Zmiany w klasyfikacji autyzmu i zespołu Aspergera

Kilka słów o zespole Aspergera i autyzmie

Zarówno autyzm dziecięcy, jak i zespół Aspergera, należą do grupy zaburzeń neurorozwojowych. Oznacza to, że za objawy odpowiadają czynniki wrodzone, wpływające na specyficznie kształtujący się profil rozwojowy danej osoby (mówimy wtedy o tzw. profilu neuroatypowym).

Do objawów osiowych zaburzeń ze spektrum autyzmu zalicza się: stałe nieprawidłowości w obrębie komunikacji społecznej i interakcji oraz ograniczone, powtarzalne wzorce zachowań, zainteresowań i aktywności.

Objawy muszą wystąpić we wczesnym dzieciństwie, choć mogą nie przejawiać się w pełni, dopóki oczekiwania społeczne nie przekroczą ograniczonych możliwości danej osoby.

Różnice między zespołem Aspergera a autyzmem

Zespół Aspergera i autyzm rozpoznawane są w oparciu o te same kryteria. Oznacza to, że różnice, jakie możemy dostrzec pomiędzy jedną a drugą grupą, nie są związane z odrębnymi objawami, tylko z różnym nasileniem tych symptomów.

Mogą to być różnice w nasileniu zaburzeń komunikacji (np. poziom rozwoju mowy i poziom jej funkcjonalności), czy różne stopnie funkcjonowania (np. poziom samodzielności).

• Dowiedz się więcej na temat objawów Aspergera u dzieci i dorosłych.

Nie będzie już zespołu Aspergera i nie tylko...

W nowej klasyfikacji nie znajdziemy już takich rozpoznań jak: zespół Aspergera, autyzm atypowy czy autyzm dziecięcy. Zamiast tego pojawi się zaburzenie ze spektrum autyzmu (ang. autism spectrum disorder, ASD).

W praktyce oznacza to, że nie znika zespół Aspergera, czy autyzm dziecięcy - zmienia się nazewnictwo wykorzystywane do opisu poszczególnych objawów i ich nasilenia. Nowa klasyfikacja wyodrębniać będzie 9 dodatkowych nazw i kodów, które posłużą do rozszerzenia diagnozy głównej.

Dla przykładu: "dawny" zespół Aspergera w nowej klasyfikacji prawdopodobnie przez większość specjalistów określany będzie jako "zaburzenia ze spektrum autyzmu bez zaburzeń rozwoju intelektualnego i bez upośledzenia funkcjonalnego języka".

Dlaczego znika podział na zespół Aspergera i autyzm?

Zmiany w kryteriach diagnostycznych spowodowane są m.in. postępami w badaniach naukowych i większą świadomością na temat obrazu tego zaburzenia.

W latach 90. klinicyści zakładali, że u 3/4 osób z autyzmem obserwuje się również obniżenie kompetencji poznawczych. Zespół Aspergera miał być swego rodzaju alternatywą dla określenia tych dzieci, które prezentowały cechy typowe dla autyzmu, ale ich intelekt był w normie i miały dobrze rozwinięte umiejętności językowe.

Dziś wiemy, że u większości osób z autyzmem poziom inteligencji werbalnej i niewerbalnej mieści się w normie. Oznacza to, że objawy autyzmu nie są równoznaczne z obniżonymi kompetencjami poznawczymi - w diagnostyce jest to jedynie dodatkowa informacja o poziomie funkcjonowania danej osoby.

Odcięcie się od starej klasyfikacji i wprowadzenie nowej jest zatem symbolicznym zniesieniem podziałów na "lepszych" i "gorszych", co nierzadko funkcjonowało w przekonaniach opiekunów i specjalistów. Określenie "spektrum" ma zwracać uwagę na różnorodność - w obrębie tej samej grupy znajdziemy bowiem osoby skrajnie różniące się np. w poziomie funkcjonowania samoobsługowego czy komunikacyjnego.

Czy zmieni się sposób diagnozowania spektrum autyzmu?

Na tym etapie wiemy o zmianach w klasyfikacji, ale niewiele o zmianach w procesie diagnostycznym. Od specjalistów z pewnością będzie to wymagało innego uporządkowania sobie informacji i zintegrowania ich. Być może z czasem pojawią się również nowsze narzędzia diagnostyczne, które będą pomagać w trafniejszym stawianiu rozpoznań.

Nie należy się jednak obawiać o to, że postawione już rozpoznania w oparciu o ICD-10 przestaną mieć znaczenie lub że diagnoza ta zostanie "cofnięta".

Nowa klasyfikacja zaburzeń ze spektrum autyzmu a orzeczenia

Od początku roku wielu rodziców zastanawia się, jak ta zmiana może wpłynąć na orzecznictwo i przysługującą ich dzieciom pomoc.

Ministerstwo nie podjęło do tej pory oficjalnego stanowiska w tej sprawie, trudno jest zatem przewidzieć, co się zmieni i czy w ogóle się zmieni. Warto pamiętać, że wprowadzanie nowej klasyfikacji to proces, który będzie wymagał nie tylko czasu, ale i zaangażowania wielu środowisk do wypracowania spójnych standardów działania. Na tym etapie należy uzbroić się w cierpliwość i poczekać na oficjalne informacje ze sprawdzonych źródeł.

POMOC DLA OSÓB W SPEKTRUM AUTYZMU
Centra Zdrowia Psychicznego Mind Health

SPRAWDŹ

Możliwe konsekwencje zmian

Przy każdej zmianie, szczególnie tej, która przychodzi odgórnie, możemy czuć duży opór i niezgodę, bo wiąże się to z realną, ale i symboliczną utratą (poczucia bezpieczeństwa, poczucia przynależności, przywilejów). Zmiany nierzadko rodzą podziały, ale często są także początkiem dla budowania sojuszy.

Bez względu na to, czy jesteś rodzicem dziecka z diagnozą ZA, autyzmu dziecięcego, osobą w spektrum, czy partnerem bądź partnerką takiej osoby, z pewnością zależy ci na tym samym - na większej świadomości społecznej i idącego za tym wsparcia oraz przede wszystkim na większej akceptacji.

Powiązane tematy: 

Zespół Aspergera u dzieci