Medicover
COVID-19 a problemy psychiczne
Epidemiologia
Aktualnie liczba badań opisujących wpływ COVID-19 na zdrowie psychiczne jest ograniczona.
Problemy psychiczne związane z COVID-19 mogą pojawić się u pacjentów z COVID-19 i pacjentów z rozpoznanymi jeszcze przed pandemią zaburzeniami psychicznymi, a także u pracowników medycznych mających bezpośredni kontakt z pacjentami (np. lekarzy, pielęgniarek) czy u ich bliskich.
Pracownicy medyczni
Jak dotąd, w zgłoszonych przypadkach dotyczących pracowników medycznych stwierdzono występowanie poniższych objawów psychicznych:
Osoby z COVID-19
Dostępnych jest niewiele danych dotyczących problemów psychicznych u pacjentów z COVID-19. Jednak na podstawie badań przeprowadzonych podczas tej pandemii i epidemii z przeszłości można przypuszczać, że u wielu z nich wystąpią:
- zaburzenia lękowe,
- zaburzenia depresyjne,
- zespół stresu pourazowego (PTSD),
- problemy związane z używaniem substancji psychoaktywnych.
Epidemia a osoby z rozpoznanymi chorobami psychicznymi
Przewiduje się, że wielu pacjentów ze stwierdzonymi jeszcze, przed wybuchem pandemii COVID-19 zaburzeniami psychicznymi będzie odczuwało jej negatywne skutki psychologiczne, częściowo wynikające z powodu nasilonej samotności i trudności ekonomicznych.
Pacjenci z zaburzeniami lękowymi i depresyjnymi mogą być podatni na ciągłe doniesienia medialne o pandemii i niepewność związaną z jej konsekwencjami i dalszym przebiegiem. Ponadto sama kwarantanna czy przebywanie w izolacji mogą powodować m.in. gniew, splątanie i objawy PTSD, a następstwa te mogą być długotrwałe.
Ogół społeczeństwa
W badaniu populacji chińskich uczniów, którzy zostali poddani kwarantannie w domu przez średnio 34 dni, objawy lękowe i depresyjne zgłaszało około 20 proc. badanych, a prawie dwie trzecie martwiło się, że zachoruje.
Osoby starsze (np. ≥ 70 lat), pacjenci z obniżoną odpornością oraz pacjenci z chorobą przewlekłą mogą również doświadczać zwiększonego lęku, depresji i zmartwień.
Koronawirus COVID-19 a problemy psychiczne przyczyny
Patogeneza, czyli mechanizm powstawania zaburzeń psychicznych pojawiających się w związku z pandemią COVID-19 może obejmować czynniki biologiczne i psychospołeczne.
Wydaje się, że COVID-19 wpływa na czynności ośrodkowego układu nerwowego, co może wywoływać u niektórych pacjentów objawy neuropsychogenne. Analiza dokumentacji medycznej pacjentów z COVID-19 wykazała, że objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego (np. zawroty głowy, ból głowy lub zaburzenia świadomości) wystąpiły u 25 proc. chorych.
Zaobserwowano, że wcześniejsze epidemie wirusowe były związane z objawami neuropsychogennymi, takimi jak demielinizacja (rozpad osłonek mielinowych nerwów), encefalopatia (uszkodzenia mózgowia) i zaburzenia nerwowo-mięśniowe, a także zmiany nastroju i psychoza. Objawy występowały już podczas infekcji lub po wyzdrowieniu w kolejnych tygodniach, miesiącach lub nawet później.
Koronawirus COVID-19 czynniki psychospołeczne |
Choroby psychiczne związane z pandemią mogą wynikać także z czynników psychospołecznych, takich jak:
|
Skutki psychiczne epidemii COVID-19
Na podstawie badań retrospektywnych epidemii SARS z 2003 roku przypuszcza się, że problemy psychiczne związane z pandemią COVID-19 mogą się utrzymywać przez co najmniej trzy lata po jej zakończeniu.
W badaniach przeprowadzonych 2,5‒3 lata po zakończeniu epidemii, u około 20‒30 proc. osób, które były zakażone SARS, stwierdzono umiarkowane do ciężkich objawy zaburzeń lękowych, depresyjnych i zespołu stresu pourazowego występowały (PTSD).
Ponadto ryzyko utrzymywania się objawów i zaburzeń psychicznych było wyższe u pracowników medycznych oraz osób poddanych kwarantannie.
Oprócz wymienionych objawów, wśród około 19 proc. pracowników medycznych stwierdzono problemy z nadużywaniem alkoholu.
Ponadto u osób, które chorowały, doszło do upośledzenia funkcjonowania społecznego i pełnionych ról społecznych.
Jak sobie z nimi radzić? z problemami psychicznymi?
U osób, które doświadczają lęku, depresji, bezsenności lub zespołu stresu pourazowego podczas pandemii COVID-19, bardzo ważne jest stałe monitorowanie problemów ze zdrowiem psychicznym.
Kluczowe znaczenie ma również nadzór nad przemocą domową i niegodziwym traktowaniem dzieci, które może się zwiększyć podczas długofalowego pozostawania w domu.
W radzeniu sobie z łagodnymi objawami psychicznymi związanymi z pandemią COVID-19 mogą pomóc: ograniczenie czytania lub oglądania wiadomości na temat pandemii, a także dbanie o codzienny plan dnia, w tym rutynowe czynności, oraz regularna aktywność fizyczna.
| Przeczytaj także: Koronawirus a aktywność fizyczna |
Osoby z łagodnymi objawami powinny otrzymać wskazówki dotyczące samopomocy. Mogą także porozmawiać z psychologiem lub psychiatrą, jeśli mają jakiekolwiek wątpliwości.
Osoby z objawami umiarkowanymi do ciężkich mogą być leczone przez lekarza pierwszego kontaktu lub psychiatrę.
Psychiatrzy muszą mieć świadomość skutków ubocznych stosowania niektórych leków u pacjentów z COVID-19. Na przykład podawanie hydroksychlorochiny, leku przeciwmalarycznego, u niektórych hospitalizowanych pacjentów z COVID-19 (i poddawanych badaniom klinicznym), wiąże się ze skutkami ubocznymi na tle psychogennym, takimi jak zaburzenia nastroju i lęk, bezsenność, a czasami psychoza.
Fizyczne dystansowanie się, do którego jesteśmy zachęcani w celu spowolnienia tempa transmisji wirusa SARS-CoV-2 wśród ogółu społeczeństwa i „spłaszczenia krzywej” przypadków COVID-19, powoduje uczucie izolacji u niektórych osób, zwłaszcza żyjących samotnie, w tym osób starszych. W związku z tym, należy zachęcać ich do korzystania z technologii cyfrowych w celu nawiązywania kontaktów społecznych.]
| Przeczytaj także: Koronawirus a sytuacja seniorów |
Zwalczanie stresorów w czasie epidemii
Lekarze pracujący z osobami, u których rozwinęły się problemy psychiczne związane z COVID-19, powinni zwrócić ich uwagę na potencjalne źródła niepokoju i stresu.
Są to m.in.:
- utrudniony dostęp do środków ochrony osobistej,
- ryzyko narażenia i infekcji,
- ryzyko narażenia innych na infekcję,
- utrudniony dostęp do testów,
- utrudniony dostęp do aktualnych, wiarygodnych informacji na temat COVID-19,
- konieczność opieki nad dziećmi podczas zamknięcia szkół,
- zwiększone obciążenie pracą,
- dylematy i szkody moralne wynikające z takich sytuacji, jak podejmowanie decyzji w sprawie alokacji niewystarczających zasobów, nieumyślne narażanie innych na niebezpieczeństwo oraz wdrażanie decyzji klinicznych przez innych, które naszym zdaniem są sprzeczne z najlepszymi praktykami,
- utrata kontroli / podatność na zagrożenie,
- dostępność i wykorzystanie wsparcia współpracowników i menedżerów,
- żałoba po utracie bliskiej osoby.
Najczęstsze strategie radzenia sobie z sytuacją obejmują: zaakceptowanie sytuacji, podjęcie działań w celu unikania stresu i patrzenie na sytuację w bardziej pozytywnym świetle.
COVID-19 a kwarantanna
Dobrowolna kwarantanna wiąże się z mniejszym niepokojem niż kwarantanna obowiązkowa.
W celu złagodzenia negatywnych skutków kwarantanny należy osobom przebywających na kwarantannie:
- wyjaśnić jej cel i sposób jej wdrożenia,
- podkreślić altruistyczną korzyść kwarantanny w zapewnianiu bezpieczeństwa innym,
- ułatwić zakup artykułów ogólnych (np. żywności) i środków medycznych (np. termometrów i masek na twarz, realizacja recept).
Przeczytaj także: 21 pomysłów - jak spędzić czas podczas kwarantanny |
Koronawirus a myśli samobójcze
Trudności i ograniczenia związane z pandemią COVID-19, takie jak kłopoty finansowe, izolacja społeczna oraz ograniczony dostęp do opieki medycznej i specjalistów zdrowia psychicznego, mogą prowadzić do myśli i zachowań samobójczych.
Osoby z objawami zaburzeń o nasileniu od umiarkowanego do ciężkiego, lękiem lub depresją powinny być badane pod kątem myśli i zachowań samobójczych.
Pacjentów z COVID-19, jak również tych z współistniejącymi zaburzeniami psychicznymi należy zachęcać do utrzymywania kontaktów społecznych i kontaktu z psychologami i/lub psychiatrami.
Epidemia a schizofrenia
Farmakoterapia i interwencje psychospołeczne w przypadku ostrych objawów schizofrenii, które są związane z COVID-19, powinny być zgodne z zaleceniami dotyczącymi leczenia ogólnej populacji pacjentów ze schizofrenią.
U pacjentów ze schizofrenią, którzy są bardzo chorzy, codzienne wizyty domowe i całodobowa opieka mogą stanowić rozsądną alternatywę dla hospitalizacji. Pozwala to pacjentom zachować dystans fizyczny, a tym samym uniknąć ryzyka zakażenia SARS-CoV-2.
U pacjentów ze stabilną schizofrenią wizyty domowe mogą być odpowiednie w celu promowania przestrzegania leczenia i zapobiegania nawrotom.
Pacjenci otrzymujący klozapinę z powodu schizofrenii lub innej poważnej choroby psychicznej zazwyczaj wymagają badań krwi co jeden do czterech tygodni w celu monitorowania bezwzględnej liczby neutrofili. Należy zdecydować, czy ryzyko związane z COVID-19 przewyższa korzyści z uzyskania wyniku badania krwi o czasie.
Podsumowanie
Pandemia COVID-19 może wiązać się z pojawieniem objawów psychicznych, aczkolwiek nie zawsze muszą one świadczyć o poważnych zaburzeniach. Niemniej jednak mogą rozwinąć się pełne zaburzenia psychiczne, w tym lękowe, depresyjne lub zespół stresu pourazowego.
U osób z już rozpoznanymi chorobami psychicznymi, ich objawy mogą ulec nasileniu, dlatego tak ważny jest stały kontakt ze swoim psychiatrą.
Źródło:
SARS-CoV-2 jest nowym koronawirusem, którego dopiero poznajemy, dlatego codziennie pojawiają się nowe doniesienia naukowców, klinicystów i instytucji państwowych. Dokładamy wszelkich starań, by monitorować te informacje i aktualizować możliwie sprawnie zamieszczane treści. |
Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. |
