Medicover
Pierwsza pigułka antykoncepcyjna pojawiła się w 1960 roku w amerykańskich aptekach i była obarczona wieloma ograniczeniami i działaniami niepożądanymi. Jej zła sława do teraz powoduje, że wiele kobiet ma obawy przed stosowaniem tej metody antykoncepcji. Jednak obecne środki są o wiele doskonalsze od tych sprzed kilkudziesięciu lat, a większość z nich oprócz tego, że zapobiega niechcianej ciąży, wykazuje również korzystny wpływ na zdrowie.
Jak działają tabletki antykoncepcyjne?
Istnieje wiele kontrowersji dotyczących samego mechanizmu działania hormonalnych środków antykoncepcyjnych. W dużym uproszczeniu typowa pigułka stosowana jako antykoncepcja hamuje owulację i zmienia strukturę śluzu znajdującego się w szyjce macicy, co utrudnia przemieszczanie się plemników w głąb dróg rodnych, a także wpływa na grubość endometrium. Mówiąc jeszcze ogólniej, nie dopuszcza do zapłodnienia i powstania zarodka. Środki te nie działają poronnie. Nie stwierdzono również ich działania teratogennego (uszkadzającego płód), które może prowadzić do poronienia.
Jakie tabletki antykoncepcyjne?
W sytuacji, gdy kobieta zdecyduje się na taką formę zapobiegania ciąży, jaką jest doustna antykoncepcja hormonalna, lekarz ginekolog, aby dobrać najlepszy preparat, musi wziąć pod uwagę wiele czynników. Niestety, fakt, że dany środek zachwala inna osoba, nie oznacza, że będzie on bezpieczny i skuteczny dla każdej kobiety. Oprócz wykonania badania ginekologicznego, cytologii, badania piersi i pomiaru ciśnienia krwi, lekarz pyta pacjentkę o jej ogólny stan zdrowia. Szczególnie istotne w tym przypadku jest wykluczenie zaburzeń czynności wątroby, problemów z układem krzepnięcia i niewłaściwego profilu lipidowego (poziomu cholesterolu, jego frakcji LDL i HDL oraz trójglicerydów).
Kiedy okazuje się, że nie występują żadne przeciwwskazania do stosowania terapii hormonalnej, ginekolog dobiera lek, biorąc pod uwagę, czy pacjentka zgłasza dodatkowe dolegliwości. Dobrze dopasowana pigułka antykoncepcyjna pomaga z powodzeniem w leczeniu nieregularnych cyklów miesiączkowych, obfitych miesiączek, endometriozy, silnego zespołu napięcia przedmiesiączkowego, trądziku, hirsutyzmu, a w przypadku kobiet powyżej 40. roku życia chroni przed utratą masy kostnej.
Jaka jest skuteczność tabletek antykoncepcyjnych
W warunkach idealnych, to jest przy wzorcowo systematycznym przyjmowaniu, skuteczność antykoncepcji doustnej wynosi 99,7 proc. W sytuacji niekonsekwencji, czyli stosowania obarczonego typowymi błędami użytkownika, około 92 proc. Dla porównania prezerwatywa przy prawidłowym użytkowaniu daje 98% pewności, ale już zastosowana niepoprawnie zmniejsza swoją skuteczność do 85%. W tym miejscu należy bardzo wyraźnie zaznaczyć, że tylko prezerwatywy chronią przed zakażeniem wirusem HIV i innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową. Pomimo że ich skuteczność pod tym względem oceniania jest na 80 proc. do 95 proc., zapewniają one dużo wyższy poziom bezpieczeństwa niż nieużywanie żadnej ochrony.
| Skuteczność pigułek antykoncepcyjnych może obniżać interkacja z niektórymi lekami. Dowiedz się więcej. |
Działania niepożądane tabletek antykoncepcyjnych
Jak wszystkie leki, również środki antykoncepcyjne mogą wykazywać działania niepożądane. Jednak wbrew obiegowej opinii, że powodują one wzrost masy ciała, badania nie dowiodły ich znaczącego wpływu na wagę. Do najczęściej występujących negatywnych skutków ubocznych antykoncepcji doustnej zalicza się: zaburzenia krzepliwości krwi (szczególnie u kobiet palących papierosy), plamienia i krwawienia międzymiesiączkowe, bóle głowy, tkliwość piersi, obrzęki, nudności i wymioty, zmianę libido oraz stany depresyjne.
Tabletki antykoncepcyjne - przeciwwskazania
Ze względu na niebezpieczne działania niepożądane antykoncepcja hormonalna jest przeciwwskazana u kobiet ze stwierdzonymi żylakami kończyn dolnych, w których rodzinie występowała zakrzepica lub hiperlipidemia, palaczek (zwłaszcza po 35. roku życia) i pacjentek cierpiących na migrenę ogniskową oraz w przypadku nadciśnienia (powyżej 160/100 mm Hg), aktywnej choroby wątroby i choroby wieńcowej.
Wymioty lub biegunka w trakcie przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych
Jeżeli w ciągu czterech godzin od przyjęcia tabletki antykoncepcyjnej wystąpią wymioty lub biegunka, istnieje ryzyko, że tabletka nie wchłonie się całkowicie, co doprowadzi do obniżenia jej skuteczności. W takim przypadku najlepiej wstrzymać się z zażyciem kolejnej do czasu, aż wymioty i biegunka ustąpią, ale nie dłużej niż 12 godzin. Dodatkowa tabletka powinna być przyjęta z zapasowego opakowania. Warto też pamiętać, aby jednocześnie z pigułką nie zażywać węgla leczniczego, stosowanego zwykle przy tego rodzaju dolegliwościach. Niezbędne jest zachowanie pomiędzy nimi co najmniej czterogodzinnego odstępu.
Pominięta tabletka antykoncepcyjna
Większość użytkowniczek pigułek antykoncepcyjnych przynajmniej raz stanęła przed dylematem, co zrobić w przypadku pominięcia jednej z nich. Postępowanie w takich sytuacjach zależy przede wszystkim od tego, jakiego rodzaju są to tabletki (jednoskładnikowe czy dwuskładnikowe), w którym tygodniu ich przyjmowania doszło do pominięcia dawki oraz ile godzin wynosi opóźnienie. Bardziej skomplikowane zasady obowiązują w przypadku tabletek dwuskładnikowych sekwencyjnych (np. Qlaira), gdzie ustalony schemat dawkowania musi być bardzo rygorystycznie przestrzegany. W sytuacji pominięcia tego rodzaju tabletki należy dokładnie zapoznać się ulotką, a w razie wątpliwości skonsultować dalsze postępowanie z farmaceutą lub lekarzem.
Zachowanie żelaznej dyscypliny w przyjmowaniu doustnych hormonalnych środków antykoncepcyjnych jest niezwykle ważne dla ich skuteczności. Jeśli kobieta wie, że będzie miała z nią problem, nie powinna się obawiać powiedzieć o tym ginekologowi. Może on wtedy zaproponować systemy transdermalne, krążki dopochwowe lub wkładkę domaciczną, które zmienia się rzadziej, co sprawia, że łatwiej jest zachować nieprzerwanie skuteczną ochronę antykoncepcyjną, a przy okazji pozwala uniknąć niepotrzebnego stresu.
Schemat postępowania w przypadku pominięcia tabletki antykoncepcyjnej
Co zrobić, jeśli zapomniałaś o tabletce? Wszytsko zależy od tego, ile czasu minęło od pominięcia dawki.
| OPÓŹNIENIE | RODZAJ TABLETEK |
| GODZINY | TABLETKI JEDNOSKŁADNIKOWETABLETKI DWUSKŁADNIKOWE JEDNOFAZOWE |
| do 12 godzin | Jeżeli opóźnienie wynosi mniej niż 12h, ochrona przed ciążą jest zachowana. Należy przyjąć zapomnianą tabletkę i kolejną o normalnej porze. |
| powyżej 12 godzin | Jeżeli opóźnienie wynosi więcej niż 12h, zapomnianą tabletkę trzeba przyjąć natychmiast, nawet gdy oznacza to przyjęcie dwóch tabletek naraz. Przez kolejne 7 dni powinno się dodatkowo zabezpieczać. W przypadku pominięcia większej ilości tabletek nie należy przyjmować tych wcześniejszych. Im więcej zapomnianych tabletek, tym większe ryzyko ciąży. |
| TYDZIEŃ, W KTÓRYM DOSZŁO DO POMINIĘCIA | TABLETKI DWUSKŁADNIKOWE JEDNOFAZOWE Po zastosowaniu się do wytycznych zależnych od czasu opóźnienia |
| 1. | przez następne 7 dni konieczne jest dodatkowe zabezpieczenie. Jeżeli podczas przerwy pomiędzy kolejnymi opakowaniami lub w tygodniu poprzedzającym rozpoczęcie pierwszego opakowania doszło do stosunku, istnieje ryzyko zajścia w ciążę. Należy się wówczas skonsultować z lekarzem. |
| 2. | skuteczność antykoncepcyjna jest zachowana. Nie ma potrzeby dodatkowego zabezpieczania się, pod warunkiem, że poprzednie 7 tabletek przyjęto prawidłowo. |
| 3. | Istnieją dwie opcje postępowania:
|
„Twój Farmaceuta” nr 15, styczeń/luty 2018
Może cię zainteresować:
Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania. |