Clostridium difficile – posiew kału na toksyny A i B

Clostridium difficile jest beztlenową bakterią Gram-dodatnią, która może wywołać stan zapalny i uszkodzenie jelita grubego. Zakażenie potencjalnie stanowi zagrożenie dla życia.

Spis treści 

1. Co to jest Clostridium difficile
2. Jak można się zarazić?
3. Objawy zakażenia 
4. Wskazania do posiewu kału w kierunku Clostridium difficile
5. Wynik badania
6. Cena

Co to jest Clostridium difficile

To bakteria powszechna w środowisku. Jest obecna we florze bakteryjnej zwierząt. U ludzi powoduje biegunkę, zapalenie okrężnicy. U niektórych zakażonych (u co 3. osoby) wywołuje zapalenie jelita grubego. Według danych amerykańskiej agencji CDC, u co szóstego zarażonego pacjenta infekcja będzie miała charakter nawracający (przewlekłe zaburzenia żołądkowo-jelitowe), a 9 proc. chorych powyżej 65. roku życia umiera w ciągu miesiąca.

Można się także spotkać z zapisem Clostridioides difficile lub C. diff (w pisowni anglojęzycznej).

Jak można się zarazić Clostridium difficile?

Do zarażenia dochodzi drogą pokarmową. W głównej grupie ryzyka są osoby starsze, przebywające w szpitalach i domach opieki, ale nierzadko obserwuje się również zakażenia u osób młodszych.

Potencjalne rezerwuary drobnoustroju to:

• bezobjawowi nosiciele,
• zakażeni pacjenci,
• skażone środowisko,
• przewody pokarmowe zwierząt (psów, kotów, świń, ptaków).

Do zarażenia dochodzi głównie przez przeniesienie zarodników bakterii, które są odporne na wysoką temperaturę, kwas żołądkowy oraz antybiotyki. Jeśli naturalna mikroflora układu pokarmowego jest zaburzona, drobnoustrój może skolonizować jelito grube i tym samym wywołać infekcję.

Znane są różne typy Clostridium difficile, a szkodliwość dla zdrowia zależy od wykrytego szczepu. Niektóre z nich wytwarzają niebezpieczne toksyny (określane jako A i B), wpływające szkodliwie na błonę śluzową i uszkadzające komórki ściany jelita.

W wyniku zarażenia dochodzić może nie tylko do stanów zapalnych. Nieleczona infekcja powodować może obumieranie komórek, a w konsekwencji nawet niedrożność jelita grubego, co jest stanem zagrażającym życiu.

Inne skutki zarażenia ostry odczyn zapalny narządu, owrzodzenia czy rzekomobłoniaste zapalenie jelit.

Objawy zakażenia Clostridioides difficile

Zarażenie może przebiegać bezobjawowo. Wśród symptomów, które powinny skłonić do konsultacji z lekarzem wymienić należy między innymi wodnistą biegunkę (z reguły bez domieszki krwi). Jeśli dojdzie do zapalenia jelita, do tego głównego objawu często dołączają kolejne:

• bóle brzucha,
• nudności, wymioty,
• osłabienie apetytu,
• wzdęcia,
• gorączka,

W skrajnych przypadkach (przy ciężkim zapaleniu):

• zmniejszenie liczby wypróżnień przy utrzymujących się bólach i wzdęciach (objaw niedrożności jelita),
• odwodnienie,
• obrzęk obwodowy.

Ciężkie, nieleczone zapalenie może doprowadzić do perforacji okrężnicy, niewydolności nerek, posocznicy i śmierci.

Wskazania do posiewu kału w kierunku Clostridium difficile

Zakażenie bakterią jest często następstwem zaburzeń w naturalnej florze bakteryjnej wywołanych antybiotykoterapią. Ryzyko utrzymuje się do około 4 tygodni po skończeniu przyjmowania antybiotyku.

Inne czynniki ryzyka to

• choroba zapalna jelit,
• operacje żołądkowo-jelitowe,
• przeszczepy,
• stany po leczeniu nowotworowym,
• przewlekłe choroby nerek,
• stosowanie leków immunosupresyjnych (obniżających odpowiedź odpornościową organizmu).

Okres inkubacji bakterii nie został dokładnie określony, jednak z reguły są to 2–3 dni, choć wiele zależy od indywidualnego przypadku i czasem jest on dłuższy.

Jak wygląda badanie na obecność Clostridioides difficile?

Test diagnostyczny jest wykonywany na podstawie próbki kału dostarczonego przez pacjenta do laboratorium w specjalnym, sterylnym pojemniku. Decyzję o tym, że należy wykonać posiew kału w kierunku C. diff, podejmuje lekarz, gdy zachodzi podejrzenie, że pacjent może być chory.

Jak pobrać kał do badania diagnostycznego?

Badanie kału na obecność bakterii wymaga zakupienia specjalnego pojemniczka z łopatką, którą należy pobrać kał do badania. Do badania nie jest potrzebna duża ilość materiału, wystarczy niewielka, wielkości orzecha laskowego, próbka. W przypadku stolca o konsystencji płynnej należy przekazać do laboratorium ok. 2–3 ml materiału. Najlepiej jest pobrać próbkę i jak najszybciej dostarczyć do laboratorium. Materiał może pozostawać w temperaturze pokojowej maksymalnie do 2 godzin od pobrania. Jeśli w tym czasie nie mamy możliwości jej dostarczenia, powinna być przechowywana w lodówce.

Wynik badania kierunku Clostridium difficile

Właściwie przygotowana próbka pozwala na uzyskanie rzetelnego i miarodajnego wyniku. Laboratorium po jej zbadaniu przekaże pacjentowi wynik – dodatni bądź ujemny. 

Ujemny wynik

Uzyskanie ujemnego wyniku oznacza, że w badanej próbce nie wyhodowano bakterii C. diff. Jednocześnie zaznacza się, że jeśli objawy, w tym biegunka po leczeniu antybiotykiem będzie nadal utrzymywała się, to nie można w sposób jednoznaczny wykluczyć zakażenia, a badanie powinno się powtórzyć lub rozszerzyć diagnostykę o inne badania.

Dodatni wynik

Uzyskanie wyniku pozytywnego oznacza, że w próbce wykazano obecność bakterii Clostridium difficile. Dla planowania skutecznej terapii konieczne jest określenie, czy są to szczepy wytwarzające toksyny.

Cena badania na Clostridium difficile

Koszt wykonania posiewu jest zależny od lokalizacji laboratorium. Cennik zaczyna się od 160 zł w Trójmieście, po 175 zł w Szczecinie, Krakowie, Łodzi czy Warszawie.

Wybrane miasta - przykładowy cennik

Bibliografia:

cdc.gov

Powiązane badania: 

• Posiew ogólny kału