Medicover
Oznaczanie AFP ma szerokie znaczenie diagnostyczne. Jest wykonywane w celach przesiewowych u kobiet ciężarnych, jako element profilaktyki w diagnostyce wad wrodzonych płodu, ale także jako marker nowotworowy w potwierdzeniu wybranych chorób nowotworowych układu pokarmowego.
Badanie AFP to badanie diagnostyczne o dość szerokim znaczeniu. Jest wykonywane w celach przesiewowych u kobiet ciężarnych, jako element profilaktyki w diagnostyce wad wrodzonych płodu, ale także jako marker nowotworowy w potwierdzeniu wybranych chorób nowotworowych układu pokarmowego.
Spis treści:
- Co to jest AFP? (alfa-fetoproteina)
- Kiedy wykonać badanie AFP?
- Przygotowania do badania stężenia AFP
- Normy AFP w surowicy krwi
Co to jest AFP? (Alfa-fetoproteina)
AFP to skrót oznaczający alfa-fetoproteinę, czyli białko wytwarzane przez komórki rakowe, ale także przez tkanki płodu (głównie komórki wątroby). Zauważono, że związek może przenikać przez barierę łożyskową, co sprawia, że w okresie ciąży jego stężenie w krwi matki może być wyższe.
Kiedy wykonać badanie AFP?
W przypadku kobiet ciężarnych badanie wykonywane jest w ramach profilaktyki jako element wczesnej diagnostyki wad wrodzonych płodu. Łącznie z oznaczeniem miana hCG oraz wolnego estriolu pozwala m.in. zdiagnozować wady układu nerwowego, w tym cewy nerwowej, a także trisomii 21, znanej jako zespół Downa.
Cechą charakterystyczną białka jest to, że wraz z rozwojem ciąży jego poziom spada, dlatego badania przesiewowe muszą zostać wykonane w wyznaczonym momencie. Oznaczenie wykonuje się między 15. a 20. tygodniem ciąży, chociaż optymalnym czasem jest okres między 16. a 18. tygodniem.
Znaczenie diagnostyczne badania jest jednak znacznie szersze. Jest ono wykorzystywane w diagnostyce choroby nowotworowej wątroby lub jeśli inny typ nowotworu spowoduje pojawienie się przerzutów do wątroby.Obserwuje się zależność pomiędzy rozmiarem guza a poziomem alfa-fetoproteiny, które wzrasta wraz z rozwojem nowotworu.
Jeśli zastosowane leczenie jest skuteczne, wówczas poziom białka spada, dlatego badanie wykonywane jest jako element monitorowania procesu leczenia. Należy pamiętać, że nieprawidłowości w wyniku występować mogą również w przebiegu innych chorób wątroby lub nerek nie związanaych z rakiem.
Przygotowania do badania stężenia AFP
Badanie alfafetoproteiny przeprowadzane jest na podstawie pobranej próbki krwi. Należy się do niego odpowiednio się przygotować. Zaleca się, aby już w dniu poprzedzającym badanie zrezygnować z obfitych oraz tłustych posiłków, a także alkoholu.
Na pobraniu krwi nie trzeba być na czczo. Krew może być pobrana w różnych godzinach. Przystępując do badania należy chwilę odpocząć w pozycji siedzącej przez ok. 10-15 minut. Nawet niewielki wysiłek fizyczny może mieć wpływ na prawidłowość wyniku.
Normy AFP w surowicy krwi
Normy zależą od wieku pacjenta, mogą też różnić się w zależności od zakresu referencyjnego określonego w danym laboratorium. Największe stężenie obserwuje się do zakończenia czwartego miesiąca życia dziecka. Przykładowe referencyjne wartości (należy jednak pamiętać, że normy mogą się różnić w zależności od zakresu podanego przez dane laboratorium). Wartości podane w jednostkach ng/ml:
- do 30 dni: 50-100
- 1 -3 m-cy: 40-1000
- 4 -12 m-cy: <12
- 1 -18 lat: <12
- >18 lat: <7
W przypadku kobiet ciężarnych wyniki badania powinny być interpretowane przez lekarza zgodnie z wiekiem ciąży.
Wzrost stężenia AFP
Białko o znacznie podwyższonym mianie obserwowane jest w przebiegu chorób nowotworowych, bez względu na fakt, czy są to zmiany łagodne, czy złośliwe. Jest wytwarzane przez komórki rakowe, a następnie jest uwalniane do krwiobiegu pacjenta. W praktyce diagnostycznej alfa-fetoproteina wykorzystywana jest m.in. jako wskaźnik w rozpoznaniu raka wątroby, zwłaszcza wątrobiaka i raka wątrobokomórkowego.
Ponadto wysoki poziom wskaźnika występuje w przebiegu takich chorób, jak:
- marskość wątroby,
- uszkodzenie wątroby na skutek nadużywania alkoholu przez pacjenta,
- ostre wirusowe zapalenie wątroby,
- niedrożność dróg żółciowych,
- przewlekła niewydolność nerek,
- nowotwory zarodkowe jąder i jajników.
Zbyt wysokie miano białka u kobiety ciężarnej, może świadczyć o wysokim ryzyku obecności wad rozwojowych u nienarodzonego dziecka. Najczęściej będą to wady wrodzone występujące w obrębie układu nerwowego.
Niski poziom AFP
U kobiet ciężarnych niski poziom białka może świadczyć o zwiększeniu ryzyka trisomii genu 21 u płodu. Wówczas konieczne jest rozszerzenie diagnostyki w kierunku zespołu Downa.
Powiązane tematy:
