Karbis tabl.(16 mg) - 56 szt.

Opakowanie

56 szt.

Producent

Krka

Opis

produkt wydawany z apteki na podstawie recepty

Refundowany

Tak

Rodzaj

tabl.

Kwota refundowana

42.80

Dawkowanie

Doustnie. Nadciśnienie tętnicze. Dorośli. Dawka początkowa i zwykle stosowana dawka podtrzymująca wynosi 8 mg raz na dobę. Najlepsze działanie przeciwnadciśnieniowe uzyskuje się w ciągu 4 tyg. od rozpoczęcia leczenia. U pacjentów, u których ciśnienie tętnicze nie jest odpowiednio kontrolowane, dawkę można zwiększyć do 16 mg raz na dobę, maksymalnie do 32 mg raz na dobę. Schemat leczenia należy ustalać indywidualnie, w zależności od reakcji pacjenta na leczenie. Kandesartan może być stosowany równocześnie z innymi lekami obniżającymi ciśnienie. Zaobserwowano, że stosowanie hydrochlorotiazydu równocześnie z dowolną dawką kandesartanu powoduje dodatkowe obniżenie ciśnienia tętniczego. Nie ma konieczności zmiany dawki początkowej u pacjentów w podeszłym wieku. U pacjentów z ryzykiem wystąpienia niedociśnienia tętniczego, takich jak pacjenci ze zmniejszeniem objętości wewnątrznaczyniowej, można rozważyć zastosowanie dawki początkowej 4 mg. U pacjentów z niewydolnością nerek (w tym u pacjentów poddawanych hemodializie) oraz u pacjentów z łagodną lub umiarkowaną niewydolnością wątroby dawka początkowa wynosi 4 mg. Dane dotyczące stosowania produktu u pacjentów z bardzo ciężką lub schyłkową niewydolnością nerek (klirens kreatyniny <15 ml in) są ograniczone - ustalanie dawki powinno być ostrożne i połączone z dokładną kontrolą ciśnienia tętniczego. U pacjentów rasy czarnej częściej może być konieczne zwiększenie dawki i jednoczesne zastosowanie innych leków hipotensyjnych. Dzieci od 6 do < 18 lat. Zalecana dawka początkowa wynosi 4 mg raz na dobę. U pacjentów z niewystarczającą kontrolą ciśnienia tętniczego krwi dawkę można zwiększyć: u pacjentów o mc. <50 kg do maksymalnie 8 mg raz na dobę; u pacjentów o mc. ≥50 kg do 8 mg raz na dobę, a następnie do 16 mg raz na dobę, o ile jest to wskazane. Stosowanie dawek przekraczających 32 mg nie było badane u dzieci i młodzieży. Większość efektów przeciwnadciśnieniowego działania leku uzyskuje się w ciągu 4 tyg. U dzieci z możliwością zmniejszenia objętości krwi krążącej (np. u pacjentów leczonych lekami moczopędnymi, szczególnie u tych z zaburzeniami czynności nerek), leczenie preparatem powinno być wdrażane pod ścisłym nadzorem lekarskim oraz należy rozważyć zastosowanie mniejszej dawki początkowej niż ogólna dawka początkowa podana powyżej. Badania dotyczące stosowania leku u dzieci ze wskaźnikiem przesączania kłębuszkowego <30 ml in ,73 m2 nie były prowadzone. U pacjentów pediatrycznych rasy czarnej działanie przeciwnadciśnieniowe kandesartanu jest słabsze niż u pacjentów innych ras. Niewydolność serca: dawka początkowa wynosi 4 mg raz na dobę. Dawkę tę można zwiększyć, przez podwojenie, w odstępach co najmniej 2-tygodniowych, do największej dawki tolerowanej przez pacjenta - nie większej niż 32 mg raz na dobę. Kandesartan może być podawany jednocześnie z innymi lekami stosowanymi w leczeniu niewydolności serca, w tym z inhibitorami ACE, β-adrenolitykami, lekami moczopędnymi i glikozydami naparstnicy lub ze skojarzeniem tych leków. Preparat może być podawany w skojarzeniu z inhibitorem ACE pacjentom z utrzymującymi się objawami niewydolności serca, pomimo zastosowania optymalnej, standardowej terapii niewydolności serca, wówczas gdy antagoniści receptora mineralokortykoidowego nie są tolerowani. Jednoczesne stosowanie inhibitora ACE, leku moczopędnego oszczędzającego potas oraz kandesartanu nie jest zalecane i może być brane pod uwagę jedynie po wnikliwej ocenie korzyści i ryzyka. Nie ma konieczności zmiany dawki początkowej u pacjentów w podeszłym wieku lub u pacjentów ze zmniejszeniem objętości wewnątrznaczyniowej, niewydolnością nerek lub z łagodnymi do umiarkowanych zaburzeniami czynności wątroby. Nie ustalono bezpieczeństwa i skuteczności stosowania preparatu u dzieci i młodzieży w wieku < 18 lat w leczeniu niewydolności serca. Sposób podania. Tabletki należy przyjmować raz na dobę, w czasie lub niezależnie od posiłków.

Zastosowanie

Leczenie nadciśnienia tętniczego pierwotnego u dorosłych. Leczenie nadciśnienia tętniczego u dzieci i młodzieży od 6 do < 18 lat. Leczenie dorosłych pacjentów z niewydolnością serca i zaburzoną czynnością skurczową lewej komory (frakcja wyrzutowa lewej komory ≤40%), gdy inhibitory ACE nie są tolerowane lub jako lek dodany do inhibitora ACE u pacjentów z utrzymującymi się objawami niewydolności serca, pomimo optymalnej terapii, wówczas gdy antagoniści receptora mineralokortykoidowego nie są tolerowani.

Treść ulotki

1. Co to jest lek Karbis i w jakim celu się go stosuje

Lek nosi nazwę Karbis. Substancją czynną leku jest kandesartan cyleksetylu. Należy on do grupy
leków nazywanych antagonistami receptora angiotensyny II. Powoduje on rozluźnianie i rozszerzanie
naczyń krwionośnych. Pomaga to obniżyć ciśnienie krwi. Lek Karbis ułatwia również sercu
pompowanie krwi do wszystkich części ciała.

Karbis stosowany jest:
- w leczeniu wysokiego ciśnienia krwi (nadciśnienia) u dorosłych oraz u dzieci i młodzieży w
  wieku od 6 do <18 lat,
- u dorosłych pacjentów w leczeniu niewydolności serca ze zmniejszoną czynnością mięśnia
  sercowego, gdy inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE) (ang. Angiotensin Converting
  Enzyme Inhibitors, ACEI) nie mogą być stosowane lub jako uzupełnienie terapii inhibitorami
  ACE, gdy objawy niewydolności serca utrzymują się pomimo leczenia, a nie można zastosować
  leków z grupy antagonistów receptora mineralokortykoidowego (ang. Mineralocorticoid
  Receptor Antagonist
, MRA). (Inhibitory ACE oraz MRA są lekami stosowanymi w leczeniu
  niewydolności serca).
2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku Karbis

Kiedy nie stosować leku Karbis
- jeśli pacjent ma uczulenie na kandesartan cyleksetylu lub którykolwiek z pozostałych
składników tego leku (wymienionych w punkcie 6),
- w ciąży powyżej 3 miesiąca (należy również unikać leku Karbis we wczesnej ciąży – patrz
  punkt ,,Ciąża i karmienie piersią’’),
- w przypadku ciężkiej choroby wątroby lub niedrożności dróg żółciowych (utrudnienie odpływu
  żółci z pęcherzyka żółciowego),
- u dzieci w wieku poniżej 1. roku życia,
- jeśli pacjent ma cukrzycę lub zaburzenia czynności nerek i jest leczony lekiem obniżającym
  ciśnienie krwi zawierającym aliskiren.

W przypadku wątpliwości czy którakolwiek z powyższych sytuacji dotyczy pacjenta, należy
skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą przed zastosowaniem leku Karbis.

Ostrzeżenia i środki ostrożności
Przed rozpoczęciem stosowania leku Karbis należy omówić to z lekarzem lub farmaceutą:
- jeśli występują zaburzenia dotyczące serca, wątroby lub nerek lub prowadzona jest
  dializoterapia,
- jeśli przeprowadzono niedawno zabieg przeszczepienia nerki,
- jeśli występują lub występowały nasilone wymioty lub biegunka,
- jeśli występuje choroba nadnerczy nazywana zespołem Conna (hiperaldosteronizm pierwotny),
- jeśli występuje niskie ciśnienie krwi,
- jeśli kiedykolwiek wystąpił udar,
- należy koniecznie powiadomić lekarza o ciąży, podejrzeniu lub planowaniu ciąży. Nie zaleca
  się stosowania leku Karbis we wczesnej ciąży. Nie wolno przyjmować leku Karbis powyżej 3.
  miesiąca ciąży, ponieważ stosowany w tym okresie ciąży może on poważnie zaszkodzić
  dziecku (patrz punkt ,,Ciąża i karmienie piersią’’).
- jeśli pacjent przyjmuje którykolwiek z poniższych leków stosowanych w leczeniu wysokiego
  ciśnienia krwi:
   - inhibitor ACE (np. enalapryl, lizynopryl, ramipryl), zwłaszcza jeśli pacjent ma
     zaburzenia czynności nerek związane z cukrzycą,
   - aliskiren.
- jeśli pacjent przyjmuje inhibitor ACE jednocześnie z lekiem należącym do grupy leków
  znanych jako antagoniści receptorów mineralokortykoidowych (MRA). Te leki są stosowane w
  leczeniu niewydolności serca (patrz „Karbis a inne leki”).”

Lekarz prowadzący może monitorować czynność nerek, ciśnienie krwi oraz stężenie elektrolitów (np.
potasu) we krwi w regularnych odstępach.

Patrz także informacje pod nagłówkiem „Kiedy nie stosować leku Karbis:”.

Lekarz może zalecić częstsze kontrole i wykonywanie badań, jeśli jakikolwiek powyższy punkt
dotyczy pacjenta.

Jeśli pacjent będzie poddawany zabiegowi chirurgicznemu, powinien poinformować lekarza lub
stomatologa o przyjmowaniu leku Karbis. Jest to spowodowane tym, iż lek Karbis, w skojarzeniu z
niektórymi środkami znieczulającymi, może powodować nadmierne obniżenie ciśnienia tętniczego.

Dzieci i młodzież
Stosowanie leku Karbis zostało przebadane u dzieci. W celu uzyskania dalszych informacji należy
porozmawiać ze swoim lekarzem. Leku Karbis nie wolno podawać dzieciom w wieku poniżej 1. roku
życia ze względu na potencjalne zagrożenie dla rozwoju nerek.

Karbis a inne leki
Należy powiedzieć lekarzowi lub farmaceucie o wszystkich lekach przyjmowanych przez pacjenta
obecnie lub ostatnio a także o lekach, które pacjent planuje przyjmować.

Karbis może wpływać na działanie innych leków, a inne leki mogą wywierać wpływ na lek Karbis.
Jeśli pacjent stosuje niektóre leki, lekarz może okresowo zalecać przeprowadzanie badań krwi.

Szczególnie należy poinformować lekarza, jeśli pacjent stosuje następujące leki:
- inne leki obniżające ciśnienie tętnicze, w tym beta-adrenolityki, diazoksyd i inhibitory ACE,
  takie jak enalapryl, kaptopryl, lizynopryl lub ramipryl,
- niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen, naproksen, diklofenak,
  celekoksyb lub etorykoksyb (leki łagodzące ból i stan zapalny),
- kwas acetylosalicylowy (w dawce większej niż 3 g na dobę) (lek łagodzący ból i stan zapalny),
- suplementy potasu, substytuty soli kuchennej zawierające potas (leki zwiększające stężenie
  potasu we krwi),
- heparyna (lek rozrzedzający krew),
- kotrimoksazol (lek z grupy antybiotyków) znany również jako trimetoprym/sulfametoksazol,
- leki moczopędne,
- lit (lek stosowany w leczeniu zaburzeń psychicznych).

Lekarz prowadzący być może będzie musiał zmienić dawkę i (lub) zastosować inne środki
ostrożności:
- jeśli pacjent przyjmuje inhibitor ACE lub aliskiren (patrz także informacje pod nagłówkiem
  „Kiedy nie stosować leku Karbis:” oraz „Ostrzeżenia i środki ostrożności”),
- jeśli pacjent przyjmuje inhibitor ACE jednocześnie z pewnymi lekami stosowanymi w leczeniu
  niewydolności serca, znanymi jako antagoniści receptorów mineralokortykoidowych (MRA)
  (na przykład spironolakton, eplerenon).

Karbis z jedzeniem, piciem i alkoholem
Karbis można przyjmować w czasie posiłków lub niezależnie od posiłków.
Podczas stosowania leku Karbis należy skonsultować się z lekarzem, jeśli planowane jest spożycie
alkoholu. Karbis może powodować omdlenie lub zawroty głowy.

Ciąża i karmienie piersią
Jeśli pacjentka jest w ciąży lub karmi piersią, przypuszcza że może być w ciąży lub gdy planuje mieć
dziecko, powinna poradzić się lekarza lub farmaceuty przed zastosowaniem tego leku.

Ciąża
Należy poinformować lekarza o podejrzeniu (lub planowaniu) ciąży. Lekarz zazwyczaj zaleci
przerwanie stosowania leku Karbis przed planowaną ciążą lub natychmiast po potwierdzeniu ciąży
oraz zaleci przyjmowanie innego leku zamiast leku Karbis. Nie zaleca się stosowania leku Karbis we
wczesnym okresie ciąży i nie wolno go stosować po 3 miesiącu ciąży, ponieważ stosowany
w tym okresie może poważnie zaszkodzić dziecku.

Karmienie piersią
Należy poinformować lekarza o karmieniu piersią lub zamiarze karmienia piersią. Nie zaleca się
przyjmowania leku Karbis podczas karmienia piersią, zwłaszcza w przypadku karmienia piersią
noworodka lub wcześniaka. Lekarz może zalecić stosowanie innego leku.

Prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn
Podczas stosowania leku Karbis niektórzy pacjenci mogą odczuwać zmęczenie i zawroty głowy. Jeśli
wystąpią takie objawy, nie należy prowadzić pojazdów, używać narzędzi ani obsługiwać maszyn.

Karbis zawiera laktozę, która jest rodzajem cukru
Jeżeli pacjent został poinformowany przez lekarza, że stwierdzono u niego nietolerancję niektórych
cukrów, powinien on skontaktować się z lekarzem zanim zacznie stosować ten lek.
3. Jak stosować lek Karbis

Ten lek należy zawsze stosować zgodnie z zaleceniami lekarza lub farmaceuty. W razie wątpliwości
należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty. Ważne jest, aby przyjmować lek Karbis codziennie.

Karbis można przyjmować w trakcie posiłków lub niezależnie od posiłków. Tabletkę należy połykać
popijając wodą. Tabletki należy przyjmować codziennie o zbliżonej porze. Pomoże to pacjentowi
pamiętać o przyjęciu dawki. Tabletkę można podzielić na równe dawki.

Wysokie ciśnienie krwi
Zalecana dawka kandesartanu to 8 mg raz na dobę. Lekarz może zwiększyć dawkę do 16 mg raz na
dobę, a następnie do 32 mg raz na dobę, w zależności od reakcji na leczenie.
Lekarz może zalecić mniejszą dawkę początkową w przypadku niektórych pacjentów, np. pacjentów z
zaburzeniami dotyczącymi wątroby, nerek, pacjentów, którzy utracili dużą ilość płynów, np. z powodu
wymiotów, biegunki lub stosowania leków moczopędnych.
U niektórych pacjentów rasy czarnej reakcja na leczenie może być słabsza, jeśli lek Karbis stosowany
jest w monoterapii. Konieczne wówczas może być zastosowanie większych dawek.

Stosowanie u dzieci i młodzieży z wysokim ciśnieniem tętniczym krwi

Dzieci w wieku od 6 do<18 lat:
Zalecana dawka początkowa wynosi 4 mg raz na dobę.
Pacjenci o masie ciała tętniczego lekarz może postanowić o zwiększeniu dawki leku do maksymalnie 8 mg raz na dobę.

Pacjenci o masie ciała ≥50 kg: u niektórych pacjentów z niewystarczającą kontrolą ciśnienia
tętniczego lekarz może postanowić o zwiększeniu dawki leku do 8 mg raz na dobę oraz do 16 mg raz
na dobę.

Niewydolność serca u dorosłych
Zalecana dawka początkowa kandesartanu to 4 mg raz na dobę. Lekarz może zwiększyć dawkę przez
jej podwojenie, w odstępach co najmniej 2-tygodniowych, do 32 mg raz na dobę. Lek Karbis może
być przyjmowany z innymi lekami stosowanymi w leczeniu niewydolności serca, a lekarz zadecyduje,
jaka terapia jest najbardziej odpowiednia dla pacjenta.

Zastosowanie większej niż zalecana dawki leku Karbis
W przypadku zażycia większej dawki leku Karbis niż zalecana, należy natychmiast skontaktować się z
lekarzem lub farmaceutą.

Pominięcie zastosowania leku Karbis
Nie należy stosować dawki podwójnej w celu uzupełnienia pominiętej dawki. Należy przyjąć kolejną
dawkę o zwykłej porze.

Przerwanie stosowania leku Karbis
Przerwanie przyjmowania leku może prowadzić do ponownego wzrostu ciśnienia. Nie należy
przerywać stosowania leku, o ile nie zaleci tego lekarz.

W razie jakichkolwiek dalszych wątpliwości związanych ze stosowaniem tego leku należy zwrócić się
do lekarza lub farmaceuty.
4. Możliwe działania niepożądane

Jak każdy lek, lek ten może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią.
Ważne jest, aby pacjent wiedział o możliwości ich wystąpienia.
Należy natychmiast przerwać stosowanie leku Karbis i zwrócić się po pomoc medyczną, jeśli u
pacjenta wystąpi którakolwiek z poniższych reakcji alergicznych:
- trudności z oddychaniem, z obrzękiem twarzy, warg, języka i (lub) gardła lub bez obrzęku,
- obrzęk twarzy, warg, języka i (lub) gardła, który może powodować trudności w połykaniu,
- nasilony świąd skóry (z uniesionymi wykwitami).

Karbis może powodować zmniejszenie liczby krwinek białych. Może to być przyczyną zmniejszenia
odporności na zakażenia, dlatego u pacjenta może wystąpić zmęczenie, zakażenie i gorączka. Jeśli
wystąpią takie objawy, należy skontaktować się z lekarzem. Lekarz może okresowo zalecać
przeprowadzanie badań krwi, aby sprawdzić, czy lek Karbis powoduje jakiekolwiek zaburzenia
dotyczące krwi (agranulocytoza).

Inne możliwe działania niepożądane to:

Częste działania niepożądane (mogą wystąpić u nie więcej niż 1 na 10 pacjentów):
- Zawroty głowy/uczucie wirowania
- Ból głowy
- Zakażenie dróg oddechowych
- Niskie ciśnienie tętnicze. Może to powodować omdlenie lub zawroty głowy.
- Zmiany w wynikach badań krwi:
   - zwiększenie stężenia potasu we krwi, szczególnie jeśli u pacjenta występują
      zaburzenia dotyczące nerek lub niewydolność serca. W przypadku znacznego
      zwiększenia stężenia może wystąpić zmęczenie, osłabienie, nieregularna czynność
      serca lub uczucie mrowienia.
- Wpływ na czynność nerek, szczególnie w przypadku istniejących zaburzeń dotyczących nerek
  lub niewydolności serca. W bardzo rzadkich przypadkach wystąpić może niewydolność nerek.

Bardzo rzadkie działania niepożądane (mogą wystąpić u nie więcej niż 1 na 10 000 pacjentów):
- Obrzęk twarzy, warg, języka i (lub) gardła
- Zmniejszenie liczby krwinek czerwonych lub białych. Może wystąpić zmęczenie, zakażenie lub
  gorączka.
- Wysypka skórna, pokrzywka
- Świąd
- Ból pleców, ból stawów i mięśni
- Zmiany w czynności wątroby, w tym zapalenie wątroby. Może wystąpić zmęczenie, zażółcenie
  skóry i oczu oraz objawy grypopodobne.
- Kaszel
- Nudności
- Zmiany w wynikach badań krwi:
   - zmniejszenie stężenia sodu we krwi. W przypadku znacznego zmniejszenia stężenia
      może wystąpić osłabienie, brak energii lub kurcze mięśni.

Częstość nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych):
- Biegunka.

Działania niepożądane u dzieci leczonych z powodu wysokiego ciśnienia tętniczego krwi wydają się
być podobne do tych obserwowanych u pacjentów dorosłych, ale występują częściej. Bardzo często
występuje u dzieci zapalenie gardła, często występują katar, gorączka i przyspieszony rytm serca
jednak nie zaobserwowano tych działań u dorosłych.

Zgłaszanie działań niepożądanych
Jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione
w ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi lub farmaceucie. Działania niepożądane można zgłaszać
bezpośrednio do Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych
Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych:
Al. Jerozolimskie 181C, 02-222 Warszawa
Tel.: + 48 22 49 21 301
Faks: + 48 22 49 21 309
Strona internetowa: https://smz.ezdrowie.gov.pl

Dzięki zgłaszaniu działań niepożądanych można będzie zgromadzić więcej informacji na temat
bezpieczeństwa stosowania leku.
5. Jak przechowywać lek Karbis

Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.

Nie stosować tego leku po upływie terminu ważności umieszczonego na opakowaniu po EXP. Termin
ważności oznacza ostatni dzień podanego miesiąca.

Brak specjalnych zaleceń dotyczących przechowywania.

Leków nie należy wyrzucać do kanalizacji ani domowych pojemników na odpadki. Należy zapytać
farmaceutę jak usunąć leki, których się już nie używa. Takie postępowanie pomoże chronić
środowisko.
6. Zawartość opakowania i inne informacje

Co zawiera lek Karbis
- Substancją czynną leku jest kandesartan cyleksetylu. Każda tabletka zawiera 8 mg, 16 mg lub
  32 mg kandesartanu cyleksetylu.
- Pozostałe składniki to: laktoza jednowodna, skrobia kukurydziana, makrogol 8000,
  hydroksypropyloceluloza, karmeloza wapniowa, magnezu stearynian i żelaza tlenek czerwony
  (E172).

Jak wygląda lek Karbis i co zawiera opakowanie
Tabletki 8 mg są jasnoróżowe, okrągłe, lekko obustronnie wypukłe ze ściętymi brzegami i z linią
podziału po jednej stronie, o średnicy 7 mm.
Tabletki 16 mg są jasnoróżowe, okrągłe, lekko obustronnie wypukłe ze ściętymi brzegami i z linią
podziału po jednej stronie, o średnicy 7 mm.
Tabletki 32 mg są jasnoróżowe, okrągłe, lekko obustronnie wypukłe ze ściętymi brzegami i z linią
podziału po jednej stronie, o średnicy 9 mm.
Tabletkę 8 mg, 16 mg i 32 mg można podzielić na równe dawki.

Opakowania: 14, 28, 56 lub 84 (tylko dla dawek 8 mg oraz 16 mg) tabletki w blistrach, w tekturowym
pudełku.

Podmiot odpowiedzialny i wytwórca:
KRKA, d.d., Novo mesto, Šmarješka cesta 6, 8501 Novo mesto, Słowenia

Ten lek jest dopuszczony do obrotu w krajach członkowskich Europejskiego Obszaru

Gospodarczego pod następującymi nazwami:
Bułgaria - Kapбиc
Republika Czeska, Estonia, Litwa, Łotwa - Canocord
Cypr - Candesartan TAD
Niemcy - Candesartan Krka
Rumunia, Słowacja - Karbis
Słowenia - Candecor

W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji o leku należy zwrócić się do miejscowego
przedstawiciela podmiotu odpowiedzialnego:
KRKA-POLSKA Sp. z o.o.
ul. Równoległa 5
02-235 Warszawa
Tel. 22 57 37 500

Data ostatniej aktualizacji ulotki: 17.10.2023

Dane o lekach i suplementach diety dostarcza