WZW B – wirusowe zapalenie wątroby typu B

Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że wirusowe zapalenie wątroby typu B przebyło nawet 2 mld ludzi na świecie, a z tego ponad 240 mln ludzi choruje przewlekle.

Zapadalność na WZW B jest największa w:

• krajach Europy Wschodniej,
• południowo-wschodniej Azji,
• Chinach,
• Rosji,
• byłych azjatyckich republikach radzieckich,
• Afryce,
• Ameryce Środkowej i Południowej,
• na wyspach Oceanu Spokojnego. 

Polska niestety jest jednym z krajów europejskich, w którym dochodzi do największej liczby zachorowań WZW B.

Jak można się zarazić WZW typu B?

Wirusem HBV wywołującym WZW typu B można się zakazić trzema drogami:

• Najczęstszą z nich jest krew. Wystarczy bezpośredni kontakt ze śladową ilością zakażonej krwi niewidocznej nawet gołym okiem, żeby doszło do zakażenia. Do infekcji może dojść w szpitalach i innych placówkach medycznych, podczas przerwania ciągłości skóry np. poprzez przetoczenie krwi, przeszczepienie narządu, kontakt z niesterylnymi igłami lub strzykawkami np. podczas pobierania krwi, ale również podczas zabiegów stomatologicznych, dializy, czy badań endoskopowych.
• Drugą drogą, którą przenosi się wirus HBV, jest droga niezabezpieczonych kontaktów seksualnych.
• Trzecią drogą jest przeniesienie choroby przez łożysko lub podczas porodu, gdy niemowlę może zarazić się wirusem HBV od matki.

Wirusem HBV można się również zakazić drogą krwi w takich miejscach jak salon tatuażu, fryzjer czy kosmetyczka, a także poprzez używanie osobistych przedmiotów higieny osobistej osoby chorej, jak maszynka do golenia, czy szczoteczka do zębów.

Objawy zakażenia wirusowym zapaleniem wątroby typu B

Niestety objawy wirusowego zapalenia wątroby typu B nie są charakterystyczne i często przypominają objawy grypy.

W pierwszej fazie WZW B zwiastunowe objawy to:

• bóle mięśni i stawów,
• zmęczenie i ogólne osłabienie,
• brak apetytu,
• nudności i wymioty,
• bóle brzucha.

Ból mięśni i stawów mija zwykle w chwili pojawienia się żółtaczki.

Objawy zaawansowanego WZW B:

• żółtaczka - zażółcenie białek oczu oraz skóry,
• jasny, odbarwiony stolec,
• mocz o barwie piwa,
• ból w prawym podżebrzu,
• powiększenie wątroby oraz śledziony.

Możliwe są także objawy WZW B dotyczące innych narządów:

• wysiękowe zapalenie opłucnej,
• zapalenie trzustki,
• anemia,
• zmiany w EKG.

Ostra infekcja WZW B może przebiegać z objawami o nasileniu średnim jak i bardzo ciężkim.

W ok. 1 proc. przypadków WZW B może rozwinąć się do tzw. postaci nadostrej, która może powodować niewydolność wątroby.

Postać przewlekła WZW B

Wirusowe zapalenie wątroby typu B w 2-10 proc. przypadków przybiera postać przewlekłego, gdy zakażenie trwa dłużej niż pół roku. Zwykle u pacjenta nie występują wtedy żadne objawy, ale w tym czasie może rozwijać się marskość wątroby lub pierwotny rak wątroby zwany wątrobiakiem złośliwym.

U niektórych osób mogą jednak wystąpić pewne objawy:

• uczucie zmęczenia,
• osłabienie,
• obniżony nastrój,
• żółtaczka, która obserwowana jest stale lub pojawia się okresowo.

Powikłania WZW B

WZW B leczy się farmakologicznie. Pacjentom zaleca się ponadto zaprzestanie spożycia alkoholu, zaszczepienie się przeciwko WZW A oraz zmianę stylu życia polegającą m.in. na przejściu na lekkostrawną dietę i szczepieniu obojga partnerów na WZW B.

Podczas ostrego WZW B chorego należy:

• nawadniać,
• odżywiać,
• starać się zapobiegać powikłaniom.

Do najczęstszych następstw przewlekłego WZW B zalicza się:

• rozwijającą się  marskość wątroby,
• raka.

Jednocześnie pośród wszystkich przypadków niewydolności wątroby aż za połowę z nich odpowiedzialny jest wirus HBV.

Grypa czy WZW B - jak rozpoznać?

Jak zweryfikować czy to tylko grypa czy już zapalenie wątroby? Podstawowe badania to badania krwi. W surowicy krwi najczęściej szuka się antygenu HBs, który świadczy o obecności białka HBsAg, występującego na powierzchni wirusa.

Wskazaniem do wykonania takiego badania jest podwyższona aktywność enzymów wątrobowych.

Decyzję o wykonaniu badania każdorazowo podejmuje lekarz, który może zdecydować o zasadności wdrożenia dalszej diagnostyki na podstawie wywiadu i wyników badania fizykalnego.

WZW B podczas ciąży

Wirusowe zapalenie wątroby typu B nie wpływa negatywnie na rozwój ciąży, bo wirus HBV nie uszkadza płodu. Problem pojawia się dopiero podczas porodu, ponieważ wtedy dziecko może zarazić się od matki.

Sytuacja jednak nie jest bez wyjścia, ponieważ ryzyko zakażenia malucha można zmniejszyć 10-krotnie podając mu bezpośrednio po urodzeniu immunoglobulinę przeciwko HBsAg. Niemowlę należy zaszczepić przeciwko HBV.

Jeśli dziecko po porodzie zostanie zaszczepione przeciwko WZW B, nie ma również przeciwwskazań, żeby było karmione przez matkę piersią.

Szczepionka przeciwko WZW B

Jak się uchronić przeciw WZW B, skoro zarazić można się nim wszędzie? Najskuteczniejszą i bezpieczną metodą zapobiegania zachorowaniu jest szczepienie.

W Polsce obowiązkowo szczepi się wszystkie dzieci, również osoby zakażone wirusem HCV, osoby dializowane i chore na zaawansowaną chorobę nerek. Szczepieniu powinny się również poddać osoby kształcące się w kierunku pracy w opiece zdrowotnej oraz pracownicy sektora ochrony zdrowia.

Szczepionkę podaje się w trzech dawkach. Drugą przyjmuje się po miesiącu od początku cyklu, trzecią zaś po sześciu miesiącach. Skuteczność tej szczepionki jest bardzo wysoka, a ochrona po przebyciu całego cyklu szczepienia utrzymuje się do końca życia.

Co ważne, szczepienie przeciwko WZW B działa również profilaktycznie przeciwko rakowi wątroby. 

Zalecenia przy WZW B

Należy pamiętać, że szczepionka przeciwko WZW B nie zwalnia z ostrożności.

Jak się chronić przed WZW B:

• Nie należy podejmować niezabezpieczonych kontaktów seksualnych.
• Podczas wyboru salonu tatuażu czy salonu fryzjerskiego należy bezwzględnie zwrócić uwagę na to, czy stosowany sprzęt został poddany sterylizacji lub jest jednorazowy (np. sprzęt stosowany do przekłuć w salonach piercingu powinien być sterylny, a pakiet z nim powinien być zawsze otwierany w obecności klienta).

Dowiedz się więcej:

Dieta wątrobowa - przy jakich schorzeniach? Co jeść, czego unikać, przykładowy jadłospis

WZW A - żółtaczka pokarmowa utrapieniem Polaków

Wirusowe zapalenie wątroby - najważniejsze informacje

Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu C