadku nadmiernych krwawień miesiączkowych.

Czy mając założoną wkładkę domaciczną, można zajść w ciążę?

Podobnie jak wszystkie inne metody antykoncepcyjne, tak i spirala nie zapewniają 100% zabezpieczenia. W przypadku wersji hormonalnej jest to ryzyko marginalne, jednak mogą się zdarzyć takie przypadki, dlatego w razie opóźnienia krwawienia miesiączkowego należy skontaktować się z lekarzem.

Przeciwwskazania do stosowania wkładki antykoncepcyjnej

Mimo wysokiej skuteczności i wygody, spirala nie może być stosowana przez wszystkie kobiety. Konieczna jest konsultacja z lekarzem, który oceni ewentualne ryzyko czy przeciwwskazania do wykonania zabiegu. Metoda nie może być wykorzystywana u kobiet, u których stwierdzono wrodzone lub nabyte zmiany w szyjce lub jamie macicy, np. włókniakomięśniaki zniekształcające jamę macicy lub wady budowy narządu rodnego. Wśród przeciwwskazań są też m.in.:

• choroby nowotworowe - macicy, piersi, wątroby,
• istniejące lub nawracające stany zapalne narządów miednicy,
• alergia na składniki produktu,
• nieprawidłowy wynik badania cytologicznego,
• ciąża lub podejrzenie ciąży,
• zapalenie szyjki macicy,
• infekcje dolnego odcinka dróg rodnych,
• niezdiagnozowane krwawienia z dróg rodnych.

Zakładanie wkładki wewnątrzmacicznej

Sam zabieg nie trwa długo, zwykle nie wymaga też podawania środków znieczulających, aczkolwiek zakładaniu oraz usuwaniu wkładki może towarzyszyć niewielki ból i krwawienie. Wkładka wprowadzania jest do wnętrza macicy za pomocą specjalnego aplikatora. Dostępne obecnie wkładki wyposażone są w specjalną nitkę, umożliwiająca kontrolę położenia wkładki. Po umiejscowieniu lekarz przycina nitkę, jednocześnie instruując pacjentkę, w jaki sposób powinna kontrolować ułożenie wkładki. Wykonuje też USG w celu sprawdzenia prawidłowego zainstalowania wkładki. Nieumiejętne założenie może prowadzić do przebicia macicy, uszkodzenia pęcherza moczowego czy jelit.

Wkładka może zostać umieszczona w jamie macicy w dowolnym momencie cyklu, u kobiet w wieku rozrodczym najlepiej jednak w ciągu siedmiu dni od wystąpienia krwawienia miesiączkowego. Trzeba jednak pamiętać, że jeśli wkładki hormonalne nie zostały założone na początku cyklu, nie działają natychmiast. Oznacza to, że konieczne jest stosowanie antykoncepcji mechanicznej przez pierwszych 7 dni po założeniu wkładki. Wkładkę można wymienić na nową w dowolnym dniu cyklu. Można ją również założyć natychmiast po poronieniu, które wystąpiło w pierwszym trymestrze ciąży. Po porodzie nie należy zakładać wkładki wcześniej niż po upływie 6 tygodni od porodu.

Przed wykonaniem zabiegu lekarz przeprowadza z pacjentką szczegółowy wywiad, wykonuje pacjentce badanie ginekologiczne, USG dopochwowe, badanie piersi oraz pobiera materiał do badania cytologicznego (jeśli pacjentka nie wykonywała go w ciągu ostatniego roku). Musi też wykluczyć ciążę i choroby przenoszone drogą płciową. Pacjenta powinna też wcześniej wyleczyć ewentualne infekcje dróg rodnych. W razie potrzeby lekarz może też wykonać badanie wymazu z szyjki macicy, mierzy też ciśnienie krwi.

Ile trwa założenie wkładki domacicznej?

Zabieg nie trwa długo. Po przeprowadzeniu wywiadu i wykonaniu badań lekarz potrzebuje od kilku do kilkunastu minut, aby umieścić wkładkę na miejscu.

Wizyty kontrolne

Po założeniu wkładki pacjentka musi ponownie zgłosić się na badanie zwykle w ciągu 4 do 6 tygodni po jej założeniu, a następnie raz w roku. Jeżeli jednak zachodzi potrzeba, badania kontrolne przeprowadza się częściej.

Wady wewnątrzmacicznych wkładek

Do wad zalicza się możliwość wystąpienia ciąży pozamacicznej bądź zapalenia przydatków.

Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem, jeśli pojawiły się niepokojące obawy, takie jak:

• obfite lub uporczywe krwawienie z pochwy,
• silne skurcze lub ból w miednicy,
• ciężki lub utrzymujący się ból w dole brzucha;
• ból w trakcie stosunku płciowego lub nietypowe krwawienia,
• nietypowa wydzielina z pochwy;
• bolesny obrzęk nogi, nagły ból w klatce piersiowej lub trudności w oddychaniu
• ostry ból lub gorączka wkrótce po założeniu wkładki,
• zażółcenie skóry lub oczu,
• zawroty głowy.

Cena założenia wkładki domacicznej

Koszt założenia wkładki (bez ceny wkładki) zaczyna się od 280 zł i moze różnić się w zależności od miasta. W Warszawie za usługę trzeba zapłacić od 699 zł.

Źródła:

ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557403/

A.  Karowicz-Bilińska i in.: Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej, „Ginekologia Polska” 2014, nr 3.