Xanax

1. Xanax co to jest
2. Zalecane dawkowanie
3. Możliwe skutki uboczne leku
4. Interakcje z alkoholem
5. Xanax w ciąży i okresie karmienia piersią
6. Środki ostrożności
7. Interakcje z innymi lekami

Xanax co to jest

Xanax to lek przeciwlękowy i uspokajający wykorzystywany w psychiatrii. Dostępny jest jedynie za okazaniem recepty. Występuje pod dwiema nazwami handlowymi:

• Xanax; tabletki 0,25 mg, 0,5 mg, 1 mg oraz 2 mg;
• Xanax SR; tabletki o przedłużonym uwalnianiu 0,5 mg, 1 mg oraz 2 mg.

Substancją czynną leku jest alprazolam klasyfikowany jako triazolowa pochodna benzodiazepiny. Preparat ma właściwości przeciwlękowe, nasenne, uspokajające, miorelaksacyjne i przeciwdrgawkowe. Podnosi aktywność układu GABA-ergicznego, który z kolei działa hamująco na struktury ośrodkowego układu nerwowego.

Lek przyjmuje się doustnie. Maksymalne stężenie alprazolamu w osoczu krwi po zażyciu tabletek o natychmiastowym uwalnianiu jest osiągane po upływie 1-2 godzin, natomiast w przypadku tabletek Xanax SR po 5-11 godzinach. Biodostępność substancji czynnej jest taka sama w obu rodzajach tabletek, podobne są również jej okresy półtrwania i stężenia metabolitów.

Pełny skład preparatu

1 tabletka Xanax zawiera 0,25 mg, 0,5 mg, 1 mg lub 2 mg aplprazolamu.
Substancje pomocnicze to: laktoza jednowodna, celuloza mikrokrystaliczna, sodu dwuoktylosulfobursztynian (85%) + sodu benzoesan (15%), krzemu dwutlenek koloidalny, magnezu stearynian, skrobia kukurydziana.

1 tabletka Xanax SR o przedłużonym uwalnianiu zawiera 0,5 mg, 1 mg lub 2 mg alprazolamu.
Substancje pomocnicze to: laktoza jednowodna, hypromeloza 4000 cps, hypromeloza 100 cps, krzemu dwutlenek koloidalny, magnezu stearynian.
Ponadto tabletki Xanax SR 0,5 mg i 2 mg zawierają F.D. & C. Blue No. 2 Aluminium Lake.

Wskazania do stosowania

Zgodnie z informacjami zamieszczonymi w ulotce, preparat przeznaczony jest do stosowania doustnego u osób dorosłych w leczeniu objawowym krótkotrwałym:

• lęku uogólnionego,
• zaburzeń lękowych, którym towarzyszą napady lęku,
• zaburzeń lękowych pod postacią fobii,
• zaburzeń depresyjnych,
• zaburzeń lękowych mieszanych.

Alprazolam powinien być przepisany tylko w przypadku, gdy występujące u pacjenta objawy są nasilone, zaburzają prawidłowe funkcjonowanie lub są bardzo uciążliwe. Producent podkreśla, że stany napięcia i niepokoju spowodowane codziennymi stresami nie stanowią wskazań do rozpoczęcia leczenia preparatem.

Kiedy nie stosować tego leku

Przeciwwskazania do przyjmowania produktu leczniczego stanowią:

• nadwrażliwość pacjenta na alprazolam lub inne benzodiazepiny, a także na substancje pomocnicze leku,
• dziedziczna nietolerancja galaktozy, zespół złego wchłaniania glukozy-galaktozy oraz niedobór laktazy typu Lapp - z uwagi na zawartość laktozy w tabletkach,
• wiek poniżej 18 lat,
• nużliwości mięśni (myasthenia gravis),
• ciężka niewydolność wątroby,
• ciężka niewydolność oddechowa,
• zespół bezdechu śródsennego.

Zalecane dawkowanie

Dawkowanie Xanax ustalane jest na podstawie stanu chorego - lekarz uwzględnia intensywność występujących objawów i reakcję pacjenta na preparat. Leczenie należy rozpocząć od dawki początkowej. Zaleca się, aby pacjenci stosowali najmniejszą skuteczną ilość leku, dlatego ważna jest obserwacja pacjenta w trakcie terapii. Preparat musi być stosowany zgodnie z zaleceniami lekarza i w żadnym wypadku nie należy przekraczać wskazanej dawki dobowej.

Jeżeli pacjent dobrze reaguje na leczenie i zajdzie taka potrzeba, możliwe jest zwiększenie dawki. Zdarza się jednak, że u niektórych osób ze względu na wystąpienie działań niepożądanych konieczne jest zmniejszenie dawki początkowej. W nielicznych przypadkach braku efektów terapeutycznych można zwiększyć ilość leku ponad zalecaną. Musi się to odbywać stopniowo, a wyższa dawka powinna być podawana wieczorem, aby zminimalizować ryzyko występowania działań niepożądanych.

Jak długo brać Xanax? Terapia powinna trwać jak najkrócej. Podczas leczenia należy regularnie kontrolować jego skuteczność, by w miarę złagodzenia objawów chorobowych zmniejszyć dawkę lub zakończyć terapię. Na ogół leku nie stosuje się dłużej niż przez 8 - 12 tygodni, wliczając w to okres odstawiania. Niektórzy pacjenci wymagają jednak dłuższej terapii – decyduje o tym specjalista. Podczas przewlekłego stosowania leku pojawia się ryzyko zależności lekowej o niekorzystnym stosunku korzyści do zagrożeń.

Dawkowanie XANAX

W leczeniu objawowym zaburzenia lękowego uogólnionego, zaburzenia depresyjnego i zaburzenia lękowego mieszanego najczęściej zaleca się dawkę początkową 0,25 mg lub 0,5 mg 3 razy dziennie. W razie konieczności można zwiększać ilość leku, przy czym maksymalna dawka dobowa wynosi 4 mg w podziale na mniejsze.

W terapii objawów zaburzeń lękowych, którym towarzyszą napady lęku oraz w zaburzeniach lękowych w postaci fobii zalecana dawka początkowa wynosi 0,5 mg lub 1 mg przyjmowanej przed snem. W razie potrzeby można zwiększyć przyjmowaną ilość leku podnosząc dawkę o 1 mg z zachowaniem minimum 3-4 dni odstępu. Dopuszcza się przyjmowanie dodatkowych dawek, jednak w ciągu doby można stosować maksymalnie 3-4 dawki podzielone. Dobowa ilość leku stosowana w badaniach klinicznych wynosiła od 4 do 8 mg alprazolamu. W rzadkich przypadkach podawano dawkę maksymalną, która wynosi 10 mg.

Dawkowanie XANAX SR

W przypadku zaburzenia lękowego uogólnionego, zaburzenia depresyjnego i zaburzenia lękowego mieszanego początkowo należy przyjmować 1 mg leku na dobę, jednorazowo lub w 2 dawkach podzielonych. W zależności od reakcji pacjenta ilość preparatu można zwiększać do maksymalnie 4 mg na dobę w dawce pojedynczej lub w 2 dawkach podzielonych.

W leczeniu objawów zaburzeń lękowych, którym towarzyszą napady lęku oraz w zaburzeniach lękowych w postaci fobii zalecana dawka początkowa wynosi 0,5 mg do 1 mg leku przed snem. W razie konieczności dawkę można zwiększać o maksymalnie 1 mg co 3-4 dni. Całkowitą dawkę dobową należy przyjmować jednorazowo lub w 2 dawkach podzielonych. Dobowa ilość leku stosowana w badaniach klinicznych wynosiła od 4 do 8 mg alprazolamu. W rzadkich przypadkach podawano dawkę maksymalną, która wynosi 10 mg.

Szczególne grupy pacjentów

Specjalnej modyfikacji dawkowania wymagają pacjenci, którzy nigdy wcześniej nie przyjmowali leków psychotropowych. Wówczas konieczne jest rozpoczęcie terapii od niższych dawek niż te, które stosowane są u osób leczonych wcześniej preparatami o działaniu uspokajającym, nasennym, przeciwdepresyjnym, a także u osób uzależnionych od alkoholu.

Osoby w podeszłym wieku lub osłabione powinny rozpoczynać terapię od mniejszej dawki. Na początku leczenia zaleca się im stosowanie leku w tabletkach zwykłych 0,25 mg 2 lub 3 razy na dobę, a w przypadku tabletek o przedłużonym uwalnianiu dawkę 0,5-1 mg na dobę jednorazowo lub w 2 dawkach podzielonych

U pacjentów z niewydolnością wątroby nie należy stosować tabletek o przedłużonym uwalnianiu Xanax SR.

Odstawienie leku

Rezygnacja z terapii wymaga specjalnego postępowania. Odstawienie Xanax nie może następować zbyt gwałtownie. W ulotce leku zaznaczono, że podczas zakończenia leczenia należy zmniejszać dawkowanie o 0,5 mg co 3 dni. W tym czasie pacjent powinien pozostawać pod kontrolą lekarza, ponieważ u niektórych osób konieczne jest zmodyfikowanie schematu odstawienia i wolniejsze obniżanie dawki leku.

Preparat może powodować wytworzenie zależności psychicznej i fizycznej. U niektórych pacjentów po nagłym odstawieniu pojawiały się objawy odstawienne obejmujące: bóle głowy, bóle czy mięśni, nasilony lęk, uczucie napięcia, pobudzenie psychoruchowe, depersonalizację, dezorientację, drażliwość, upośledzenie słuchu, mrowienie i sztywność kończyn, nadwrażliwość na bodźce: światło, hałas i dotyk, omamy, napady padaczkowe. Długotrwałe stosowanie leku oraz przyjmowanie wysokich dawek powoduje ich nasilenie. Wyższe prawdopodobieństwo wystąpienia objawów odstawiennych pojawia się także, gdy leczenie zostaje zakończone nagle.

Po zakończeniu terapii mogą także wystąpić tzw. objawy z odbicia. Należą do nich:

• bezsenność,
• lęk,
• zaburzenia snu,
• zmiany nastroju.

Możliwe skutki uboczne leku

U niektórych pacjentów mogą wystąpić skutki uboczne Xanax. Najczęściej pojawiają się one na początku leczenia i ustępują po zmniejszeniu dawki lub w miarę kontynuacji terapii. Jeśli działania niepożądane są uciążliwe lub utrzymują się, należy zasięgnąć porady lekarza.

Bardzo często obserwowane działania niepożądane to: depresja, silne uspokojenie, wzmożona senność, ataksja, zaburzenia pamięci, zaburzenia mowy, zawroty głowy, bóle głowy, nadmierna męczliwość, drażliwość, suchość w jamie ustnej, zaparcia.

Często występowały natomiast: zmniejszenie apetytu, splątanie, uczucie dezorientacji, lęk, zaburzenia libido, zaburzenia seksualne, bezsenność, senność, letarg, zaburzenia masy ciała (zarówno zwiększenie jak i zmniejszenie), zaburzenia równowagi lub koordynacji, drżenie, nudności, nieostre widzenie, zapalenie skóry.

Niezbyt często zgłaszano działania niepożądane obejmujące: manie, halucynacje, uczucie gniewu, pobudzenie, niepamięć, nietrzymanie moczu, osłabienie siły mięśniowej, nieregularne miesiączki u kobiet.

Rzadko lub bardzo rzadko występowały: zaburzenia motoryki, padaczka, depersonalizacja, objawy psychozy, agranulocytoza, reakcje alergiczne lub anafilaktyczne.

Ponadto obserwowano inne działania niepożądane, jednak na podstawie dostępnych danych nie można ustalić ich częstości występowania. Należą do nich: hiperprolaktynemia, hipomania, wrogie lub agresywne zachowania, nieprawidłowe myślenie, pobudzenie psychoruchowe, dystonia, zaburzenia równowagi autonomicznego układu nerwowego, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, zaburzenia czynności wątroby, zapalenie wątroby, żółtaczka, obrzęk naczynioruchowy, nadwrażliwość na światło, obrzęki obwodowe, zatrzymanie moczu, podwyższenie ciśnienia w gałce ocznej.

Interakcje z alkoholem

W trakcie stosowania leku Xanax nie można pić alkoholu. Łączenie substancji jest niedozwolone ze względu na poważną interakcję między nimi.

Jednoczesne spożywanie benzodiazepin i napojów wyskokowych może prowadzić do kumulacji szkodliwego działania depresyjnego na ośrodkowy układ nerwowy. Przypuszcza się, że w skrajnych przypadkach może to doprowadzić do zgonu. Ponadto picie alkoholu podczas zażywania terapii może wpływać na zaburzenia snu, a także prowadzić do zgonów związanych z niepożądanymi reakcjami terapii.

Xanax w ciąży i okresie karmienia piersią

U kobiet w ciąży nie zaleca się stosowania leku, ponieważ substancja czynna oraz jej metabolity przenikają przez barierę łożyskowo-płodową. Zaobserwowano, że u dzieci kobiet, które przyjmowały preparat Xanax w ciąży występowało zwiększone ryzyko wystąpienia wad wrodzonych. Szczególnej uwagi i obserwacji wymagają noworodki tych pań, które przyjmowały preparat w ostatnim etapie ciąży lub w trakcie porodu - u dziecka występuje wówczas zwiększone ryzyko hipotermii, hipotonii oraz depresji oddechowej. Ponadto u noworodków, których matki przyjmowały lek w trakcie ciąży obserwowano występowanie zależności fizycznej od leku. W związku z tym po porodzie dzieci należy obserwować w kierunku wystąpienia objawów odstawiennych.

Podczas badań stwierdzono, że substancje zawarte w leku Xanax przenikają do mleka matki, a wraz z nim dostarczane są dziecku. Dlatego też w okresie laktacji nie należy przyjmować leku.

Środki ostrożności

Leku nie należy stosować do leczenia podstawowego psychoz ani jako jedyny lek w depresji przy lęku związanym z depresją.

Trzeba zachować szczególną ostrożność u pacjentów z depresją, którzy wykazują tendencje samobójcze. Duże znaczenie ma u nich dostosowanie odpowiedniej dawki leku.

Zauważono powiązanie u pacjentów cierpiących z powody zespołu lęku napadowego lub podobnych zaburzeń a występowaniem zwiększonej liczby samobójstw oraz dużej depresji pierwotnej lub wtórnej, jeśli nie są leczeni. Dlatego też u osób z depresją lub w razie podejrzenia myśli lub planów samobójczych u pacjenta należy wdrożyć takie środki ostrożności, jak w przypadku  innych leków psychotropowych.

Ponadto należy zachować ostrożność u:

• osób podatnych na uzależnienia, tj. ze skłonnością do nadużywania leków, narkotyków lub alkoholu - Xanax, tak jak i inne benzodiazepiny, stwarza ryzyko uzależnienia oraz wytworzenia zależności emocjonalnej lub fizycznej;
• osób w podeszłym wieku lub osłabionych - ze względu na możliwość wystąpienia nadmiernego uspokojenia lub atakcji zaleca się, by pacjenci Ci przyjmowali minimalną skuteczną dawkę produktu leczniczego;
• pacjentów z przewlekłą niewydolnością oddechową - zaleca się zmniejszenie dawkowania z powodu ryzyka wystąpienia depresji oddechowej;
• pacjentów z ostrą jaskrą z zamkniętym kątem przesączania;
• osób z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby.

Podczas stosowania leku Xanax mogą wystąpić:

• tolerancja na uspokajające działanie leku;
• konieczność zwiększenia dawkowania;
• reakcja paradoksalna - narażone są zwłaszcza dzieci oraz osoby w podeszłym wieku, w razie wystąpienia objawów trzeba odstawić lek;
• amnezja następcza - jej objawy pojawiają się najczęściej kilka godzin od przyjęcia leku Xanax, w razie ich wystąpienia zaleca się pacjentowi 7-8 h nieprzerwanego snu. 

Jeśli benzodiazepiny są stosowane przez długi czas, to lekarz powinien regularnie oceniać konieczność dalszego przyjmowania preparatu. Wraz z wydłużeniem terapii rośnie ryzyko wytworzenia zależności psychicznej.

Preparat wywiera wpływ na sprawność psychomotoryczną pacjenta i prowadzenie pojazdów.

Interakcje z innymi lekami

Należy poinformować lekarza o wszelkich przyjmowanych lekach i suplementach.

Ten lek nie powinien być stosowany łącznie z innymi preparatami o działaniu psychotropowym, przeciwdrgawkowym, przeciwhistaminowym, a także z alkoholem oraz środkami farmakologicznymi, które oddziałują na ośrodkowy układ nerwowy. Takie połączenie prowadzi do addytywnego działania depresyjnego na ośrodkowy układ nerwowy.

Nie zaleca się stosowania leku Xanax łączenie z ketokonazolem, itrakonazolem oraz lekami przeciwgrzybiczymi z grupy azoli.

Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku podawania leku jednocześnie z:

• środkami o działaniu hamującym enzymy wątrobowe - mogą one zwiększać stężenie alprazolamu, tym samym nasilając jego działanie;
• nefazodonem, cymetydyną lub fluwoksaminą - może być konieczna modyfikacja dawkowania;
• doustnymi środkami antykoncepcyjnymi,
• antybiotykami makrolidowymi (erytromycynami, klarytromycynami),
• fluoksetyną,
• propoksyfenem,
• sertraliną,
• diltiazemem.

Stosowanie preparatu łącznie z inhibitorami proteazy HIV (m.in. rytonawirem) prowadzi do złożonych interakcji, których przebieg zależy od czasu trwania terapii. Wymagają one zmiany dawki lub zakończenia przyjmowania alprazolamu. Małe dawki rytonawiru powodowały znaczny spadek klirensu alprazolamu, wydłużenie jego okresu półtrwania i wzmocnienie działania klinicznego. Jednak podczas długotrwałego zażywania rytonawiru efekt interakcji był znoszony przez indukcję CYP3A.

Alprazolam zwiększa stężenie digoksyny, szczególnie u osób po ukończeniu 65 roku życia. Z tego względu należy uważnie monitorować pacjentów.

Teofilina działa antagonizująco na benzodiazepiny.

Dystrybutor na terenie Polski: Pfizer Polska Sp. z o.o.