Siła i magia testosteronu

Zmęczenie, wypalenie, depresja, zaburzenia snu, odkładanie tłuszczu na brzuchu, bóle stawów i mięśni połączone ze spadkiem ich masy, problemy w życiu seksualnym – to skutki niedoboru testosteronu. Do niedawna spadek tego hormonu łączono z procesem starzenia się. Coraz częściej jednak problem ten dotyczy młodych mężczyzn. 

Otyłość a testosteron

Testosteron, produkowany przede wszystkim w jądrach, ale i w minimalnym stopniu w nadnerczach, najwyższy poziom we krwi osiąga u mężczyzn między 20. a 30. rokiem życia, po czym spada o około 1% rocznie. W 2009 r., w niemieckim magazynie „Die Welt”, opublikowano wyniki badań, przeprowadzonych w medycznych uniwersytetach i praktykach lekarskich w Niemczech, z których wynikało, że co piąty mężczyzna w tym kraju ma za niski poziom testosteronu we krwi. Endokrynolog z Medycznego Instytutu w Monachium, dr med. Harald Jörn Schneider, twierdził, że szczególnie narażeni na spadek testosteronu we krwi są mężczyźni, u których występuje otyłość typu jabłko, czyli gdy tłuszcz odkłada się na brzuchu. Wiadomo jest bowiem, że w tkance tłuszczowej brzucha znajdują się enzymy odpowiedzialne za przemianę testosteronu w żeńskie hormony – estrogeny. Te ostatnie zaś powodują odkładanie się tłuszczu właśnie w okolicach brzucha. Brak testosteronu powoduje zatem tycie, a następstwem tycia jest spadek testosteronu. Przerwanie tego diabelskiego koła jest ważne dla utrzymania wagi i kondycji mężczyzny, ale przede wszystkim jego męskości.

Niski poziom testosteronu

Na niski poziom testosteronu narażeni są także mężczyźni z tzw. zespołem metabolicznym, charakteryzującym się podwyższonym poziomem kwasów tłuszczowych, zwanych trójglicerydami, spadkiem poziomu tzw. dobrego cholesterolu HDL, podwyższonym poziomem cukru we krwi, nadciśnieniem tętniczym i powiększonym obwodem pasie (powyżej 94 cm). Tylko u nielicznej grupy mężczyzn spadek testosteronu związany jest z niewydolnością pracy jąder lub zaburzeniami pracy podwzgórza. Coraz częściej obserwuje się także negatywny wpływ nadużywania alkoholu oraz palenia papierosów na testosteron. Wiadomo też, że spadkowi tego hormonu sprzyjają niektóre choroby, jak: nadciśnienie, miażdżyca, cukrzyca, urazy i schorzenia jąder.

Problem z testosteronem

Do niedawna spadek poziomu testosteronu u mężczyzn łączono z procesem starzenia się. Coraz częściej jednak problem ten dotyczy młodych mężczyzn. Dlaczego tak się dzieje? Stres XXI wieku, wynikający z wysokich wymagań, stawianych mężczyźnie zarówno przez pracodawcę, jak i partnerkę, pęd do kariery, satysfakcja finansowa, konkurencja, władza. Rezultatem nowych wyzwań, stawianych mężczyznom, jest długotrwały stres, powodujący wydzielanie przez korę nadnerczy kortyzolu, który uzyskał przydomek hormonu stresu. Ten zaś jest zabójcą testosteronu.

Terapia testosteronem

Objawy braku testosteronu nie są jednoznaczne i mogą być w różnych konstelacjach chorobowych błędnie interpretowane. Najczęstsze symptomy to: zmęczenie, wypalenie, depresja, zaburzenia snu, odkładanie tłuszczu na brzuchu, bóle stawów i mięśni połączone ze spadkiem ich masy, problemy w życiu seksualnym. Jeśli poziom testosteronu we krwi koreluje z paletą symptomów związanych z jego brakiem, może okazać się konieczne indywidualne włączenie terapii hormonalnej. Po jej zastosowaniu można uzyskać poprawę samopoczucia, spadek wagi ciała, zmianę sylwetki na bardziej męską i elastyczną, lepszą jakość snu, jak i zwiększenie libido. Są mężczyźni, którzy, mimo niskiego testosteronu, nie odczuwają żadnych zmian w organizmie. Ci na ogół mają tzw. przejściowe spadki testosteronu, często spowodowane stresem, które mają charakter przemijający i nie wymagają leczenia. U nich po pewnym czasie poziom hormonu wraca samoistnie do normy.

Leczenie testosteronem – kontrola lekarza

To do lekarzy obserwujących pacjenta należy decyzja o włączeniu terapii hormonem męskim lub zrezygnowaniu z niej. Trzeba wiedzieć, że choć terapia testosteronem nie powoduje powstawania raka prostaty, to jej stosowanie u mężczyzny, który ma jego zaczątki, może ten proces rozbudzić. Dlatego leczenie testosteronem wymaga stałej kontroli PSA (antygenu sterczowego, uznawanego za wskaźnik diagnostyczny w przypadku raka prostaty) i może być włączone tylko po uprzednim wykluczeniu raka prostaty. Również pacjenci ze zmianami w wątrobie i zespołem bezdechu sennego, tzw. sleep apnea, a także z niektórymi chorobami płuc, nie powinni być leczeni testosteronem.

Zwiększ poziom testosteronu

Zwiększyć poziom testosteronu można także naturalnie, poprzez redukcję wagi ciała i regularne uprawianie sportu. Trzeba jednak pamiętać, że ekstremalny wysiłek fizyczny, jak na przykład bieg maratoński, poprzez wycieńczenie organizmu, spadek poziomu glukozy we krwi, doprowadza do tzw. stresu fizycznego, zwiększając produkcję kortyzolu, który w efekcie powoduje spadek poziomu testosteronu. Kolosalny wpływ na testosteron ma także psychika mężczyzny. Pozytywne myślenie, wykonywanie tego, co sprawia przyjemność i niesie radość, to najlepsza recepta na wysoki testosteron. Egoizm zaś czy narcyzm, jak i brak inteligencji socjalnej, odseparowują nas od otoczenia i niosą za sobą ryzyko stresu, czego następstwem jest spadek tego najważniejszego dla jestestwa mężczyzny hormonu.

Dr med. Ewa Kempisty-Zdebik, kierownik Kliniki Medycyny Wellness przy Szpitalu Medicover, internista, specjalista chorób ogólnych, lekarz medycyny męskiej CMI (Certificate Medical International)

Testosteron  – ciekawostki

• Brak testosteronu powoduje tycie, a następstwem tycia jest spadek testosteronu. Przerwanie tego diabelskiego koła jest ważne dla utrzymania wagi i kondycji mężczyzny, ale przede wszystkim jego męskości.
• Pozytywne myślenie, wykonywanie tego, co sprawia przyjemność i radość, to najlepsza recepta na wysoki testosteron.
• Testosteron najwyższy poziom we krwi osiąga u mężczyzn między 20. a 30. rokiem życia, po czym spada o około 1% rocznie.

Dowiedz się więcej:

Kryzys wieku średniego

Spadek libido

Badania, które powinien zrobić każdy mężczyzna