CRP – popularny marker stanu zapalnego. Co pokazuje?

CRP to jeden z podstawowych markerów, wykrywających stan zapalny w organizmie. Białko ostrej fazy (ang. C Reactive Protein – CRP) pojawia się we krwi jako konsekwencja stanu zapalnego, który może właśnie się toczyć w naszym organizmie.
CRP produkowane jest u osób zdrowych. Wzrost poziomu CRP może być wynikiem stanu zapalnego.

W związku z tym sprawdzenie poziomu stężenia białka C-reaktywnego, jak fachowo nazywa się to badanie, stało się jedną z najbardziej pewnych metod weryfikacji występowania u pacjentów infekcji pasożytniczych, grzybiczych, wirusowych czy bakteryjnych. Jakich jeszcze informacji dostarcza badanie CRP oraz jak interpretować wyniki tego testu?

Czym jest CRP?

Warto zacząć od odpowiedzi na pytanie, czym jest badanie CRP i kiedy się je wykonuje.

Podstawowe informacje na temat tego markera podaje Beata Świerczewska, internista i lekarz medycyny rodzinnej z Centrum Medycznego Medicover w Warszawie:

– Badanie CRP wykonujemy z krwi. CRP, czyli białko C-reaktywne lub inaczej – białko ostrej fazy, produkowane jest w wątrobie, w komórkach tkanki tłuszczowej oraz w ścianie naczyń tętniczych, a następnie wydzielane do krwi.

W niskich stężeniach CRP produkowane jest u osób zdrowych, wzrost jego poziomu może być wynikiem obecności w organizmie stanu zapalnego różnego pochodzenia.

Podwyższona produkcja CRP może występować także w niektórych stanach fizjologicznych i nie jest wówczas objawem infekcji – typowym przykładem jest ciąża. Wskazaniem do oznaczenia poziomu CRP w surowicy krwi są trzy sytuacje: podejrzenie stanu zapalnego w organizmie, potrzeba oceny skuteczności leczenia chorób zapalnych oraz konieczność oceny ryzyka sercowo-naczyniowego – mówi lekarka.

Białko CRP stanowi jeden z elementów zwalczających infekcję w organizmie, dlatego jego wysoki poziom we krwi daje podstawy do podejrzeń, iż nasze ciało próbuje zwalczać zakażenie. Warto podkreślić, że stężenie tego białka we krwi w trakcie infekcji może wzrosnąć nawet 1000-krotnie w ciągu kilku godzin, stąd marker ten jest jedną z najlepszych metod, pozwalających ustalić stan chorobowy organizmu.

Jakie informacje dostarcza CRP ?

Badanie CRP dostarcza wielu istotnych informacji, umożliwiających lekarzowi wykrycie nieprawidłowości oraz postawienie właściwej diagnozy.

– Poziom CRP w surowicy i osoczu krwi wzrasta w różnego rodzaju infekcjach (bakteryjnych, wirusowych, grzybiczych i pasożytniczych), w chorobach zapalnych, w tym o podłożu autoimmunologicznym (do których należą m.in. niektóre postacie cukrzycy, część zapaleń tarczycy, toczeń układowy czy stwardnienie rozsiane).

Badanie krwi wykryje podwyższony poziom CRP także w przypadku występowania większości chorób nowotworowych, schorzeń układu sercowo-naczyniowego (w tym zawału), a także infekcji po operacjach oraz w reakcjach odrzucania przeszczepu - wyjaśnia lek. Beata Świerczewska.

Jest to o tyle istotne, że wiele spośród wymienionych dolegliwości nie daje o sobie znać od razu, bądź jest trudnych do identyfikacji we wczesnej fazie.

– Poziom CRP często pozwala nam na orientacyjną ocenę, czy mamy do czynienia z infekcją bakteryjną, czy o innym podłożu. Bardzo wysoki poziom CRP wskazuje na potrzebę poszukiwania poważniejszego schorzenia, mogącego przebiegać bezobjawowo lub skąpoobjawowo (np. nowotworu czy układowej choroby tkanki łącznej).

Ważne jest również to, że poziom białka CRP, w reakcji na skuteczne leczenie, ulega szybkiemu obniżeniu, co pozwala nam na monitorowanie terapii – podkreśla lek. Beata Świerczewska.

W diagnostyce dostępne są dwa różne oznaczenia CRP. Standardowy test znajduje zastosowanie w badaniach powyżej wartości 10 mg/l, czyli oznaczeniach o szerokich zakresach.

Jeśli chcemy zmierzyć wartości CRP precyzyjnie, przy jego niskich stężeniach, należy użyć testu hs-CRP. Jest to badanie o wysokiej czułości. Pozwala wychwycić nawet minimalne wahania w poziomie stężenia CRP we krwi. Wykonywane jest u osób z podejrzeniem chorób sercowo-naczyniowych, takich jak choroba wieńcowa, zawał serca czy udar mózgu.

– Wynika to z tego, że CRP produkowane jest również w naczyniach tętnic (proces miażdżycowy w naczyniach tętnic prowadzi do zwiększonej produkcji CRP). W związku z tym w okresie wolnym od stanu zapalnego może służyć do oceny ryzyka sercowo-naczyniowego u pacjentów, którzy nie mają żadnych niepokojących objawów.

Przyjmuje się, że poziom CRP poniżej 1 mg/l to małe ryzyko sercowo-naczyniowe, CRP w przedziale 1–3 mg/l świadczy o umiarkowanym ryzyku, zaś poziom CRP powyżej 3 mg/l oznacza duże ryzyko sercowo-naczyniowe – zwraca uwagę lek. Beata Świerczewska.

Interpretacja wyników CRP

Wielu pacjentów zadaje sobie pytanie, w jaki sposób prawidłowo interpretować wynik CRP i kiedy wskazuje on na występowanie w organizmie stanu zapalnego. Medycyna przewiduje określone normy poziomu CRP we krwi, lecz warto pamiętać, że na stężenie CRP mają wpływ m.in.: wiek, rasa, płeć, pora roku oraz aktywność fizyczna, a także przebyte choroby i urazy. Dlatego czynniki te powinny być brane pod uwagę przy analizie wyników testu na obecność białka C-reaktywnego we krwi, podobnie jak inne dane na temat pacjenta.

– Prawidłowe stężenie CRP w surowicy krwi osób zdrowych wynosi poniżej 5 mg/l. U osób otyłych, palaczy oraz chorych na nadciśnienie tętnicze – poniżej 10 mg/l. Stężenie powyżej 10 mg/l z dużym prawdopodobieństwem wskazuje na istnienie w organizmie stanu zapalnego. Wynik CRP poniżej 40 mg/l to najczęściej łagodne stany zapalne, infekcje wirusowe, ciąża. Natomiast wyniki CRP w przedziale 40–200 mg/l zwykle wskazują na infekcje bakteryjne. CRP w przedziale 200–500 mg/l sygnalizuje ciężką infekcję bakteryjną, rozległe oparzenie, zawał serca, możliwość choroby nowotworowej lub układowej choroby tkanki łącznej – wyjaśnia lek. Beata Świerczewska.

CRP a ocena ryzyka sercowo-naczyniowego

– Warto podkreślić, że samo oznaczenie stężenia CRP nie pozwala na ustalenie stanu chorobowego oraz jego rozpoznanie. Badanie to wykorzystuje się w diagnostyce i monitorowaniu przebiegu leczenia wyłącznie w połączeniu z wynikami innych badań i w oparciu o stan kliniczny pacjenta oraz analizę przebytych chorób i urazów.

Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania.
Data dodania 09.01.2018
Data ostatniej aktualizacji 29.05.2023