Szczepienia, o których musisz pamiętać, wybierając się na urlop

Z urlopu lepiej przywozić egzotyczne pamiątki, a nie choroby. Aby nic nie zepsuło ci wymarzonych wakacji, nie zapomnij o szczepieniach. Szczepionki pomagają uniknąć nie tylko chorób tropikalnych, takich jak żółta gorączka dur czy choroba Heinego-Medina, ale też tych na które możesz zachorować na Mazurach, w Bieszczadach czy nad Bałtykiem, czyli kleszczowego zapalenia mózgu lub tężca.
Szczepienia przed podróżą, nie tylko na choroby tropikalne to ważna profilaktyka o której należy pamiętać przed wyjazdem na urlop.

O szczepieniach warto pomyśleć niezależnie od kierunku wyjazdu. Zwłaszcza, że do niektórych krajów bez zaświadczenia o zaszczepieniu nie zostaniemy wpuszczeni. Szczegółowych informacji na temat zalecanych i obowiązkowych szczepień w regionie, do którego się wybierasz udzieli ci lekarz medycyny podróży.

Medycyna podróży - kiedy pójść do lekarza

Niektóre choroby występują tylko na pewnych obszarach danego kraju i tylko w określonych porach roku. Dlatego lekarzowi medycyny podróży trzeba podać termin i trasę naszej wyprawy.

Specjaliści mają najświeższe informacje przygotowywane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) o występujących epidemiach w różnych częściach świata i poinformują nas, przeciwko jakim chorobom powinniśmy się zaszczepić.

Wszystkie szczepienia najlepiej odnotowywać w specjalnej "żółtej książeczce" (International Certificates of Vaccination). Lekarz zapisuje tam rodzaj szczepionki i datę jej przyjęcia. Niektóre kraje wymagają dowodu zaszczepienia w postaci Międzynarodowego Świadectwa Szczepień, które stanowi właśnie „żółta książeczka”.

Do lekarza najlepiej udać się na kilka tygodni przed planowaną wyprawą, ponieważ niektóre szczepionki zapewniają odporność dopiero po pewnym czasie od chwili podania, inne natomiast dla uzyskania pełnej odporności należy przyjąć w kilku dawkach.

Szczepienie na żółtą febrę

Przy wjeździe do niektórych krajów wymagane jest zaświadczenie o zaszczepieniu przeciwko żółtej gorączce, zwanej również żółtą febrą. To przenoszona przez komary choroba, która w skrajnych przypadkach może doprowadzić do śmierci.

Żółta febra występuje w Afryce, Ameryce Południowej i Środkowej np. w Brazylii, Peru, Boliwii, Kenii, Etiopii, Angoli itp. Choroba może przebiegać bezobjawowo, jednak często objawia się bólem głowy, mięśni, wymiotami i gorączką dochodzącą do 40 stopni Celsjusza. Po kilku dniach dochodzi żółtaczka, a w ciężkich przypadkach niewydolność wątroby, nerek i objawy skazy krwotocznej.

Dowód zaszczepienia jest wymagany przy wjeździe do wielu krajów afrykańskich, np. Zanzibaru, Czadu, Kamerunu, Gabonu. Niektóre państwa żądają takiego zaświadczenia, jeśli przyjeżdża się z krajów, gdzie choroba występuje lub nawet od przejeżdżających przez te strefy tranzytem.

Kiedy zaplanujemy podróż z Polski do Wenezueli, nie mamy obowiązku szczepienia. Jeśli jednak będziemy wjeżdżali tam będąc wcześniej np. w Brazylii, musimy być zaszczepieni. Szczepienie powinno być wykonane na 10 dni przed wyjazdem do endemicznego rejonu występowania choroby.

Dur brzuszny zarażenie i objawy 

Dur brzuszny to choroba bakteryjna szerząca się przede wszystkim drogą pokarmową. Wywołują ją bakterie, które giną już po kilkunastu minutach w temperaturze 60°C. Do zakażenia dochodzi najczęściej przez wypicie nieprzegotowanej wody lub spożywanie zanieczyszczonych surowych jarzyn i owoców lub produktów mlecznych. Prawdopodobieństwo zakażenia wzrasta w krajach o gorącym klimacie, gdzie stan sanitarno-epidemiologiczny jest zły.

Choroba charakteryzuje się wysoką gorączką, silnymi bólami brzucha oraz obecnością krwi w kale. Szczepienie przeciwko durowi brzusznemu zaleca się  turystom podróżującym do krajów Afryki, Azji i Ameryki Południowej. Największe zagrożenie zachorowaniem występuje w Indiach. Ochrona po szczepieniu trwa trzy lata – po tym czasie należy przyjąć dawkę przypominającą.

Choroba Heinego-Medina

Źródłem zakażenia jest chory lub nosiciel. Choroba Heinego-Medina (inaczej poliomyelitys)  szerzy się drogą pokarmową i kropelkową przez styczność z osobą zakażoną bądź przedmiotami zanieczyszczonymi przez nią kałem czy wydzieliną z gardła. Choroba może przebiegać bezobjawowo albo ujawnić się pod postacią porażenia prowadzącego do paraliżu ciała, a w konsekwencji do kalectwa. Jeśli sparaliżowane zostaną mięśnie oddechowe, chory umiera.

Jakie szczepienia wykonuje się przed podróżą?

W Polsce szczepionka jest obowiązkowa. Narażone na zachorowanie są więc osoby, u których wygasła odporność poszczepienna. Dawkę przypominającą zaleca się przed  wyjazdem do krajów tropikalnych Afryki subsaharyjskiej, Indii i Pakistanu. Szczepienie jest ważne 10 lat.

Błonica i tężec

Szczepienia przeciwko tężcowi i błonicy są w Polsce obowiązkowe. Ostatnie szczepienie przypada na 19 rok życia. Błonica została wyeliminowana w wielu krajach, ale nadal występuje na świecie Jest chorobą bakteryjną przenoszoną drogą kropelkową w następstwie bezpośredniej styczności z chorym lub nosicielem. Podanie dodatkowej przypominającej dawki szczepionki wydłuża uodpornienie o kolejne 10 lat.

Tężcem można zakazić się poprzez zanieczyszczenie rany. Laseczki tężca występują powszechnie w glebie, kurzu czy nawozie. Do zakażenia może dojść w każdym miejscu na świecie.Choroba jest bardzo groźna. Powoduje skurcz mięśni, często zaczynający się od mięśni żuchwy i szyi, w 30 proc. przypadków prowadzący do śmierci. Szczepienie przypominające jest zalecane raz na 10 lat wszystkim dorosłym niezależnie od podróży - również tym którzy nigdzie z Polski nie wyjeżdżają.  

Żółtaczka szczepienie i objawy

Przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby WZW B warto zaszczepić się nawet, jeśli nigdzie się nie wyjeżdża, bo prowadzi ono do śmiertelnego raka wątroby. Żółtaczką typu B można zarazić się wszędzie tam, gdzie dochodzi do przerwania ciągłości skóry przy jednoczesnym niedopilnowaniu zasad higieny np.kiedy się skaleczymy, skorzystamy z pomocy medycznej czy usług dentysty. Ale też u fryzjera, kosmetyczki lub robiąc sobie tatuaż. Wirus przenoszony jest również drogą. niezabezpieczonych stosunków płciowych. Podanie 3 dawek szczepionki zapewnia długotrwałą odporność.

Wirusowe zapalenie wątroby typu A szerzy się drogą pokarmową. Zachorowania notuje się na całym świecie, szczególnie tam, gdzie warunki sanitarno-higieniczne nie są najlepsze. Okres wylęgania jest długi – nawet do 50 dni, i średnio 28 dni. Po tym czasie nagle pojawia się gorączka, ogólne osłabienie, nudności, bóle pod prawym łukiem żebrowym.

Kilka dni później dochodzi ciemne zabarwienie moczu, bóle głowy i brak apetytu. Choroba może mieć ciężki przebieg, a objawy utrzymują się przez kilka tygodni. Powrót do zdrowia następuje w ciągu kilku miesięcy. Ze względu na długi okres wylęgania choroby szczepienie przeciwko WZW A warto wykonać nawet w ostatnim tygodniu przed wyjazdem ponieważ organizm ma szansę wytworzyć odporność zanim wirus rozwinie się w organizmie.

A w Polsce kleszcze

Kleszcze występują niemal wszędzie. Najaktywniejsze są od maja do początku sierpnia oraz we wrześniu. Jeden osobnik może zarazić człowieka kilkoma chorobami, w tym kleszczowym zapaleniem mózgu. Wciąż nie wynaleziono leku na tę chorobę. Może ona doprowadzić do paraliżu, głuchoty, zaburzeń psychicznych, a nawet śmierci. Na szczęście, skutecznie chroni przed nią szczepionka.

Aby uzyskać odporność przed uaktywnieniem się kleszczy, warto zaszczepić się wiosną. Dzieci można szczepić po ukończeniu pierwszego roku życia. Według WHO, kleszczowe zapalenie mózgu prowadzi do trwałych następstw neurologicznych aż u 58 proc. pacjentów, a u 1-4 proc. kończy się zgonem.

Szczepionka nie zwalnia z myślenia

Warto podkreślić, że przyjęcie szczepienia przeciwko chorobom zakaźnym charakterystycznym dla danego regionu świata nie zwalnia podróżujących z zachowania rozsądku i przestrzegania zasad profilaktyki nieswoistej np. ochrony przed ukąszeniami owadów (repelenty, odpowiedni ubiór, moskitiery), powstrzymywania się od spożywania pokarmów i napojów z niepewnego źródła (zwłaszcza surowych, serwowanych na zimno i napojów z lodem) i higieny osobistej, szczególnie częstego mycia rąk.

Przeczytaj także: 

Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania.
Data dodania 26.09.2017
Data ostatniej aktualizacji 04.09.2023