Czy pizza jest zdrowa?

Skąd popularność pizzy? Pizzę lubimy przede wszystkim dlatego, że jest słona i tłusta. Nasz organizm lubi sól, a tłuszcz jest najlepszym nośnikiem smaku. Nie bez znaczenia jest też zapach i smak drożdżowego ciasta. Pizza jest bardzo wygodnym daniem, bo można ją jeść przy stole nożem i widelcem lub konsumować idąc niczym kanapkę.

Pizza czy jest zdrowa?

Pizza doczekała się również publikacji naukowych. W oficjalnym czasopiśmie Amerykańskiej Akademii Pediatrii „Pediatrics” ukazał się artykuł: „Pobór energii i składników odżywczych z pizzy w Stanach Zjednoczonych” prezentujący wyniki badań prowadzonych w USA.

Okazało się, że  jedzenie pizzy wśród dzieci i młodzieży wiąże się z wyższym spożyciem kalorii, tłuszczów nasyconych i sodu, co oznacza, że jej regularna konsumpcja może sprzyjać otyłości oraz rozwojowi hipercholesterolemii i nadciśnienia tętniczego, które u dorosłych zwiększają ryzyko zgonu.

Największy, negatywny wpływ na organizm miało spożycie pizzy jako przekąski z restauracji szybkiej obsługi. Zalecenia sformułowane przez autorów badania brzmiały: należy ograniczyć spożycie pizzy i poprawić jej wartość odżywczą.

Autorzy artykułu „Czy pizza chroni przed rakiem?” opublikowanego w International Journal of Cancer. sugerują, że osoby jedzące pizzę przynajmniej raz w tygodniu mają o 59 proc. mniejsze ryzyko zachorowania na raka przełyku, o 34 proc. - na raka gardła i o 26 proc. - na raka jelita grubego.

Dane te pochodzą wyłącznie z jednego badania opierającego się na populacji tylko z jednego, włoskiego szpitala. Sami autorzy wskazują na ograniczenia wynikające z wpływu możliwych czynników zakłócających wynik analizy, m.in. stosowania używek (papierosy, alkohol) i wpływu diety zbliżonej do śródziemnomorskiej (która mogła towarzyszyć spożyciu pizzy).

Pizza a dieta śródziemnomorska

Dieta śródziemnomorska może mieć również wpływ na obniżenie ryzyka pewnych nowotworów. Dlatego należy ten wynik traktować raczej jako ciekawostkę, choć nie jest wykluczone, że naukowcy dostarczą nam w przyszłości więcej danych, również w innych populacjach. Pojawia się tu pytanie: czy nie powinniśmy zwracać większej uwagi na pełny wzorzec diety niż pojedyncze produkty?

Efekt spożywania pizzy może być inny u osób na diecie bardziej zbliżonej do zachodniego wzorca, diety śródziemnomorskiej czy diety wegetariańskiej. Częstość spożywania pizzy ma również ogromne znaczenie we wpływie na nasze zdrowie. Dlatego złota rada brzmi: zachowaj umiar.

Pizza kalorie

100 g pizzy może mieć nawet ponad 300 kcal. To trzy razy więcej niż taka sama ilość gołąbków z mięsem i ryżem w sosie pomidorowym. Najmniej kaloryczna jest pizza wegańska, której 100 g to około 180 g.

Najbardziej kaloryczne są „Cztery sery” – nawet do 400 kcal i „Pepperoni” około 420 kcal. Jeden kawałek pizzy waży około 150 g, a cała o średnicy 40 cm nawet około 1200 g. To oznacza w przypadku „Czterech serów” 4000 kcal. Aby to spalić, trzeba biegać cztery godziny bez przerwy.

Kawałek pizzy na cienkim cieście zjadany kilka razy w miesiącu z dużą ilością warzyw i chudym mięsem lub rybą raczej nie zaszkodzi. Jeśli zrobimy pizzę sami, możemy uczynić z niej wartościowy produkt przez wykorzystanie mąki pełnoziarnistej, zwiększenie ilości warzyw i sosu pomidorowego. Przygotowanie pizzy nie jest skomplikowane. Jednak częste jej spożywanie, zwłaszcza w wersji fast-food, zwiększa ryzyko otyłości, hipercholesterolemii i nadciśnienia tętniczego.  

Zdrowa pizza

Kaloryczność pizzy zależy od rodzaju ciasta i użytych dodatków. Najbardziej szlachetna pizza to taka na cienkim cieście, z małą ilością dodatków, ale najwyższej jakości. Puchatej buły z mąki pszennej warto unikać, bo to potężna dawka węglowodanów łatwo przyswajalnych.

Nie dość, że się od nich tyje, to na dodatek charakteryzują się wysokim indeksem glikemicznym, co oznacza, że powodują nagłe zwiększenie stężenia glukozy, a potem nagły wyrzut insuliny i szybki spadek glikemii. To zwiększa uczucie głodu i kończy się niekontrolowanym spożywaniem czegoś, co jest łatwo dostępne, a nie koniecznie wartościowe pod kątem odżywczym.

Pizza a zdrowe składniki

Ser jest jednym z najbardziej kalorycznych składników pizzy. Dlatego należy wystrzegać się takich ociekających - najczęściej kiepskiej jakości serów. Lepsze są z małą ilością sera, przy tym najlepiej dobrej jakości. Mozzarella jest lepsza od zwykłego sera, bo mniej słona, stanowi też dobre źródło wapnia i idealnie rozpuszcza się na pizzy. Poza tym ma o prawie 150 kcal mniej niż np. parmezan.

Kaloryczność pizzy podnoszą również wędliny, zwłaszcza boczek, salami, bekon, pepperoni.  Można je zastąpić kurczakiem, który ma prawie pięć razy mniej kalorii niż pepperoni i sześć razy mniej tłuszczu. Drób jest źródłem białka, którego ma około sześć razy więcej niż kiełbasa. Warto zwracać uwagę na to, co dodajemy na swój kawałek placka.

Powiązane tematy: Nutri-Score, czyli jak ułatwić sobie wybór zdrowej żywności

Pizza a sos pomidorowy

Najzdrowszym składnikiem pizzy jest sos pomidorowy. Pomidor to ulubieniec nie tylko dietetyków, ale i smakoszy. Z uwagi na dużą dawkę witaminy A, B oraz C i potasu, zajmuje wysokie miejsce w rankingu zdrowych produktów. Obecny w pomidorach likopen może wiązać się ze zmniejszeniem ryzyka raka prostaty, natomiast te dane nie są oparte na silnych dowodach naukowych i wymagają potwierdzenia.

Nie zmienia to jednak faktu, że pomidory są składnikiem o niskiej ilości kalorii a dużej ilości pewnych witamin i składników mineralnych – dlatego sos pomidorowy jest akurat zdrowym składnikiem pizzy.

Pizza a witaminy

Wartość odżywczą pizzy podnosi dodatek sałaty, najczęściej rukoli lub roszponki – choć niestety zwykle są w niewielkiej ilości. Zielone warzywa liściaste (np. szpinak, sałata, rukola, jarmuż) mają niewiele kalorii, za to dużo cennych składników odżywczych: żelaza, wapnia, magnezu, potasu, a także witamin: A, E i D, C, B9 i kwasu foliowego ,błonnika.

Liście sałaty bogate są także w antyoksydanty, które chronią przed nadmiarem wolnych rodników, m.in. wspomagając układ krążenia. Dobrym dodatkiem jest cebula, która ma właściwości bakteriobójcze. Także papryka bogata w źródło witamin, szczególnie C, która może wzmacniać układ odpornościowy organizmu i zwiększa przyswajalność żelaza pochodzącego ze źródeł roślinnych. Kukurydza i oliwki podnoszą trochę kaloryczność pizzy, ale jednocześnie dostarczają wielu wartościowych składników.

Zdrowe ciasto na pizzę

Najzdrowszą pizzę możemy zrobić sami. Zwłaszcza, że to danie, które należy spożywać nie więcej niż kilka razy w miesiącu. Można oczywiście kupić pizzę mrożoną, ale tego typu pizze często zawierają spulchniacze i polepszacze mąk. Zwykle nie smakują tak dobrze jak świeżo wyjęta z piekarnika domowa pizza, choć oczywiście jest to subiektywne. Robiąc pizzę można popuścić wodze fantazji i wykorzystać nie tylko pomidory, lecz także szpinak, szparagi, ananasy, brokuły, kapary czy owoce morza.

Osoby przestrzegające zasad kulinarnych uważają, że każdy rodzaj pizzy ma ściśle określone składniki. Przeczy temu menu jednej z najbardziej popularnych pizzerii w Rzymie, która dzięki autorowi programów podróżniczo-kulinarnych Anthony’emu Bourdainowi stała się znana na całym świecie. 

Pizzarium i jej szef Gabriele Bonci serwuje rocznie ponad tysiąc rodzajów pizzy sprzedawanej w kawałkach na wynos, po które zawsze ustawia się kolejka. Tajemnica pizzy Bonci’ego to 48-godzinne dojrzewanie ciasta o sekretnej recepturze oraz ogromna kreatywność w doborze dodatków. Są to sezonowe warzywa, owoce, a nawet jadalne kwiaty, różne rodzaje serów i mięsa, a także ziemniaki. Jeśli więc mamy ochotę zrobić sobie zdrową pizzę, w doborze dodatków nic nie musi nas ograniczać.