Gdy boli gardło

Odczucie drapania, pieczenia, kłucia – ból gardła potrafi być bardzo uciążliwy. Niestety, tego typu objawy występują również poza okresem jesienno-zimowym. Infekcja gardła może dopaść nas także wiosną i latem, wykorzystując naszą uśpioną czujność.
Domowa pierwsza pomoc na ból gardła

Co oznacza ból gardła?

Ból gardła to objaw towarzyszący licznym infekcjom o bardzo zróżnicowanym podłożu, najczęściej wirusowym i bakteryjnym. Jest jednym z pierwszych objawów, pojawiających się przy przeziębieniu i grypie. Kojarzymy go wyłącznie z okresem jesienno-zimowym. Spadek temperatury, przebywanie w ciasnych i przegrzanych pomieszczeniach sprawiają, że o przeziębienie nietrudno. Staramy się w tym okresie bardziej dbać o nasz ubiór i zwracać uwagę na to, co jemy. Zapominamy o tym jednak wiosną i latem. Niestety, na infekcje górnych dróg oddechowych jesteśmy narażeni także w okresie wiosenno-letnim, być może nawet w większym stopniu niż zimą.

Powody bólu gardła wiosną i latem

Z bólem gardła do lekarzy w tym okresie zagląda coraz więcej osób. Jest to w głównej mierze wynik naszego stylu życia. Rosnący słupek na termometrze i świecące za oknem słońce sprawiają, że zaczynamy lżej się ubierać. Nie dbamy o odpowiednią dietę, nie wysypiamy się wystarczająco, żyjemy w permanentnym stresie i ciągłym biegu. Nie pomagamy tym samym osłabionej po zimie odporności.

Ból gardła a dieta

Ból gardła fundujemy sobie też przez spożywanie zbyt ostrych potraw, picie alkoholu i palenie papierosów czy nawet tylko przebywanie w zadymionych pomieszczeniach. Drażnimy w ten sposób śluzówkę i receptory nerwów czuciowych. Łatwiej też o odczucie dyskomfortu w gardle, kiedy dnie i noce spędzamy w niewietrzonych pomieszczeniach, w których powietrze jest bardzo suche. To dlatego zdarza się, że z bólem gardła budzimy się rano. W tym okresie często fundujemy też naszemu gardłu szok termiczny, pijąc zimne napoje czy jedząc lody. Nagłe zmiany temperatur powodują osłabienie całego organizmu, ale najbardziej odbijają się na delikatnym gardle.

Budowa gardła

Wpływ na częste zachorowania na infekcje gardła ma też jego budowa anatomiczna. Jest ono przewodem włóknisto-mięśniowym, o długości wynoszącej u dorosłego człowieka około 12-13 cm, w którym krzyżują się droga pokarmowa z oddechową. Gardło, jako wspólny dla tych dwóch układów przewód, spełnia więc podwójną rolę: transportuje pokarm z jamy ustnej do przełyku i powietrze z jamy nosowej do krtani.

Ta podwójna funkcja niesie jednak ze sobą podwójne niebezpieczeństwo. Sprawia, że gardło stanowi pierwszą linię oporu, na którą napierają drobnoustroje chorobotwórcze: wirusy, grzyby i bakterie, pochodzące zarówno z wdychanego powietrza, jak i ze spożywanych pokarmów. To dlatego przeziębienie i grypa zaczynają się właśnie od uczucia drapania i pieczenia w gardle.

Gardło w walce z wirusami i bakteriami nie jest bezbronne. Obronie służy pierścień Waldeyera, zwany również pierścieniem chłonnym gardła. Taką nazwę przyjęło się dla nagromadzenia tkanki chłonnej, która produkuje przeciwciała i eliminuje drobnoustroje chorobotwórcze, zanim rozwinie się infekcja. Niestety, nawet tak uzbrojone, czasem nie radzi sobie z wirusami i bakteriami. Zwłaszcza w okresie, kiedy nasz układ odpornościowy jest mniej sprawny, a więc kiedy jesteśmy przemęczeni, poddani stresowi, jadamy w pośpiechu i mało się ruszamy.

Wirusy atakujące gardło

Przegrana zwykle oznacza zapalenie gardła. Jest to infekcja wirusowa, którą można poznać po odczuciu pieczenia, kłucia, drapania i bólu, nasilającym się podczas połykania, oraz widocznym zaczerwienieniu. Najczęściej bólowi gardła towarzyszą też wtedy inne objawy.

– Wirusowe zapalenie gardła objawia się bólem gardła o małym lub średnim nasileniu, bólem głowy, mięśni, stawów, prawidłową temperaturą ciała lub niewielką gorączką, nieżytem nosa, kaszlem, chrypką, w zależności od rodzaju wirusa czasem występuje zapalenie spojówek, pęcherzyki na błonie śluzowej jamy ustnej czy biegunka – informuje lek. med. Agnieszka Motyl, specjalista medycyny rodzinnej i epidemiolog z Medicover.

Infekcję wirusową łapiemy najczęściej drogą kropelkową. Wystarczy, że przebywamy w pomieszczeniu z osobą chorą. Do naszych dróg oddechowych docierają rozpraszane w powietrzu wraz z kaszlem czy kichaniem chorych wirusy. Bardzo łatwo taką infekcję złapać, przebywając w dużych skupiskach ludzkich: w szkole, pracy, autobusie.

Bakterie i ból gardła

Oprócz wirusów, za ból gardła odpowiadają także bakterie, wtedy mówimy o infekcji bakteryjnej i bakteryjnym zapaleniu gardła. Najczęściej jej sprawcami są paciorkowce. Pojawiającemu się nagle ostremu bólowi gardła towarzyszy gorączka i zapalenie migdałków. Infekcja objawia się białym nalotem na migdałkach i powiększonymi okolicami węzłów chłonnych. Mogą to być także pierwsze objawy rozwijającej się anginy.

RTG trzeciego migdała u dzieci
Cena od 45 zł

SPRAWDŹ

Ból gardła z powodu alergii

Innym źródłem bólu gardła, dość często spotykanym o tej porze roku, jest alergia.

– Objawem alergicznego sezonowego nieżytu nosa i spojówek jest wodnisty katar, kichanie, spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła, niekiedy nieznaczne podwyższenie temperatury, ból głowy. Jak widać, objawy te są podobne do wywołanych infekcją wirusową nosa i gardła, i nawet osoby, które wiedzą, że chorują na alergię sezonową, mogą mieć kłopoty z rozróżnieniem przyczyny złego samopoczucia – mówi lek. med. Agnieszka Motyl.

Rzadziej ból gardła wywoływany jest przez grzyby i pierwotniaki. Zwykle tej przyczyny infekcji upatruje się u osób, które wcześniej przyjmowały antybiotyki. Wyjaławiają one śluzówkę jamy ustnej do tego stopnia, że bytujące na niej grzyby, które dotychczas były naszymi sprzymierzeńcami, stają się groźne i mogą prowadzić do powstawania stanów zapalnych.

Domowa pierwsza pomoc na ból gardła

Pierwsze oznaki bólu gardła można leczyć na własną rękę, objawowo, to znaczy łagodząc pojawiające się nieprzyjemne dolegliwości. W tym okresie warto pić dużo napojów, najlepiej wodę mineralną, ale koniecznie o temperaturze pokojowej. Na ból gardła źle podziałają i zbyt gorące, i za zimne napoje. Warto też sięgnąć po zioła. Ukoić ból pomoże napar z rumianku, kwiatu czarnego bzu lub lipy. Popularnymi metodami domowego leczenia bólu gardła są płukanki. Można wykonać je samodzielnie, jak na przykład solankę, lub skorzystać z gotowych ziołowych mieszanek o działaniu odkażającym. Płucze się nimi gardło kilka razy dziennie.

Działanie lecznicze wykazuje szałwia, kora dębu, imbir czy rumianek. Na odczucie dyskomfortu poleca się także rutynę, wapń oraz witaminę C. Zmniejszają one przepuszczalność naczyń krwionośnych i wzmacniają ścianki błony śluzowej. Jednak najpopularniejszą metodą leczenia bólu gardła są tabletki do ssania. Dostępnych jest wiele gotowych preparatów o działaniu łagodzącym i odkażającym. Każdy znajdzie dla siebie odpowiedni smak, który pomoże złagodzić odczucie drapania i pieczenia w gardle.

Do lekarza z bólem gardła

Gdy ból narasta, a nasze samopoczucie jest coraz gorsze, należy udać się do lekarza.

– Zdecydowana większość zapaleń gardła, zarówno u dorosłych, jak i u dzieci, ma przyczynę wirusową. Leczenie objawowe, czyli stosowanie leków bez recepty – przeciwbólowych i przeciwzapalnych oraz miejscowo odkażających w postaci tabletek do ssania czy sprayów – jest właściwym postępowaniem. Z reguły infekcja mija w ciągu tygodnia. Konsultacja lekarska jest wskazana, jeżeli początek choroby jest nagły, z silnym bólem gardła i utrudnionym połykaniem, powiększonymi i bolesnymi węzłami chłonnymi okolicy szyi oraz gdy na migdałkach pojawią się ropne naloty, wystąpi gorączka w wysokości 38,5 stopnia, wysypka skórna lub objawy utrzymują się powyżej 5–7 dni – mówi lek. Agnieszka Motyl.

Konsultacja w tym wypadku jest więcej niż konieczna. Nieleczony ból gardła może prowadzić do powikłań: anginy, zapalenia ucha, zatok przynosowych, oskrzeli, a nawet zapalenia płuc. Specjalista zbada stan gardła i odpowiednio pokieruje leczeniem. Zwykle zaleca się preparaty odkażające błonę śluzową gardła i przeciwzapalne. W niektórych przypadkach konieczna może okazać się antybiotykoterapia. Niekiedy, w celu ustalenia czy i jakie bakterie atakują gardło, robi się posiew wymazu z gardła. 

Odporność na ból gardła

Aby uniknąć nieprzyjemnego i drażniącego bólu gardła, należy przede wszystkim dbać o odpowiednią, dobrze zbilansowaną dietę, bogatą w warzywa i owoce, unikać picia alkoholu, palenia papierosów i ostrego doprawiania potraw, wszystkie bowiem działają drażniąco na błonę śluzową gardła i obniżają odporność. Warto dbać o odpowiednią ilość snu i wypoczynek oraz unikać nadmiernego stresu.

W okresie wiosennym, kiedy aura bywa kapryśna, powinniśmy przykładać dużą uwagę do odpowiedniego ubioru, i dostosowywać go do panujących temperatur. Rankiem o tej porze roku jest jeszcze bardzo zimno, lepiej nosić ciepłe rzeczy, ale takie, które będziemy mogli zdjąć po południu, kiedy słupek termometru poszybuje w górę. Pamiętajmy, że na odporność równie źle działa wyziębienie, jak i przegrzanie organizmu. Sprawdza się tutaj też stara mądrość – ruch to zdrowie. Starajmy się w ciągu dnia znaleźć czas na ruch, szczególnie na świeżym powietrzu.

Aktywność fizyczna zbawiennie wpływa na organizm i budowanie jego bariery odpornościowej. Pamiętajmy także, że dużą rolę w ochronie przed infekcjami odgrywa stan jamy ustnej i naszego uzębienia. Nieodpowiednia higiena jamy ustnej lub jej zaniedbywanie, mogą prowadzić do częstych i nawracających infekcji.

Płukanki na gardło

Naturalne płukanki to najpopularniejsze domowe sposoby na walkę z bólem gardła. Można je wykonać na kilka sposobów, w zależności od posiadanych w domu produktów:

  • Woda i sól, tzw. solanka: wystarczy łyżeczkę soli rozpuścić w szklance ciepłej wody.
  • Woda, imbir, miód i cytryna – w szklance wody zaparzamy imbir i dodajemy do niego sok z połowy cytryny oraz łyżkę miodu.
  • Woda i szałwia. W szklance zaparzamy szałwię. Wywarem płuczemy gardło. Napar z tego zioła podziała łagodząco i przeciwbólowo.

Przeczytaj także: Przerost trzeciego migdałka, RTG migdała gardłowego

Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania.
Data dodania 12.12.2017
Data ostatniej aktualizacji 31.03.2022