Chlamydioza – objawy, przyczyny i leczenie

Chlamydioza, choroba przenoszona drogą płciową, wywołana jest przez Chlamydię. Chlamydia to rodzaj chorobotwórczych bakterii. Jednym z najbardziej znanych gatunków patogennych dla ludzi jest Chlamydia trachomatis – drobnoustrój przenoszony drogą płciową. Bakterie te mogą wywoływać m.in. zapalenie szyjki macicy u kobiet i zapalenie cewki moczowej zarówno u kobiet, jaki i mężczyzn. Inne chlamydie powodujące zakażenia u ludzi to Chlamydophila pneumoniae i Chlamydophila psittaci – są obecnie klasyfikowane jako odrębny rodzaj.
Chlamydioza, jakie daje objawy?

Czym są chlamydiozy?

Chlamydiozy to grupa chorób zakaźnych wywołanych przez bakterie z rzędu Chlamydiales. Gatunkami chorobotwórczymi dla człowieka są:

  • Chlamydia trachomatis, powodująca zapalenia spojówek oraz zapalenia układu moczowo-płciowego, a u noworodków – zapalenia płuc; przenoszona najczęściej drogą płciową;
  • Chlamydophila pneumoniae (dawniej Chlamydia pneumoniae), wywołująca zapalenia górnych i dolnych dróg oddechowych, przenosząca się drogą kropelkową od chorych osób;
  • Chlamydophila psittaci (dawniej Chlamydia psittaci) – gatunek wywołujący ornitozę objawiającą się najczęściej zapaleniem płuc, do zarażenia dochodzi najczęściej w wyniku kontaktu z ptactwem (papugi, kanarki, indyki, kaczki, gołębie) wskutek wdychania pyłu, cząsteczek zawierających drobiny wysuszonego kału. 

Bakterie chlamydii mogą wywoływać m.in. zapalenie szyjki macicy u kobiet.

Objawy chlamydiozy

Objawy chlamydiozy początkowo nie występują. Chlamydioza jest uznawana za „cichą” infekcję, ponieważ w większości przypadków przebiega bezobjawowo, a podczas badania fizykalnego nie stwierdza się nieprawidłowości. Objawy mogą pojawić się dopiero nawet po kilku tygodniach od zarażenia. 

U kobiet bakterie początkowo infekują szyjkę macicy. Mogą wówczas pojawić się objawy zapalenia szyjki macicy (np. śluzowo-ropna wydzielina z szyjki macicy, łatwo indukowane krwawienie z szyjki macicy), a czasem zapalenia cewki moczowej (np. ropomocz, bolesne oddawanie moczu, zwiększona częstotliwość oddawania moczu).

 

Zakażenie, zwłaszcza przy długiej, niewykrytej i nieleczonej infekcji, może rozprzestrzeniać się od szyjki macicy do górnych dróg rozrodczych (tj. macicy, jajowodów) i powodować zapalenie narządów miednicy mniejszej (ang. pelvic inflammatory disease, PID). 

Zapalenie może być bezobjawowe (subkliniczne PID) lub ostre, z dolegliwościami bólowymi podbrzusza i/lub bólem miednicy oraz bólem macicy, tkliwością ruchową szyjki macicy lub przydatków podczas badania ginekologicznego, gorączką.

U mężczyzn zwykle pojawiają się objawy zapalenia cewki moczowej, czyli m.in. wydzielina z cewki moczowej i bolesne oddawanie moczu.

U niewielkiej części zarażonych mężczyzn rozwija się zapalenie najądrza (z objawowym zapaleniem cewki moczowej lub bez niego), objawiające się jednostronnym bólem jądra, tkliwością i obrzękiem w okolicy moszny.

Infekcje spowodowane bakteriami Chlamydia mogą dotyczyć także odbytnicy zarówno kobiet, jak i mężczyzn (poprzez seks analny) lub ewentualnie u zakażonych kobiet przez rozprzestrzenianie się infekcji z szyjki macicy i pochwy.

Chociaż infekcje te są często bezobjawowe, mogą powodować objawy zapalenia odbytnicy (np. ból odbytnicy, wydzielina i/lub krwawienie z odbytu). 

Nabyte drogą płciową chlamydiowe zapalenie spojówek może wystąpić zarówno u mężczyzn, jak i kobiet w wyniku kontaktu z zakażonymi wydzielinami narządów płciowych, np. przez zanieczyszczone palce, czy używanie wspólnych ręczników. Nieleczona infekcja prowadzi w konsekwencji do przewlekłego zapalenia spojówek, jeśli jest nieleczone, trwa wiele miesięcy.

Chociaż chlamydię można również znaleźć w gardłach kobiet i mężczyzn uprawiających seks oralny z zakażonym partnerem, infekcja jest zazwyczaj bezobjawowa i nie jest uważana za ważną przyczynę zapalenia gardła.

Chlamydioza u kobiet | Chlamydia u mężczyzn

Najczęstszymi objawami zakażenia chlamydiozą w przypadku kobiet są:

  • dolegliwości bólowe lub dyskomfort w podbrzuszu,
  • zmiana barwy lub zapachu lub ilości wydzieliny z pochwy,
  • krwawienia po stosunku płciowym,
  • krwawienia między miesiączkami,
  • pieczenie i dyskomfort przy oddawaniu moczu.

Częste symptomy zakażenia chlamydiozą występujące u mężczyzn to:

  • pieczenie przy oddawaniu moczu,
  • wydzielina z cewki moczowej,
  • ból jąder (jednostronny).

Kobieta w ciąży zarażona chlamydią może zakazić dziecko podczas porodu, co może prowadzić u noworodka do zapalenia spojówek i/lub zapalenia płuc. Ryzyko takiego zakażenia wynosi 50–70 proc. 

Niektóre szczepy Chlamydia trachomatis powodują ziarnicę weneryczną pachwin. Początkowo, po okresie wylęgania od kilku do kilkunastu dni w miejscu wniknięcia bakterii (np. na napletku czy żołędzi u mężczyzn, wargach sromowych czy w ścianie pochwy u kobiet, a także w obrębie odbytu) powstaje niewielkie owrzodzenie, które goi się samoistnie niezależnie od leczenia.

Później może dojść do powiększenia i bolesności węzłów, najczęściej pachwinowych. Niezdiagnozowane i nieleczone zakażenie może prowadzić do odległych powikłań, np. trwałego zwężenia odbytnicy, a następnie do nietrzymania stolca, zaparć, bolesności.  

W niektórych krajach europejskich odnotowuje się epidemie LGV wśród homoseksualnych mężczyzn, szczególnie HIV-dodatnich. Najczęstszą postacią kliniczną infekcji jest zapalenie odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, przypominające zapalenia jelita grubego, np. chorobę Crohna. Ziarnica weneryczna pachwin, zwiększa ryzyko nabycia innych zakażeń przenoszonych drogą płciową.

Chlamydia objawy.

Zakażenie chlamydiozą

Zakażenie  gatunkiem Chlamydia trachomatis  jest najczęściej diagnozowanym bakteryjnym zakażeniem przenoszonym drogą płciową zarówno w Europie, jak i na świecie. Chlamydie namnażają się tylko w komórkach gospodarza.

Chlamydioza występuje najczęściej u młodych ludzi. Prawie dwie trzecie nowych zakażeń chlamydiami są zauważalne wśród młodzieży w wieku 15–24 lat. Szacuje się, że 1 na 20 aktywnych seksualnie młodych kobiet w wieku 14–24 lat ma chlamydię. Jest również powszechna wśród homoseksualnych mężczyzn (MSM), u których jest też przyczyną zapalenia odbytnicy. 

Chlamydia jak można się zakazić?

Do zakażenia Chlamydia trachomatis dochodzi zazwyczaj podczas stosunku seksualnego (pochwowego, analnego lub oralnego) lub podczas porodu od nieleczonej matki w przypadku infekcji kanału szyjki macicy.  

Powoduje to u niektórych noworodków oftalmię noworodkową (zapalenie spojówek) lub zapalenie płuc. Zakażenia często przebiegają bezobjawowo.

Chlamydioza kto jest nią zagrożony?

Każda osoba aktywna seksualnie może zostać zarażona chlamydią. Jest to bardzo powszechna choroba przenoszona drogą płciową, szczególnie wśród młodych ludzi, którzy
nie używają prezerwatyw i często zmieniają partnerów, co zwiększa ryzyko zarażenia.

Narażeni na zakażenie chlamydiami są również homoseksualni mężczyźni (MSM), ponieważ chlamydie mogą być przenoszone także w czasie seksu oralnego lub analnego. 

Główne czynniki ryzyka wystąpienia zakażeń chlamydialnych:

  • młody wiek (zwykle poniżej 25. roku życia),
  • czynniki związane ze stylem życia, takie jak wcześniej przebyte zakażenia trachomatis, brak regularnego stosowania prezerwatyw oraz nowy partner seksualny lub liczni partnerzy w ciągu roku.

Epidemiologia chlamydiozy

Chlamydiozy występują na całym świecie. Chlamydie i chlamydofile to bakterie wywołujące schorzenia u ludzi znane od wielu tysięcy lat. 

Zakażeniu Chlamydia trachomatis w trakcie kontaktów seksualnych ulega na świecie 100 milionów osób rocznie.

Duża liczba przypadków zakażeń nie jest zgłaszana, ponieważ infekcja często przebiega bezobjawowo.

Od lat 90. XX wieku, w wielu krajach obserwuje się wzrost zakażeń, m.in. w USA, Kanadzie, Wielkiej Brytanii i krajach skandynawskich.

W 2017 r. 26 krajów Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego zgłosiło do Europejskiego Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (European Centre for Disease Control and Prevention, ECDC) 409 646 przypadków zakażeń C. trachomatis.

Średnia zapadalność wyniosła 146 przypadków na 100 tys. ludności, 56 proc. zgłoszeń pochodziło z Wielkiej Brytanii, a łączna liczba zgłoszeń z Danii, Norwegii, Szwecji i Wielkiej Brytanii stanowiła 79 proc. wszystkich przypadków.

W sześciu krajach (Danii, Islandii, Norwegii, Szwecji, Finlandii i Wielkiej Brytanii) zapadalność przekroczyła 200 przypadków na 100 tys. Najwięcej powiadomień dotyczyło młodych osób (20–24 lata), w tym najczęściej młodych kobiet i heteroseksualistów.

Według danych opracowanych przez NIZP-PZH i GIS zapadalność na zakażenia chlamydialne przenoszone drogą płciową w 2018 r. wynosiła 0,74 na 100 tys. osób (285 przypadków zachorowań), co zapewne nie odzwierciedla rzeczywistej sytuacji epidemiologicznej.

Wynika to głównie z braku wykonywania badań laboratoryjnych oraz niedostatecznej liczby zgłaszania zakażeń chlamydią.

Diagnostyka chlamydiozy

W celu rozpoznania zakażenia Ch. trachomatis niezbędne jest wykonanie odpowiednich badań. Zalecane są testy NAAT identyfikujące swoiste DNA lub RNA Ch. trachomatis. Aby wykryć chlamydię należy pobrać – w przypadku mężczyzn pierwszą poranną porcję moczu (do 20 ml), a  u kobiet – wymaz z przedsionka pochwy lub z kanału szyjki macicy.

 

W przypadku kontaktów doodbytniczych lub  oralnych u osób heteroseksualnych (w zależności od danych z wywiadu) wskazane jest pobranie materiału z gardła i odbytnicy.

Często wykonywanym badaniem jest wykrywanie obecności antygenów bakterii Chlamydia trachomatis w wymazie. Materiałem do badania, w zależności od umiejscowienia zakażenia, może być wymaz z cewki moczowej, kanału szyjki macicy lub worka spojówkowego, niekiedy też gardła lub odbytu. 

Testy serologiczne nie są zalecane do badań przesiewowych i diagnostyki ostrych, niepowikłanych zakażeń chlamydialnych dróg moczowo-płciowych.

Jednak przy braku dostępności NAAT można skorzystać z testów na wykrywanie swoistych przeciwciał klasy IgM. 

Wczesne wykrycie i leczenie zakażenia Chlamydią może zapobiec powikłaniom ze strony układu rozrodczego, zwłaszcza u kobiet.


Przeczytaj: 


Chlamydioza - leczenie

Zakażenie Chlamydia trachomatis można skutecznie wyleczyć antybiotykami, zwykle podawanymi doustnie: azytromycyną, doksycykliną, erytromycyną lub ofloksacyną.

U kobiet w ciąży zarażonych chlamydią zaleca się podawanie erytromycyny lub amoksycyliny.

Ważne jest rozpoczęcie leczenia w jak najszybszym czasie. Nieleczona infekcja może doprowadzić do poważnych powikłań. 

W trakcie infekcji trzeba unikać wszelkich kontaktów seksualnych, nawet z użyciem prezerwatywy. Należy także powstrzymać się od kontaktów seksualnych przez 7 dni po ustąpieniu objawów i zakończeniu leczenia.

W momencie stwierdzenia zakażenia bakterią Chlamydia  trachomatis należy wykonać testy w kierunku innych zakażeń przenoszonych drogą płciową: HIV, kiły, wirusowego zapalenia wątroby typu Brzeżączki.

Warto pamiętać, że zarówno badanie, jak i leczenie powinno obejmować partnerów osób zarażonych.

Chlamydioza powikłania i rokowanie 

Długotrwała, nieleczona infekcja u kobiet może prowadzić do powikłań i takich następstw, jak: zapalenie narządów miednicy mniejszej (PID), a w konsekwencji bezpłodności, przewlekłych bólów w podbrzuszu, a także ciąży pozamacicznej.

U mężczyzn niekiedy dochodzi do zapalenia jąder i najądrzy. 

Niestety, wyleczenie nie gwarantuje zabezpieczenia przed ponownym zarażeniem w przypadku kontaktu seksualnego z osobą zakażoną chlamydią.

Jeśli wystąpią objawy świadczące o zakażeniu chlamydialnym lub inne niepokojące symptomy, należy zgłosić się do dermatologa, wenerologa

Zgodnie zobowiązującymi przepisami prawnymi przypadki zakażeń Ch. trachomatis są zgłaszane do państwowego lub granicznego inspektora sanitarnego w ciągu 24 godzin.

Źródła:

Lanjouw, S. Ouburg, H.J. de Vries, A. Stary, K. Radcliffe, M. Unem, Europejskie zalecenia dotyczące postępowania diagnostycznego i leczniczego w zakażeniach Chlamydia trachomatis 2015, Przegl. Dermatol. 2017, 104, e1–e17.

Pawlikowska, W. Deptuła, Choroby u ludzi spowodowane chlamydiami i chlamydofilami,

Postępy Hig Med Dosw. (online), 2007; 61: 708–717.

A.B.Serwin, M. Koper, M. Unemo, Współistnienie ziarnicy wenerycznej pachwin  z potwierdzonym wariantem genetycznym L2b, kiły  i wirusowego zapalenia wątroby typu C - opis przypadku, Przegl. Epidemiol. 2018; 72(1): 45–51.

https://www.iusti.org/regions/Europe/pdf/2014/info_dla_pacjenta-chlamydia.pdf

https://www.termedia.pl/dermatologia/Zalecenie-ekspertow-PTD-w-sprawie-postepowania-w-zakazeniach-Chlamydia-trachomatis,27554.html

https://ecdc.europa.eu/sites/portal/files/documents/AER_for_2017-chlamydia-infection.pdf

https://www.cdc.gov/std/chlamydia/stdfact-chlamydia-detailed.htm

https://www.iusti.org/regions/europe/pdf/2017/ChlamydiaGuidelinePolish.pdf

https://www.termedia.pl/dermatologia/Zalecenie-ekspertow-PTD-w-sprawie-postepowania-w-zakazeniach-Chlamydia-trachomatis,27554.html

http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2018/INF_18_12B.pdf

 

Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania.
Data dodania 08.10.2019
Data ostatniej aktualizacji 01.02.2024