Medicover
Współczesne lekarstwa złożone są z kilku składników. Najważniejszym jest substancja czynna, czyli związek chemiczny, który ma najmocniejszy wpływ na organizm pacjenta. W leku może się znaleźć jedna albo kilka takich substancji.
Oprócz nich w skład leku wchodzą substancje pomocnicze: konserwujące, stabilizujące, czy regulujące tempo wchłaniania substancji czynnej.
Leki o różnych nazwach, ale tym samym składzie chemicznym
Nazwy handlowe leków często nie wskazują, jaka substancja czynna została w nich wykorzystana. Zdarza się więc, że pacjenci, nie sprawdzając składu chemicznego, przyjmują dwa leki różniące się nazwami, ale zawierające tę samą substancję czynną.
W ten sposób nieświadomie przyjmują podwójną ilość leku, ryzykując przedawkowanie i zwiększając prawdopodobieństwo wystąpienia objawów ubocznych. Ten problem dotyczy zwłaszcza leków wydawanych bez recepty.
Interakcje leków - efekty
Łączenie substancji czynnych o różnych właściwościach w jednym leku albo podawanie ich w kilku lekach pozwala na uzyskanie złożonych efektów.
Jedne efekty są pożądane, ponieważ przyspieszają proces leczenia i czynią go bardziej skutecznym i bezpieczniejszym. Inne przeciwnie: opóźniają leczenie, a w niektórych przypadkach wywołują niepożądane skutki uboczne, które mogą zagrozić życiu pacjenta.
O ile wzmacnianie działania leków często jest efektem zamierzonym, o tyle reakcje przeciwne są niepożądane.
– Przykładem niepożądanej interakcji jest efekt łączenia dostępnych bez recepty leków przeciwbólowych kwasu acetylosalicowego (aspiryny) i ibuprofenu. Prowadzi to do osłabienia działania terapeutycznego i nasilenia działania niepożądanego na śluzówkę żołądka. Jeszcze częstsze i groźniejsze są interakcje leków stosowanych bez recepty z tymi na receptę, np. wspomniany kwas acetylosalicylowy, dostępny na każdej stacji benzynowej i stosowany na ból głowy, oraz przepisana na receptę warfaryna. Podane łącznie nasilają działanie przeciwzakrzepowe, co skutkuje istotnym wzrostem ryzyka zagrażających życiu krwotoków – wyjaśnia dr Jarosław Mrożek z Medicover.
Wraz ze wzrostem liczby leków przyjmowanych jednocześnie rośnie ryzyko wystąpienia interakcji pomiędzy nimi.
Niepożądane efekty mogą wystąpić zwłaszcza u osób starszych, leczonych na kilka schorzeń równocześnie. Dodatkowym czynnikiem ryzyka u osób starszych jest wolniejszy metabolizm leków oraz problemy z pamięcią, zwiększające ryzyko pomylenia dawek i pory przyjmowania leków.
W takich przypadkach mogą pomóc pojemniki na leki, umożliwiające przygotowanie porcji leków nawet z kilkudniowym wyprzedzeniem.
Od połowy roku 2013 lekarze pracujący w Medicover korzystają z programu komputerowego, automatycznie ostrzegającego przed możliwością wystąpienia interakcji pomiędzy zlecanymi lekami.
Pacjenci mogą korzystać z internetowego serwisu, uruchomionego przez Ministerstwo Zdrowia pod adresem bil.aptek.pl.
Interakcje leków ze spożywanym pokarmem i alkoholem
Leki mogą wchodzić w interakcje nie tylko między sobą. W niektórych przypadkach może się okazać konieczna zmiana przyzwyczajeń żywieniowych w okresie leczenia.
– Najczęstszą interakcją z pokarmem jest osłabienie wchłaniania leku bezpośrednio po posiłku. Tak dzieje się w przypadku tetracyklin, które należy przyjmować pomiędzy posiłkami (co najmniej 1 h przed lub 2 h po posiłku). Niektóre pokarmy wpływają na działanie leku, np. pokarmy bogate w witaminę K1 (warzywa kapustne, sałata, szpinak, cykoria, brzoskwinie) osłabiają działanie przeciwzakrzepowe acenokumarolu. Dlatego przed przyjęciem leku należy sprawdzić, czy czas jego przyjmowania zależy od pory posiłku – radzi dr Jarosław Mrożek.
W niektórych przypadkach niepożądane efekty wywołuje jednoczesne spożywanie używek, zwłaszcza alkoholu, i przyjmowanie narkotyków.
– Nawet popularne leki dostępne bez recepty, takie jak paracetamol, mogą wchodzić w interakcje z alkoholem. Popijanie paracetamolu alkoholem może w najgorszym razie doprowadzić do ostrego zapalenia wątroby – efekt ten jest bardziej prawdopodobny, jeżeli jednocześnie przyjmuje się duże dawki paracetamolu i alkoholu - mówi dr Jarosław Mrożek. - Odrębnym zagadnieniem jest tzw. reakcja disulfiramowa lub disulfiramopodobna. Jej Istotą jest zaburzenie metabolizmu alkoholu, skutkujące nagromadzeniem aldehydu octowego, co daje przykre, a czasami groźne objawy. O ile disulfiram stosowany celowo w terapii odwykowej ma odstraszać od stosowania alkoholu, to podobną reakcję mogą dać również popularne leki, np. metronidazol – wyjaśnia.
Interakcje leków z ziołami
Zioła bywają traktowane z przymrużeniem oka. Jedni kwestionują ich właściwości lecznicze, inni doceniają je, ale uważają, że przyjmowanie produktów ziołoleczniczych jest całkowicie bezpieczne.
Tymczasem niektóre rośliny produkują i gromadzą substancje chemiczne, które bardzo silnie oddziałują na organizm człowieka. W skrajnym przypadku mogą zabić, czego dobitnym przykładem są odnotowywane każdego roku przypadki śmierci po spożyciu muchomora sromotnikowego.
Substancje czynne pochodzenia roślinnego w pełni zasługują na miano leku, co niestety oznacza, że mogą wchodzić w interakcje z lekami syntetycznymi i należy o tym pamiętać, łącząc terapię ziołami z przyjmowaniem leków syntetycznych.
Łączenie leków - wskazówki
Zażywając kilka leków albo parafarmaceutyków jednocześnie warto stosować się do następujących zasad:
- Zawsze czytaj ulotki dołączone do leków, również tych sprzedawanych bez recepty. Zwracaj uwagę na przeciwwskazania, sprawdzaj, czy nie zażywasz leków zawierających tę samą substancję czynną.
- Informuj każdego lekarza o wszystkich lekarstwach, które zażywasz. Nie pomijaj lekarstw kupowanych bez recepty, parafarmaceutyków ani ziół.
- Poinformuj lekarza o używkach przyjmowanych w dużych ilościach, zwłaszcza kawie i alkoholu.
- Jeśli zażywasz narkotyki, powiedz o tym lekarzowi, ponieważ niektóre kombinacje leków i narkotyków są śmiertelnie niebezpieczne. To samo dotyczy „dopalaczy”, sterydów anabolicznych i innych substancji dopingujących, kupowanych na czarnym rynku.
Współczesna medycyna stosuje coraz bardziej skuteczne i bezpieczne lekarstwa. Można bez poważnych skutków ubocznych leczyć ciężkie i przewlekłe choroby, przyjmując równocześnie wiele leków.
Z drugiej strony można wyrządzić sobie krzywdę zażywając z pozoru niewinne lekarstwa dostępne bez recepty. Gwarancją bezpieczeństwa jest przekazanie lekarzom kompletnej informacji o stanie zdrowia i zażywanych lekarstwach oraz reagowanie na niepokojące objawy, które mogą wystąpić po włączeniu nowego leku.
Dowiedz się więcej:
Aspiryna – cudowne panaceum? Molekularne mechanizmy działania kwasu acetylosalicylowego w organizmie
Zasady kojarzenia leków w terapii bólu
https://journals.viamedica.pl/palliative_medicine_in_practice/article/view/28635/23404
Interakcje lek - żywność
https://ptfarm.pl/pub/File/bromatologia_2011/1/br%201_2011%20s.%20095-103.pdf
Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania. |
