Inteligencja emocjonalna w pracy. EQ a IQ

Inteligencja emocjonalna - co to jest?

Czym jest EQ (emotional quotient)? Geetu Bharvwaney, pionierka w wykorzystywaniu inteligencji emocjonalnej, w książce „Twoje emocjonalne ja. Jak podnieść swoje EQ”, definiuje inteligencję emocjonalną jako umiejętność wsłuchania się w emocje – zarówno swoje, jak i innych osób, zrozumienie ich i podjęcie odpowiednich działań. Możemy wyróżnić 5 składników EQ: znajomość emocji (rozumienie własnych emocji i wiara w siebie), kontrolowanie-kierowanie emocjami (umiejętność zapanowania nad emocjami i nastrojami), motywacja (niezależna od czynników zewnętrznych), empatia (umiejętność wczucia się w uczucia innych), kontaktowość (umiejętność nawiązywania kontaktów i życia z innymi).

Marek Jaros, psycholog, psychoterapeuta, psycholog zdrowia w Medicover, dyrektor merytoryczny w warszawskiej Klinice Stresu podkreśla, iż:

– Inteligencja emocjonalna to tak naprawdę szereg kompetencji, umiejętności, zdolności, które sprowadzają się do radzenia sobie ze sferą emocjonalną – własną i innych. W tych kompetencjach znajdziemy zarówno zdolność do kontrolowania swoich emocji, umiejętność radzenia sobie z trudnymi doświadczeniami, zdolność do motywowania się, jak i zdolność do wpływania na stany emocjonalne innych osób – mówi.

Zatem najkrócej EQ możemy zdefiniować jako umiejętność inteligentnego zarządzania emocjami. Wysoki poziom EQ (posiadanie dobrze rozwiniętych powyższych umiejętności) sprawia, że jesteśmy bardziej zadowoleni z życia, potrafimy się kontrolować i czerpać radość z kontaktów z innymi ludźmi.

– Inteligencja emocjonalna ma zatem znaczenie dla tego, jak funkcjonujemy w życiu – również zawodowym. Od tych umiejętności zależy, czy jesteśmy w stanie zmobilizować się do pracy, poradzić sobie z niepowodzeniami, nawiązywać i utrzymywać dobre relacje z innymi ludźmi – mówi Marek Jaros.

Inteligentne życie zawodowe

Dlaczego inteligencja emocjonalna ma duże znaczenie w pracy? Ekspert rynku pracy Manuela Rejmann z Randstad HR Business Partner, tłumaczy:

– EQ jest ważna dlatego, że wiele zawodów wymaga pracy z ludźmi. Inteligencja emocjonalna wiąże się z umiejętnością panowania nad sobą, analizy, oceny emocji innych osób i dzięki temu może być pomocna w realizacji wyznaczonych celów. Wyobraźmy sobie stresujący dzień w pracy: napięty grafik, trudne spotkania z klientami, pracochłonny raport do przygotowania – to wywołuje u nas bardzo silne negatywne emocje. Aby sobie z nimi poradzić, trzeba wykorzystać właśnie EQ – im wyższe będą nasze kompetencje emocjonalne, tym łatwiej rozpoznamy sytuację i podejmiemy właściwe działania. Łatwiej będzie nam również współdziałać z innymi osobami, pracując nad wspólnymi projektami, a także rozwiązywać konfliktowe sytuacje. – Osoby o wyższej inteligencji emocjonalnej mogą być bardziej świadome swoich umiejętności i możliwości, dobrze identyfikują swoje mocne i słabe strony. Dzięki takiej świadomości łatwiej budują strategię działania w trakcie stresujących sytuacji – dodaje Manuela Rejmann.

Jeżeli nie uporamy się z własnymi emocjami, to w efekcie będziemy właśnie zestresowanymi, sfrustrowanymi, niezadowolonymi i konfliktowymi pracownikami. Takie są najczęściej osoby o niskiej inteligencji emocjonalnej. Marek Jaros pokazuje, w jaki sposób inteligencja emocjonalna może być pomocna w sytuacjach stresowych:

– Ważne jest znalezienie sposobu na radzenie sobie ze stresem, co oznacza, z jednej strony, rozpoznawanie jego źródeł i zapobieganie im, z drugiej zaś, świadomość własnych reakcji na te czynniki i radzenie sobie z tymi reakcjami. Ponieważ podstawą reakcji stresowej są negatywne emocje, to właśnie umiejętne postępowanie ze złością, lękiem, obawami, irytacją, rozdrażnieniem, etc., jest kluczem do radzenia sobie ze stresem w ogóle – podkreśla.

Kluczowe stanowiska a inteligencja emocjonalna

Nie ma wątpliwości, że EQ jest przydatna w pracy na każdym stanowisku, a szczególnie na takim, które wymaga kierowania ludźmi – jak stanowiska menedżerskie, związane z zarządzaniem ludźmi, motywowaniem, a także na stanowiskach wymagających współpracy z ludźmi – np. obsługa klienta, pacjenta, stanowiska sprzedażowe. Marek Jaros zwraca uwagę, iż: – Skuteczność na stanowiskach związanych z kontaktem z klientem, jak i na tych, które wiążą się z kierowaniem zespołem, w dużej mierze polega na wywieraniu wpływu na inne osoby (klientów albo pracowników), a skoro jedną z kluczowych kompetencji zaliczanych do EQ jest umiejętność kontrolowania emocji innych, to staje się jasne, że wyższa inteligencja emocjonalna przekłada się tu na efektywność w działaniu. Inaczej mówiąc, od recepcjonisty oczekujemy, że klient w kontakcie z nim będzie się czuł dobrze, a od menedżera, że jego podwładni będą zmotywowani do pracy.

Na zadowolenie klientów czy motywację pracowników wpływa oczywiście wiele czynników, jednak nie sposób pominąć tych, które wiążą się z kontaktem z ludźmi. I tu właśnie przydaje się inteligencja emocjonalna – podkreśla. Manuela Rejmann dodaje: – Nie ma chyba takich stanowisk, gdzie inteligencja emocjonalna byłaby całkowicie zbędna. Szczególnie cenna jest tam, gdzie należy poznać emocje drugiej strony, a więc np. na stanowiskach związanych z obsługą klienta lub w obszarze sprzedaży.

Za niskie EQ

Co jednak, jeżeli okaże się, że poziom naszej inteligencji emocjonalnej jest niższy, niż byśmy oczekiwali? Okazuje się, że EQ można rozwijać dzięki doskonaleniu kompetencji psychologicznych, np. samooceny, motywacji, samokontroli, a także kompetencji społecznych, np. empatii, współpracy, przywództwa, perswazji, asertywności. EQ jest zespołem umiejętności, a nie inteligencją wrodzoną, dlatego też można ją doskonalić. Jak zatem kształtować te umiejętności? Pomocne mogą być szkolenia, treningi interpersonalne, sesje coachingowe, skupiające się na umiejętności zarządzania emocjami, a także praca z samym sobą. Możemy sięgnąć po poradniki (Daniel Goleman –„Inteligencja emocjonalna”, Lynn Adele – „Inteligencja emocjonalna EQ w miejscu pracy”, Geetu Bharwaney –„Jak podnieść swoje emocjonalne EQ?”, czy Marcin Krokowski, Piotr Rydzewski – „Zarządzanie emocjami”) z zakresu EQ, które pomogą nam kształtować tę umiejętność. Cenne porady znajdziemy także na stronach internetowych, dotyczących EQ, a za pomocą testów możemy zmierzyć sobie poziom EQ. Takie testy coraz częściej stosowane są także podczas rekrutacji.

Pamiętajmy, iż wysoki poziom EQ sprawia, że potrafimy kontrolować swoje emocje, łatwiej czerpiemy radość z kontaktów z innymi ludźmi i łatwiej radzimy sobie ze stresem, a tym samym jesteśmy bardziej zadowoleni z życia.

Czy EQ ma większe znaczenie w życiu zawodowym niż IQ?

Inteligencja emocjonalna ma znaczenie przynajmniej równorzędne jak inteligencja poznawcza (ta rozumiana klasycznie, określana jako iloraz inteligencji – IQ). Badania pokazują, że wysoka inteligencja (IQ), choć oczywiście ma kapitalne znaczenie dla tego, jak radzimy sobie z rozwiązywaniem zadań, nie gwarantuje sukcesu – rozumianego jako osiąganie wysokich wyników efektywności w pracy, rozwój kariery czy satysfakcja z pracy. Prawdopodobnie nawet wysokość zarobków nie zależy wprost od ilorazu inteligencji. Innymi słowy, można być geniuszem i jednocześnie nie radzić sobie z życiem, pracą, o osobistym szczęściu nie wspominając. Tymczasem z inteligencją emocjonalną sprawa jest dość prosta – osoby o wysokim poziomie EQ osiągają znaczące sukcesy zawodowe, są skuteczne, twórcze i mają satysfakcjonujące relacje z innymi ludźmi.

Dowiedz się więcej o: Pracoholizm - przyczyny, objawy, leczenie uzależnienia od pracy