Ginekomastia. Męski problem

Skąd się bierze ginekomastia?

Ginekomastia pojawia się u chłopców i mężczyzn w różnych momentach życia. Po urodzeniu i w okresie dojrzewania (wtedy najczęściej ustępuje samoistnie), w wieku dojrzałym oraz w okresie andropauzy. Zazwyczaj jest związana z zaburzeniami hormonalnymi: nadmiarem hormonów żeńskich (estrogenu, prolaktyny) lub niedoborem hormonów męskich (testosteronu).

Bywa skutkiem ubocznym zażywania środków dopingujących, leków albo specyficznej diety, bogatej w składniki o działaniu estrogennym. W wieku dojrzałym obserwuje się ginekomastię idiopatyczną, o nieustalonym pochodzeniu.

Ginekomastii nie należy bagatelizować. Rozrost tkanki gruczołowej, prowadzący do powiększenia piersi, może towarzyszyć: marskości wątroby, chorobom tarczycy, rakowi jądra albo innym nowotworom czynnym hormonalnie. Asymetryczne powiększenie piersi, uznane początkowo za ginekomastię, może okazać się guzkiem piersi. Trzeba pamiętać, że nowotwory piersi zdarzają się również u mężczyzn. Pojawiająca się nagle ginekomastia zawsze powinna skłonić mężczyznę do wizyty u lekarza.

Lipomastia

Jeśli powiększeniu piersi towarzyszy nadwaga albo otyłość, można przypuszczać, że przyczyną jest tkanka tłuszczowa. Różnicowanie między ginekomastią a lipomastią odbywa się między innymi na podstawie badania ultrasonograficznego. Jeśli lekarz badający nie stwierdzi rozrostu tkanki gruczołowej, zalecenia ograniczają się do redukcji masy ciała. Pacjenci oczekujący szybkich efektów decydują się na liposukcję, ignorując problem otyłości. To rozwiązanie na krótką metę. Po pewnym czasie tkanka tłuszczowa odbudowuje się i niweczy efekt zabiegu.

Diagnostyka ginekomastii 

Wybierając się do lekarza trzeba się przygotować na szczerą rozmowę. Padną pytania o zażywane leki, dietę, przebyte choroby, zabiegi operacyjne. Rozwiązanie hormonalnej łamigłówki wymaga ustalenia wszystkich faktów, również tych, których pacjent może się wstydzić: zażywania środków dopingujących, anabolików, narkotyków. O takich epizodach trzeba powiedzieć, nawet jeśli miały miejsce w przeszłości.

Następnie zostanie zlecone badanie USG gruczołów piersiowych, badanie krwi z oznaczeniem poziomu hormonów. Jeśli wyniki tych badań nie będą rozstrzygające, lekarz zleci kolejne, aby wykluczyć współistnienie poważnych chorób.

Bywa, że lekarz nie zgadza się z samooceną pacjenta i uznaje wygląd piersi za normalny. Mężczyźni reagują w różny sposób. Jedni po namyśle przyznają rację, inni zmieniają lekarza. Może trudno zaufać jednemu specjaliście, ale jeśli dwaj kolejni mają podobne zdanie, warto się zastanowić, czy nie mają racji.

Leczenie farmakologiczne ginekomastii 

Lekarz w pierwszej kolejności podejmie próbę leczenia farmakologicznego za pomocą leków regulujących wytwarzanie hormonów żeńskich i męskich lub blokujących ich receptory. W czasie terapii może być konieczne powtórzenie badań laboratoryjnych oraz zmiana leków. Nie należy oczekiwać natychmiastowych efektów. Być może przyjdzie na nie poczekać kilka miesięcy. W ocenie postępów leczenia mogą pomóc fotografie wykonywane w regularnych odstępach czasu.

Leczenie chirurgiczne ginekomastii 

Jeśli leczenie farmakologiczne nie przyniesie zamierzonych efektów, można rozważyć wizytę u chirurga. Zabieg polega na usunięciu przerośniętej tkanki gruczołowej i tłuszczowej, zazwyczaj jest wykonywany jednocześnie na obu piersiach. Decyzja o interwencji chirurgicznej nie może być pochopna. Operowani powinni być pacjenci, u których ginekomastia występuje od pewnego czasu, a lekarstwa ani zmiana diety nie przyniosły poprawy. O ile, oczywiście, uważają ginekomastię za istotny problem. Operacja, wykonana przez specjalistę chirurga, jest stosunkowo prosta i bezpieczna, aczkolwiek niepozbawiona ryzyka. Powikłania w postaci asymetrii piersi, zakażeń nie są częste, ale trzeba je brać pod uwagę.

Ginekomastia w okresie dojrzewania

Dla nastolatków i młodych mężczyzn nawet niewielka ginekomastia może być poważnym problemem. W tym wieku bardzo duże znaczenie odgrywa akceptacja w grupie. Złośliwe komentarze rówieśników, dotyczące wyglądu, mogą zniszczyć poczucie własnej wartości, zniechęcić do uprawiania sportu, doprowadzić do zerwania albo ograniczenia kontaktów towarzyskich.

Młodzi pacjenci często oczekują radykalnego i natychmiastowego leczenia. Są skłonni podjąć ryzyko związane z zabiegiem operacyjnym albo intensywną terapią hormonalną, byleby problem zniknął jak najszybciej. Paradoksalnie, właśnie w tej grupie wiekowej wskazana jest szczególna ostrożność, rozwaga i cierpliwość. Objawy ginekomastii mogą ustąpić samoistnie, po uspokojeniu się burzy hormonalnej, towarzyszącej dojrzewaniu, oszczędzając ryzyka związanego z operacją.

W tym wieku rok wydaje się wiecznością, a sugestia powstrzymania się przed pochopnymi działaniami często wywołuje bunt i kończy się oskarżeniem lekarza lub rodziców o brak dobrej woli, niekompetencję i bagatelizowanie problemu. Pojawia się pokusa skorzystania z „cudownych” środków farmakologicznych, polecanych przez rówieśników. Ponieważ ginekomastia bywa efektem ubocznym przyjmowania sterydów, porady dotyczące samoleczenia przy pomocy potencjalnie niebezpiecznych leków pojawiają się regularnie na internetowych forach dyskusyjnych, poświęconych kulturystyce i innym sportom, zwłaszcza siłowym. Próba samodzielnego leczenia może wywołać poważne zaburzenia hormonalne, a efekty uboczne w rodzaju wymiotów, anoreksji, bólów i zawrotów głowy, depresji należą w tym przypadku do łagodniejszych. Przedawkowanie pewnych środków może sprowadzić bezpośrednie i nagłe zagrożenie dla życia.