Tylko niewielka część osób jest świadoma, że jest nosicielem HPV (ang. Human Papilloma Virus). Należy pamiętać, że wirusem mogą zarazić się zarówno mężczyźni, jak i kobiety. Ponieważ infekcja HPV może przebiegać bezobjawowo, osoby będące nosicielami mogą zarażać swoich partnerów seksualnych.
Do zakażenia zwykle dochodzi przez kontakt seksualny z osobą będącą nosicielem wirusa, dlatego tak ważne jest wykonanie szczepienia jeszcze przed inicjacją seksualną.
Ile kosztuje szczepienie HPV? Nie należy ono do obowiązkowych, a do zalecanych. Jak dotąd nie jest refundowane (stan na dzień 27.03.2023 r.). Pacjenci, którzy decydują się na zakup, powinni liczyć się z wydatkiem rzędu kilkuset zł.
Rodzaje szczepień przeciw HPV
Wysokoonkogenne typy wirusa (HPV 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59) są związane z powstawaniem zmian przednowotworowych i nowotworów. Około 70 proc. przypadków raka szyjki macicy jest związane z zakażeniem HPV typu 16 i 18. Typy nieonkogenne, wśród których najczęściej spotykane są 6 i 11, powodują powstawanie kłykcin kończystych na narządach płciowych.
Istnieją trzy szczepionki profilaktyczne przeciw wirusowi HPV
- Szczepionka czterowalentna (zawierająca białka strukturalne kapsydu HPV 6, 11, 16 i 18) chroni osoby zaszczepione przed wysokoonkogennymi typami HPV 16 i 18 oraz przed zakażeniem wirusami niskoonkogennymi 6 i 11.
- Szczepionka dwuwalentna (zawierająca białka strukturalne kapsydu 16 i 18).
- Szczepionka dziewięciowalentna chroni aż przed 9 typami wirusa HPV: 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 i 58 (siedem z nich odpowiada za prawie 90 proc. wszystkich zachorowań na raka szyjki macicy).
Szczepienie zapobiega powstawaniu zmian przednowotworowych oraz nowotworowi szyjki macicy, sromu, pochwy i odbytu. Zastosowanie szczepionki cztero- i dziewięciowalentnej chroni również przed brodawkami na narządach płciowych.
Skuteczność szczepionek na wirusa brodawczaka ludzkiego
Preparaty przeciw HPV zawierają wirusopodobne cząstki wirusa otrzymane drogą rekombinacji genetycznej. Zalecane są dla dziewcząt i młodych kobiet oraz chłopców i młodych mężczyzn.
HPV kiedy szczepić?
Według aktualnych zaleceń Amerykańskiego Komitetu Doradczego ds. Szczepień (Advisory Committee on Immunization Practice – ACIP) szczepienie przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego powinny przyjąć wszystkie dzieci (obojga płci) w wieku 11–12 lat. Ten rodzaj profilaktyki rekomenduje się także dla wszystkich osób do 26. roku życia, które nie przyjęły do tej pory szczepionki lub nie zostały zaszczepione w pełni.
Po dziesięciu latach programów szczepień na HPV, kraje prowadzące programy odnotowały 90-procentową redukcję infekcji wirusem HPV typu 6, 11, 16 i 18 oraz 90-procentowe zmniejszenie zachorowalności na brodawki narządów płciowych. Ponadto aż o 85 proc. zmniejszyła się liczba patologii wysokiego stopnia raka szyjki macicy.
Schemat podania szczepionek HPV
Szczepionkę przeciwko zakażeniu HPV podajemy zazwyczaj w 3 dawkach domięśniowo (w ramię) według następujących schematów:
Szczepionka czterowalentna
1 dawka – dzień pierwszy; 2 dawka – 2 miesiące po pierwszej dawce; 3 dawka – 6 miesięcy po pierwszej dawce. Wszystkie trzy dawki należy podać w ciągu roku. Jeżeli istnieje konieczność zmodyfikowania schematu podania o zmianie decyduje lekarz w oparciu o wskazania i zalecenia producenta.
Szczepionka dwuwalentna
Jeśli wiek w momencie podania wynosi 9-14 lat, podaje się dwie dawki: 1 dawka – dzień pierwszy; 2 dawka – 5 do 13 miesięcy po pierwszej. Jeśli podaje się preparat w wieku 15 lat lub powyżej, stosujemy trzy dawki: 1 dawka – dzień pierwszy; 2 dawka – miesiąc po pierwszej; 3 dawka – 6 miesięcy po pierwszej dawce.
Szczepionka dziewięciowalentna
1 dawka – dzień pierwszy; 2 dawka – 2 miesiące po pierwszej dawce; 3 dawka – 6 miesięcy po pierwszej dawce.
Przerwanie cyklu szczepień po pierwszej dawce nie zapewnia odpowiednio wysokiego miana przeciwciał i cały cykl szczepień musi zostać powtórzony w pełnej formie.
Powikłania po szczepionce na HPV
WAŻNE: Szczepionki przeciw HPV są bezpieczne i dobrze tolerowane. |
Działań niepożądanych przy szczepieniach przeciwko HPV występuje niewiele i w większości nie są one dużą uciążliwością dla pacjenta, np.:
- gorączka,
- ból w miejscu wstrzyknięcia,
- zaczerwienienie,
- świąd,
- obrzęk,
- zmęczenie,
- ból głowy i mięśni.
Przeczytaj: Szczepienia a niepożądane odczyny poszczepienne (NOP)
Przeciwwskazania do szczepień przeciwko HPV
Szczepień HPV nie powinno się wykonywać u dziewcząt poniżej 9. roku życia z uwagi na brak danych na temat bezpieczeństwa stosowania i immunogenności u pacjentek tej grupy wiekowej. Ze względu na brak badań ukierunkowanych na podawanie szczepionek przeciwko wirusowi HPV kobietom w ciąży, także kobiety w tym stanie nie powinny się szczepić.
Nie należy podawać szczepionki na HPV osobom uczulonym na którykolwiek jej składnik, a także osobom, u których występuje wysoka gorączka (niewysoka gorączka lub zakażenie górnych dróg oddechowych nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia). Szczepionka może być stosowana w okresie karmienia piersią. Jak dotąd brak danych na temat stosowania preparatu u osób z obniżoną odpornością, np. u pacjentek z HIV lub otrzymujących leki immunosupresyjne.
WAŻNE: Należy pamiętać, że szczepienie nie zwalnia z konieczności regularnego wykonywania badań profilaktycznych. |
Szczepionka przeciw HPV chroni jedynie przed infekcją wywołaną konkretnymi typami wirusa. Nie jest skuteczna w przypadku infekcji spowodowanych innymi typami, nie wykazuje również działania leczniczego w przypadku istniejącego już zakażenia.
Szczepienie przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego jest zalecane przez Ministra Zdrowia w polskim Programie Szczepień Ochronnych. Powszechne szczepienia przeciwko HPV rekomenduje także Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (CDC) oraz międzynarodowe i krajowe towarzystwa naukowe (pediatryczne, ginekologiczne i onkologiczne).
Dowiedz się więcej:
Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. |