Trąd – występowanie, przyczyny, objawy i leczenie

Trąd jest jedną z najstarszych chorób w historii. Pierwsze pisemne odniesienie do choroby pochodzi z ok. 600 roku p.n.e. 

Trąd nie występuje w Polsce. Na zachorowanie narażeni są przede wszystkim mieszkańcy krajów klimatów tropikalnego i subtropikalnego. Rocznie notuje się ok. 200 tys. nowych przypadków.

Przyczyny trądu

Przyczyną trądu są bakterie Mycobacterium leprae (M. leprae), zwane też prątkami trądu. Określenie choroba Hansena pochodzi od nazwiska norweskiego lekarza, który odkrył M. leprae w 1873 roku.

Do zakażenia trądem dochodzi głównie drogą kropelkową, gdy chory kicha lub kaszle. Trąd nie jest wysoce zaraźliwy, jednak bliski, wielokrotny i długotrwały kontakt z nieleczoną osobą może prowadzić do infekcji. Źródłem zakażenia dla człowieka są także niektóre gatunki małp i pancerniki.

Kto choruje na trąd?

Najbardziej narażeni na zachorowanie na trąd są mieszkańcy obszarów występowania choroby, a więc:

• Indii (notuje się tu ponad 50% wszystkich przypadków choroby Hansena);
• Azji Południowo-Wschodniej;
• Afryki Równikowej;
• Ameryki Południowej.

Zakażenie zagraża przede wszystkim osobom pozostającym w stałym kontakcie z chorymi, a także zajmującym się zwierzętami, które mogą być nosicielami prątków trądu.

Przypuszcza się także, że podatność na zakażenie chorobą Hansena może być związana z obciążeniem genetycznym. Na trąd częściej chorują mężczyźni.

Trąd objawy

Główne objawy trądu to:

• zmiany skórne (blade lub zaczerwienione, niewrażliwe na dotyk, temperaturę i ból, nie poddają się standardowemu leczeniu),
• utrata czucia w rękach i nogach,
• osłabienie siły mięśniowej.

Prątki trądu namnażają się bardzo powoli, dlatego średni czas między zakażeniem a wystąpieniem objawów choroby wynosi około 5 lat. Namnażaniu M. leprae sprzyja temperatura 27–30 st. C, więc infekcja obejmuje przede wszystkim chłodne obszary ciała, np.

• oczy,
• nos,
• małżowiny uszne,
• dłonie,
• stopy,
• jądra.

Rodzaje trądu

Istnieje kilka klasyfikacji trądu. Według odpowiedzi odpornościowej organizmu na prątki trądu, chorobę dzieli się na:

• Trąd tuberkuloidowy - to łagodniejsza i mniej zakaźna postać trądu. Ten typ choroby objawia się nielicznymi, niewielkimi zmianami skórnymi w postaci bladych, płaskich, łuszczących się plamek na skórze rąk, nóg, twarzy czy pośladków. Dotknięty obszar skóry może być odrętwiały z powodu uszkodzenia nerwów pod skórą. Ta postać trądu rozwija się u osób z silną reakcją układu odpornościowego.
• Trąd guzowaty (lepromatyczny) - to cięższa i bardziej zakaźna postać choroby. Objawia się rozległymi zmianami skórnymi w postaci m.in. guzów, drętwieniem i osłabieniem siły mięśniowej. Choroba może zaatakować nos, nerki i jądra. Pojawia się też nacieczenie i zmarszczenie skóry twarzy (tzw. lwia twarz). Ta postać trądu występuje u osób z minimalną reakcją układu odpornościowego.
• Trąd graniczny - w tej postaci choroby występują zarówno cechy trądu tuberkuloidowego, jak i guzowatego.

Powikłania trądu

Nieleczony trąd może trwale uszkodzić:

• skórę,
• nerwy,
• ręce,
• nogi,
• stopy,
• oczy.

Powikłania trądu to m.in:

• zaćma,
• ślepota,
• deformacja twarzy (np. trwały obrzęk, guzy, grudki),
• utrata włosów, zwłaszcza brwi i rzęs,
• zaburzenia erekcji i niepłodność u mężczyzn,
• niewydolność nerek,
• osłabienie siły mięśniowej,
• przewlekłe przekrwienie błony śluzowej nosa, krwawienia z nosa i zapadnięcie przegrody nosowej,
• paraliż dłoni i stóp,
• trwałe uszkodzenie nerwów w ramionach, nogach i stopach, które może skutkować utratą czucia, co prowadzi do dalszych komplikacji w przypadku zranienia czy oparzenia.

Badania na trąd

Choroba Hansena rozpoznawana jest na podstawie wywiadu medycznego, oceny objawów i badań dodatkowych. Spośród tych ostatnich za najpewniejsze uznaje się:

• badanie wycinka zmienionej skóry,
• badanie wymazu z nosa.

Leczenie trądu

W 1995 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wdrożyła bezpłatną terapię wielolekową (MDT, ang. multidrug therapy), która służy leczeniu wszystkich rodzajów trądu. Dzięki tej terapii zanotowano znaczący spadek zachorowań na trąd.

Choroba Hansena jest ponadto leczona takimi antybiotykami, jak:

• ryfampicyna;
• dapson;
• klofazymina;
• minocyklina;
• ofloksacyna.

Zazwyczaj konieczne jest zażywanie więcej niż jednego antybiotyku w tym samym czasie. Czas leczenia, dawka, dobór i liczba antybiotyków zależą od rodzaju trądu i wieku pacjenta.

W leczeniu trądu zaleca się też:

• glikokortykosteroidy;
• leki przeciwbólowe;
• leczenie chirurgiczne;
• rehabilitację.

Jak uniknąć trądu

By zapobiec trądowi, należy unikać długotrwałego, bliskiego kontaktu z nieleczoną osobą chorą. Chory poddawany odpowiedniemu leczeniu nie zaraża. Nie zaleca się też profilaktycznego stosowania antybiotykoterapii po kontakcie z osobą chorą.

Dowiedz się więcej:

Szczepienia przed wyjazdem

medicover.pl/o-zdrowiu/szczepienia-przed-wyjazdem,6210,n,3710

Apteczka turystyczna - jak przygotować apteczkę na urlop

medicover.pl/o-zdrowiu/apteczka-turystyczna-jak-przygotowac-apteczke-na-urlop,3749,n,3707