Rywalizacja – z definicji – to dążenie do wygranej, ubieganie się o pierwszeństwo przed kimś, dążenie do czegoś (np. nagroda, szacunek). Rywalizacja wiąże się z pragnieniem bycia lepszym od kogoś. Walka lub wyścig to w efekcie bycie zwycięzcą lub bycie pokonanym. Rodzi się więc pytanie, czy rywalizacja sportowa wpływa na nas pozytywnie?

SPORT A RYWALIZACJA

Bezsprzecznie sport wywiera ogromny wpływ na człowieka. Odnosi się to nie tylko do korzyści zdrowotnych wynikających z aktywności fizycznej, ale również wielokierunkowego wpływu na rozwój cech psychicznych.  
Napięcie motywacyjno-emocjonalne, które towarzyszy zawodnikowi w trakcie współzawodnictwa, wyzwolone jest dwoma przeciwstawnymi odczuciami: dążeniem do zwycięstwa i obawą przed niepowodzeniem.

RODZAJE RYWALIZACJI

Rywalizacja niejedno ma imię, jednak w sporcie rozróżnia się współzawodnictwo zawodowe i amatorskie oraz zaznacza się różnice pomiędzy rywalizacją w sporcie wyczynowym, a rekreacyjnym:

  • sport wyczynowy
    – osiąganie możliwie najlepszego wyniku i zwycięstwo w rywalizacji;
  • sport wyczynowy zawodowy
    – osiąganie możliwie najlepszego wyniku, zwycięstwo w rywalizacji, korzyści finansowe uzyskiwane z działalności sportowej;
  • sport rekreacyjny
    – zawodnik dąży do utrzymania satysfakcjonującego poziomu sprawności fizycznej, psychicznej oraz dobrego samopoczucia.

JEDEN WYGRYWA, DRUGI PRZEGRYWA

Uprawianie sportu wymaga samodyscypliny, ogromnej dawki motywacji i świadomego podejmowania się współzawodnictwa. Sportowiec musi być zawsze przygotowany na to, że wygrywa tylko jeden zawodnik albo jedna drużyna, pomimo że każda rywalizacja wiąże się z dużym poświęceniem, treningami, przygotowaniem do zawodów. Niezależnie od ilości włożonej pracy, doświadczenia i talentu – istnieje ryzyko bycia pokonanym.

PSYCHOLOGIA SPORTU

Psychologia sportu to część nauki o sporcie, która obejmuje m.in. zachowanie się człowieka w działalności sportowej (przewidywanie, modyfikowanie, wyjaśnianie zjawisk związanych ze sportem). Dlatego istotną kwestią jest radzenie sobie z emocjami, zwłaszcza tymi trudniejszymi – związanymi ze sportową rywalizacją.

Od wielu czynników psychologicznych i uwarunkowań społecznych zależy, jak dana osoba będzie radzić sobie z wygraną lub przegraną. Sport jest działalnością o dynamicznym charakterze, która wymusza ciągłe dążenie do doskonałości i poprawy wyników. Rywalizujący ze sobą zawodnicy lub zespoły, mierzą się najczęściej z liczną widownią i kibicami, co potęguje odczuwaną przez zawodników presję.

TEORIA RYWALIZACJI I WSPÓŁPRACY

Rywalizacja utożsamiana jest z rozwojem i postępem w sferze psychologicznej oraz ekonomicznej. Współzawodnictwo wpisane jest nie tylko w realia sportu, ale również w życie codzienne (praca, szkoła).

Nie można stwierdzić jednoznacznie, że ludzie wolą rywalizować niż współpracować. Jednak w sporcie rywalizacja jest nieodłącznym elementem rozgrywki, budzi emocje, tworzy niepowtarzalny klimat dla zawodnika i widza sportowego spektaklu.

Sport to z założenia pokojowe współzawodnictwo, którego istotę stanowi indywidualna lub zespołowa rywalizacja (według określonych reguł) prowadzona zgodnie z zasadami fair play, oraz dążenie do coraz lepszych wyników, podejmowane także m.in. w celu rekreacji i doskonalenia własnych cech fizycznych

POZYTYWNY ASPEKT RYWALIZACJI

Zdrowe współzawodnictwo wiąże się z szeregiem pozytywnych aspektów. Osoby z wysokim wewnętrznym poczuciem kontroli wierzący w swoje możliwości i umiejętności, cechują się wyższym poziomem aspiracji i wyżej oceniają prawdopodobieństwo sukcesu. Ponadto, mają większą skłonność do wytrwałości.

Rywalizacja sportowa jest świetnym „paliwem” dla budowania grupowych tożsamości, poczucia więzi; dotyczy to zarówno zawodników, jak i kibiców

Ciekawostka!

Sport i rywalizacja sportowa stanowią przedmiot inspiracji różnych dziedzin twórczości artystycznej: poezji, literatury, malarstwa, muzyki czy architektury.

NEGATYWNE ASPEKTY RYWALIZACJI

Z psychologicznego punktu widzenia, rywalizacja umniejsza racjonalny sposób zachowywania się. Dodatkowo, niezdrowe współzawodnictwo obniża motywacje wewnętrzną. Osoby rywalizujące ze sobą odczuwają silne emocje i napięcie, które wywołują niepokój i strach przed przegraną.

Osoby niepotrafiące znieść porażki, mogą nieumiejętnie na nią reagować lub przenosić swoje frustracje do życia prywatnego.  

ZDROWA RYWALIZACJA - ZASADY

Sport wiąże się z doskonaleniem sprawności psychofizycznej i zaspakajaniem potrzeb rywalizacji. Jednak zdrowe współzawodnictwo musi opierać się na społecznie akceptowanych zasadach.

Sportowiec musi być nastawiony na rozwój, maksymalizowanie wyników, systematyczność i dążenie do wyróżnienia się na tle rywali. Osiąganie przewagi i gotowość do poświęceń to istotne elementy współzawodnictwa sportowego, na które nie stać każdego zawodnika.

Podczas sportowej rywalizacji, należy trzymać się nie tylko ściśle określonych reguł i zasad współzawodnictwa, ale również:

  • ważny jest szacunek do siebie i do przeciwnika,    
  • istotna jest umiejętność wygrywania i przegrywania
  • należy doceniać przeciwnika/przeciwników (zespół).

Sztuka wygrywania i przegrywania to umiejętność radzenia sobie ze skrajnymi emocjami – od euforii i satysfakcji, po frustrację, złość i irytację. Należy doceniać swój i oponentów wysiłek i zaangażowanie, nie zapominając o tym, że współzawodnictwo wiąże się z interakcją z przeciwnikami. Sport uczy odpowiedzialności, kształtuje osobowość.

Angażując się w sportową rywalizację, warto skonsultować swoje wątpliwości odnośnie do kompetencji i umiejętności radzenia sobie z presją, wysiłkiem czy niepowodzeniami. Rozmowa z trenerem i coaching sportowy może dać odpowiedź na pytanie, czy rywalizacja sportowa wpływa pozytywnie na danego zawodnika.  

FAIR-PLAY

Zasada zwycięstwa nie za wszelką cenę, to jedna z wartości sportu – niezmiennie związana z brakiem oszustwa w sporcie i przestrzeganiem reguł gry. Zdrowa rywalizacja to sprawiedliwe współzawodnictwo.

Fair play to jeden z fundamentów sportu, którego uzupełnieniem jest dyscyplina i szacunek. Rywalizacja to nauka, wymiana informacji i doświadczeń, dlatego tak istotne jest uświadamianie już najmłodszym dzieciom, że przegrywanie nie jest złe, a doceniać należy starania, chęci i zaangażowanie.

Przeszło 90% ankietowanych uważa, że doping jest oszustwem (…) doping aktualnie stanowi jedno z największych zagrożeń dla sportowej rywalizacji (…) narusza bowiem ogólne zasady uczciwej konkurencji, a także stanowi niebezpieczeństwo dla zdrowia zawodników

Osoby regularnie podejmujące rywalizację sportową niejednokrotnie cechują się większą wytrzymałością psychiczną, odpornością na stres, ambicją i umiejętnością dążenia do celu. Jaką korzyść z tego możesz mieć jako pracodawca – o tym dowiesz się z kolejnego artykułu.

 

Poznaj medicover zdrowa firma

Źródła: