Propranolol

1. Propranolol co to jest
2. Dawkowanie preparatu
3. Przyjęcie większej ilości leku od zalecanej
4. Możliwe skutki uboczne
5. Interakcje z alkoholem
6. Propranolol w ciąży i okresie karmienia piersią
7. Środki ostrożności

Propranolol co to jest

Propranolol to lek oddziałujący na układ krążenia, a także na inne części ciała. Wydawany jest wyłącznie za okazaniem recepty. Występuje pod dwiema nazwami handlowymi. Propranolol Accord dostępny jest w postaci:

• tabletek powlekanych 10 mg, w opakowaniu zawierającym 50 sztuk,
• tabletek powlekanych 40 mg, w opakowaniu zawierającym 50 sztuk,

natomiast Propranolol WZF występuje jako:

• roztwór do wstrzykiwań 1 mg/ml, 10 ampułek po 1 ml,
• tabletki 10 mg, 50 sztuk,
• tabletki 40 mg, 50 sztuk.

Lek należy do grupy nieselektywnych beta-blokerów. Jego substancją czynną jest chlorowodorek propranololu. Działanie preparatu polega na spowolnieniu czynności mięśnia sercowego, obniżeniu zużycia tlenu przez serce, spowolnieniu przewodnictwa węzła przedsionkowo-komorowego i zmniejszeniu aktywności węzła zatokowego na bodźce. Ponadto działa przeciwarytmicznie i obniża ciśnienie krwi.

Pełny skład preparatu:

1 tabletka powlekana Propranolol Accord zawiera 10 mg lub 40 mg chlorowodorku propranololu.
Substancje pomocnicze: skrobia kukurydziana, laktoza jednowodna, celuloza mikrokrystaliczna, stearynian magnezu.
Otoczka: hypromeloza, celuloza mikrokrystaliczna, monoglicerydy mono i dwuacetylowane, tytanu dwutlenek (E 171).

1 tabletka Propranolol WZF zawiera 10 mg lub 40 mg chlorowodorku propranololu.
Substancje pomocnicze: laktoza jednowodna, sacharoza, skrobia ziemniaczana, talk, stearynian magnezu, powidon K-25.

1 ampułka roztworu do wstrzykiwań Propranolol WZF zawiera 1 mg chlorowodorku propranololu.
Substancje pomocnicze: kwas cytrynowy bezwodny do ustalenia pH),woda do wstrzykiwań.

Wskazania do stosowania

Tabletki wskazane są w leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego: nadciśnienia tętniczego, dławicy piersiowej, kardiomiopatii przerostowej zwężającej, nadkomorowych i komorowych zaburzeniach rytmu serca, drżeniach samoistnych, oraz w zapobieganiu krwawień z górnego odcinka przewodu pokarmowego u osób z nadciśnieniem wrotnym i żylakami przełyku. Ponadto lek wykorzystuje się w terapii migreny, nadczynności tarczycy (preparat WZF wspomagająco) oraz łącznie z alfa-drenolitykami w okołooperacyjnym leczeniu guza chromochłonnego nadnerczy.

Tabletki Propranolol Accord stosuje się także w tyretoksytozie i długotrwale w profilaktyce zawału mięśnia sercowego u pacjentów, którzy przeszli ostry zawał serca, a tabletki Propranolol WZF w zapobieganiu wtórnemu i pierwotnemu zawałowi serca u osób z chorobą wieńcową oraz w leczeniu lęku uogólnionego i sytuacyjnego, zwłaszcza o typie somatycznym.

Roztwór do wstrzykiwań Propranolol WZF podaje się pacjentom w ostrym stanie, gdy konieczne jest natychmiastowe leczenie. Znajduje zastosowanie w zaburzeniach rytmu serca oraz przełomie tarczycowym.

Kiedy nie stosować tego leku

Leku nie powinny stosować osoby nadwrażliwe na jakikolwiek jego składnik. Silne przeciwwskazanie stanowią również:

• zespół chorego węzła zatokowego i/lub blok zatokowo-przedsionkowy,
• niekontrolowana niewydolność serca,
• ciężka bradykardia,
• dławica Prinzmetala,
• ciężkie niedociśnienie tętnicze,
• kwasica metaboliczna,
• astma oskrzelowa lub stany skurczowe oskrzeli,
• przewlekła obturacyjna choroba płuc,
• blok serca II lub III stopnia,
• stany ryzyka niewyrównania hipoglikemii (np. niedożywienie, wyniszczenie organizmu),
• wstrząs kardiogenny,
• nieleczony guz chromochłonny nadnerczy,
• ciężkie zaburzenia krążenia obwodowego.

Dawkowanie preparatu

Tabletki należy przyjmować doustnie. Zalecane dawkowanie Propranolol zależy od wieku i schorzenia pacjenta, przy czym każdorazowo dawkę należy dobrać indywidualnie, biorąc pod uwagę stan i reakcję chorego.

Zalecane dawkowanie dla osób dorosłych - tabletki

W leczeniu nadciśnienia tętniczego zaleca się dawkę dobową 160-320 mg leku. Początkowo należy przyjmować 80 mg 2 razy na dobę. Dawkę tę można podnieść w zależności od reakcji pacjenta, zwiększając ją co 1 tydzień. Gdy okaże się, że niezbędne jest większe obniżenie ciśnienia, należy dodatkowo wdrożyć inny preparat hipotensyjny lub lek moczopędny,

Przy drżeniach samoistnych, zapobieganiu migrenie oraz w dławicy piersiowej, z wyjątkiem choroby Prinzmetala leczenie należy rozpocząć od 40 mg leku podawanego 2-3 razy na dobę. Zwiększenie tej dawki jest uzależnione od reakcji pacjenta i można podnosić ją o kolejne 40 mg w odstępach tygodniowych. Zazwyczaj w dławicy piersiowej stosuje się dobowo 120-240 mg preparatu, a w drżeniach samoistnych i migrenie 80-160 mg na dobę,

W zapobieganiu krwawieniom z górnego odcinka przewodu pokarmowego u osób z żylakami przełyku i nadciśnieniem wrotnym ustala się taką dawkę Propranolol, która w spoczynku pozwoli zmniejszyć częstość rytmu serca o około 25%. Leczenie rozpoczyna się od 40 mg leku 2 razy na dobę, zwiększając do 80 mg 2 razy na dobę w zależności od efektów. W razie konieczności można stopniowo zwiększać dawkę aż do maksymalnej, wynoszącej 160 mg 2 razy na dobę,

Przy guzie chromochłonnym nadnerczy okołooperacyjnie stosuje się dawkę 60 mg na dobę przez 3 dni. Jeśli guz jest złośliwy i nieoperacyjny, zaleca się 30 mg na dobę.

Ponadto tabletki Propranolol Accord zaleca się:

• w zaburzeniach rytmu serca w ilości 10-40 mg preparatu od 2 do 3 razy na dobę,
• przy kardiomiopatii przerostowej zwężającej i tyreotoksykozie – w dawce 10-40 mg preparatu 3 lub 4 razy na dobę,
• po zawale mięśnia sercowego - po ustabilizowaniu stanu pacjenta, rozpoczynając od dawki 40 mg od 2 do 3 razy na dobę, przez 2-3 dni. Następnie dawka dobowa wynosi 80 mg 2 razy na dobę,
• w leczeniu nadczynności tarczycy – dobierając dawkę indywidualnie.

Tabletki Propranolol WZF u dorosłych wykorzystuje się również:

• w leczeniu lęku sytuacyjnego i uogólnionego - w ostrym lęku sytuacyjnym w dawce 40 mg na dobę, a w przypadku uogólnionego lęku, który wymaga przewlekłego przyjmowania leku 40 mg 2 razy na dobę. Możliwe jest zwiększenie dawki do 40 mg 3 razy na dobę. Po upływie 6-12 miesięcy leczenia należy skontrolować stan pacjenta, 
• przy kontroli nadkomorowych i komorowych zaburzeń rytmu serca, kardiomiopatii przerostowej zwężającej oraz w leczeniu wspomagającym nadczynności tarczycy i przełomu tarczycowego – w dawce 10-40 mg 3 razy na dobę,
• w zapobieganiu wtórnemu i pierwotnemu zawałowi serca u osób z chorobą wieńcową 0 początkowo dawkę 40 mg 4 razy na dobę lub 80 mg 2 razy na dobę przez 2-3 dni. Terapię rozpoczyna się od 5 do 21 dnia od zawału serca.

Zalecane dawkowanie dla osób dorosłych - roztwór do wstrzykiwań

Lek w postaci roztworu do wstrzykiwań stosuje się dożylnie. U dorosłych trapię należy rozpocząć od 1 mg preparatu, podawanego w ciągu 1 minuty. Taką dawkę można powtarzać co 2 minuty, aż do uzyskania poprawy lub do maksymalnej dawki, która wynosi 10 mg u pacjentów przytomnych i 5 mg u pacjentów w znieczuleniu.

Zalecane dawkowanie u dzieci

Propranolol w tabletkach u dzieci stosuje się w leczeniu zaburzeń rytmu serca. Zalecana dawka wynosi 0,25–0,5 mg/kg mc. od 3 do 4 razy w ciągu doby. Maksymalna dawka dobowa leku nie może przekraczać 160 mg.

Roztwór do wstzykiwań można podać dzieciom dożylnie jedynie w przypadku nagłych zaburzeń rytmu serca. Zalecana dawka u pacjentów poniżej 18 lat wynosi 0,025 – 0,05 mg/kg mc. Lek należy wstrzykiwać powoli i pod kontrolą EKG. W razie konieczności podanie należy powtarzać co 6-8 h.

Szczególne grupy pacjentów

Osoby w podeszłym wieku na początku terapii powinny stosować jak najmniejsze dawki.

Odstawienie leku

Proces zakończenia leczenia musi odbywać się stopniowo. Należy zmniejszać przyjmowane dawki przez 7-14 dni. W żadnym razie nie powinno się nagle odstawiać preparatu, zwłaszcza u osób z chorobą niedokrwienną serca.

Jeśli pacjent ma zostać poddany zabiegowi chirurgicznemu, zaleca się odstawienie leku co najmniej 24 h przed planowaną operacją.

Przyjęcie większej ilości leku od zalecanej

W razie zastosowania większej ilości leku, niż jest to zalecane mogą pojawić się objawy przedawkowania Propranolol. Należą do nich:

• znaczne obniżenie ciśnienia krwi,
• spowolnienie czynności serca,
• ostra niewydolność serca,
• skurcz oskrzeli powodujący kłopoty z oddychaniem i duszność).

Jeżeli dojdzie do wystąpienia powyższych symptomów, należy niezwłocznie zasięgnąć pomocy medycznej.

Możliwe skutki uboczne

Możliwe są powikłania przy stosowaniu preparatu. Lek często wywołuje:

• bradykardię,
• zaburzenia snu,
• koszmary nocne,
• ziębnięcie i sinienie kończyn,
• przemijające uczucie zmęczenia,
• chorobę Raynauda.

Niezbyt często w przypadku roztworu do wstrzykiwań odnotowano zaburzenia czynności układu pokarmowego. 

Rzadko pojawiają się następujące skutki uboczne Propranolol: zmiany nastroju, omamy, psychozy, małopłytkowość, zawroty głowy, parestezje, suchość oczu, zaburzenia widzenia, hipotonia ortostatyczna z omdleniem, nasilenie niewydolności serca, nasilenie bloku serca, zaostrzenie chromania przestankowego (u pacjentów predysponowanych), skurcz oskrzeli (u pacjentów z astmą oskrzelową lub u pacjentów z dolegliwościami astmatycznymi w wywiadzie), łysienie, wysypka, plamica, łuszczycopodobne reakcje skórne, nasilenie objawów łuszczycy.

Bardzo rzadko zdarzają się: nasilenie miastenii, pojedyncze przypadki przypominające miastenię, zwiększenie miana przeciwciał przeciwjądrowych (ANA).

Z nieznaną częstością występują następujące działania niepożądane: uczucie oszołomienia, biegunka, nudności, wymioty, drgawki związane z hipoglikemią lub hipoglikemia, która pojawia się u noworodków, niemowląt i dzieci, pacjentów w podeszłym wieku, pacjentów poddawanych hemodializom, leczonych przeciwcukrzycowo, z przewlekłą chorobą wątroby lub długotrwale głodzonych.

Interakcje z alkoholem

Pacjenci powinni unikać połączenia Propranolol i alkohol. Picie napojów wyskokowych w trakcie terapii prowadzi do umiarkowanych interakcji. Alkohol zmniejszają stężenie substancji czynnej leku we krwi. Ponadto jego długotrwałe spożywanie w ilościach umiarkowanych lub dużych powoduje wzrost ciśnienia krwi i niesie ryzyko zmniejszenia hipotensyjnego działania leków beta-adrenolitycznych o działaniu ogólnym. Stan silnego upojenia alkoholowego może wzmocnić niedociśnienie ortostatyczne wynikające ze stosowaniem beta-blokerów o działaniu miejscowym, jak i ogólnym.

Propranolol w ciąży i okresie karmienia piersią

Nie powinno się stosować Propranolol w ciąży oraz podczas karmienia piersią. Substancja czynna przenika do pokarmu kobiecego. Kobiety ciężarne mogą jednak przyjmować lek w przypadku zdecydowanej konieczności. Jest to jednak obarczone ryzykiem - substancja czynna obniża przepływ krwi przez łożysko, co niesie ryzyko poronienia, śmierci płodu i przedwczesnego porodu. Istnieje również zagrożenie wystąpienia u płodu bradykardii, a u noworodka po urodzeniu - hipoglikemii i bradykardii. Ponadto w okresie pourodzeniowym noworodek jest bardziej narażony na powikłania sercowo-płucne.

Środki ostrożności

Rzadko dochodzi do nietolerancji leku, która objawia się bradykardią i niedociśnieniem tętniczym. Jeżeli wystąpi, preparat należy odstawić, a w razie konieczności wdrożyć leczenie takie, jak w przypadku przedawkowania.

Uwaga! Przyjmowanie preparatu może powodować brak reakcji pacjenta na zazwyczaj stosowane dawki adrenaliny w leczeniu objawów reakcji nadwrażliwości.

Preparat zawiera laktozę, w związku z czym nie powinien być zażywany przez pacjentów z dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy typu Lapp oraz zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy.

W składzie tego środka farmakologicznego znajduje się sacharoza. Nie należy go stosować u osób z rzadkimi dziedzicznymi zaburzeniami nietolerancji fruktozy, zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy oraz niedoborem sacharazy-izomaltazy.

Przeciwwskazaniem do przyjmowania preparatu jest nieleczony guz chromochłonny nadnerczy. W przypadku takich pacjentów stosuje się Propranolol jednocześnie z α-adrenolitykiem.

Podczas terapii mogą pojawić się działania niepożądane w postaci zawrotów głowy i uczucia zmęczenia. Mogą one wywierać wpływ na zdolność do prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn w ruchu.

Zaleca się ostrożne stosowanie preparatu u osób cierpiących na:

• niewydolność nerek lub wątroby,
• marskość wątroby.
• kontrolowaną niewydolność serca z małą rezerwą czynnościową serca,
• blokiem serca I°- lek wywiera negatywny wpływ na czas przewodzenia,
• cukrzycę - lek może powodować wydłużenie hipoglikemicznej odpowiedź organizmu na insulinę.

Preparat może:

• zwalniać czynność serca,
• nasilić zaburzenia krążenia obwodowego,
• maskować objawy tyreotoksykozy,
• maskować lub zmieniać objawy hipoglikemii, zwłaszcza tachykardię,
• w pojedynczych przypadkach powodować hipoglikemię, także u pacjentów nie chorujących na cukrzycę.

W grupie ryzyka wystąpienia hipoglikemii podczas stosowania Propranolol znajdują się m.in. pacjenci w podeszłym wieku, noworodki, niemowlęta, dzieci, osoby dializowane, osoby z przewlekłymi chorobami wątroby oraz pacjenci po przedawkowaniu.

Pacjenci z nadciśnieniem wrotnym podczas stosowania leku są narażeni na pogorszenie czynności wątroby, a także encefalopatię wątrobową.

Lek zaburza wyniki badań stężenia bilirubiny we krwi wykonywanych przy użyciu metody diazowania oraz wyniki badań katecholoamin prowadzonych metodą fluorescencyjną.

Dystrybutor Propranolol Accord na terenie Polski: Accord Healthcare Polska Sp. z o.o.

Powyższy artykuł ma charakter informacyjny i nie może zastąpić przeczytania ulotki leku ani wizyty u lekarza. Zawsze przed użyciem zapoznaj się z treścią ulotki dołączonej do opakowania bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.