Medicover
Testosteron jest jednym z męskich hormonów płciowych klasyfikowanych w grupie androgenów. Dla zdrowia i prawidłowego funkcjonowania organizmu ważne jest, aby jego poziom pozostawał na odpowiednim poziomie. Zbyt niskie lub zbyt wysokie stężenie testosteronu może powodować wiele zdrowotnych problemów.
Do kupienia bez abonamentu całej Polsce.
Spis treści:
- Co to jest testosteron?
- Kiedy zbadać testosteron?
- Przygotowanie do badania testosteronu
- Normy testosteronu
Co to jest testosteron?
Testosteron to hormon steroidowy. Należy do tak zwanych androgenów, czyli substancji odpowiedzialnych za drugorzędowe cechy płciowe męskie, takie jak niski głos, rozwój masy mięśniowej czy zarost na twarzy. Androgeny są też prototypami żeńskich hormonów, na przykład estrogenów.
Za jego produkcję u mężczyzn odpowiedzialne są jądra, a dokładnie ‒ śródmiąższowe komórki Leydiga. Zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet, testosteron syntetyzowany jest w także w nadnerczach, niewielkie jego ilości produkują również jajniki. U kobiet powstaje również w drodze konwersji obwodowej z innych hormonów, np. z androstendionu.
Aby wytworzony został testosteron, niezbędna jest obecność hormonu luteinizującego (LH). Gdy stężenie testosteronu wzrasta, spada poziom LH i odwrotnie.
Czy ilość testosteronu jest stała?
Produkcja testosteronu zależna jest od wieku, pory dnia czy aktywności. Najwyższy poziom tego hormonu w organizmie występuje w godzinach porannych oraz po wysiłku fizycznym, najniższe wieczorem (u mężczyzn szczyt wydzielania testosterony występuje ok. godz. 7.00, najniższe przypada ok. godz. 20.00).
Hormon produkowany jest intensywniej w wieku dojrzewania mężczyzny.
Za co odpowiada testosteron?
Testosteron w organizmie odgrywa bardzo ważną rolę. Jego synteza rozpoczyna się jeszcze na etapie życia płodowego. Już od ok. 8 tygodnia wpływa na wykształcenie cech płciowych u chłopców.
W późniejszym okresie odpowiada za prawidłowy przebieg procesu spermatogenezy, w efekcie którego powstają oraz dojrzewają plemniki. U mężczyzn prawidłowy poziom hormonu sprawia, że rozwijają się typowe cechy płciowe, takie jak np. zarost na twarzy.
Ponadto w organizmie odpowiada za syntezę białek oraz zahamowanie ich rozpadu. Hormon ten wpływa także na zatrzymanie w organizmie elektrolitów, w tym potasu, sodu i fosforu oraz wpływa na zwiększenie masy mięśni szkieletowych, przy jednoczesnym wzroście gęstości mineralnej kości. W organizmie bierze udział w rozkładzie tkanki tłuszczowej, ale przede wszystkim odgrywa ogromną rolę w sferze seksualnej - wpływa na popęd płciowy.
Kiedy zbadać testosteron?
Badanie poziomu testosteronu we krwi wykonywane jest najczęściej na zlecenie lekarza, gdy zachodzą przesłanki mogące świadczyć o jego nieprawidłowym stężeniu. Znaczenie diagnostyczne badanie zyskuje w ocenie dysfunkcji jąder, m.in. w leczeniu niepłodności.
Oznaczany jest także wtedy, gdy lekarz podejrzewa:
- opóźnione lub przedwczesne dojrzewanie płciowe u chłopców,
- obniżony popęd seksualny i zaburzenia erekcji,
- obecność guzów jąder lub jajników,
- chorobę nowotworową lub guzy kory nadnerczy,
- przerost kory nadnerczy o charakterze wrodzonym,
- zespół policystycznych jajników,
- hirsutyzm (nadmierne owłosienie u kobiet),
- marskość wątroby.
Konieczność oznaczenia stężenia testosteronu może również zajść, gdy u kobiet występują objawy typu obniżenie tembru głosu, łysienie androgeniczne, specyficzny rozkład tkanki tłuszczowej w organizmie.
Przygotowanie do badania testosteronu
Badanie wykonywane jest w oparciu o próbkę krwi, pobranej od pacjenta w godzinach porannych.
Ze względu na rytm dobowy zalecane jest pobranie w godzinach 8.00-10.00.
Należy pamiętać, że wysiłek fizyczny, nawet niewielki może mieć wpływ na rzetelny wynik badania, dlatego zaleca się, aby po przyjściu do laboratorium pacjent pozostawał w pozycji siedzącej przez ok. 10-15 minut.
Normy testosteronu
Wartości referencyjne określane są w zależności od płci, wieku oraz tego, czy wykonywane było badanie testosteronu całkowitego czy wolnego.
Niski poziom testosteronu
Niedobór testosteronu obserwuje się w przebiegu chorób, takich jak: choroby przysadki lub podwzgórza, a także w przebiegu niektórych schorzeń o podłożu genetycznym. Obniżone stężenie obserwowane jest w przypadku niewydolności jąder czy bezpłodności.
Jeżeli u pacjenta stężenie hormonu jest zbyt niskie, może to świadczyć o upośledzeniu syntezy hormonu w jądrach. Taka sytuacja może mieć różne przyczyny, od uszkodzenia mechanicznego jąder, przez inne uszkodzenia (np. na skutek nadużywania alkoholu) czy infekcji wirusowej, takiej jak np. świnka.
- Sprawdź poziom SHBG. Podwyższony poziom tego białka może oznaczać, że biodostępnego testosteronu jest mniej, niż wynika to z oznaczonej ilości.
Wysokie stężenie testosteronu
Nie tylko zbyt niski poziom testosteronu, ale i zbyt wysokie jego stężenie jest niekorzystne dla zdrowia pacjenta. Jeżeli hormon występuje w nadmiarze, to taki stan może świadczyć o guzie jądra lub nadnerczy, a także o nadczynności tarczycy. Jeżeli podwyższony poziom hormonu stwierdzono u chłopców, to może mieć związek ze zbyt wczesnym dojrzewaniem płciowym.
Nadmiar testosteronu u kobiet
Zbyt wysokie stężenie hormonu u kobiet może pojawić się w przypadku guza jajnika, nadnerczy lub w przebiegu zespołu policystycznych jajników. Podwyższone miano u kobiet występuje również w przypadku wrodzonego przerostu kory nadnerczy.
Może cię także zainteresować: