Dietetyk - czym się zajmuje i jak może pomóc?

Celem działalności dietetycznej jest promocja zdrowego stylu życia i podstaw racjonalnie prowadzonej diety dla wszystkich grup wiekowych – w zdrowiu i chorobie. Dieta to skuteczna profilaktyka, stąd tak ważny jest sposób odżywiania się na co dzień. Wiele jednostek chorobowych wymaga czasowego wprowadzenia zmian w jadłospisie lub staje się codzienną dietą nie tylko dla utrzymania zdrowia, ale również komfortu życia. Chcąc ustalić odpowiedni dla siebie sposób żywienia, warto skonsultować się ze specjalistą z zakresu dietetyki.
Czym zajmuje się dietetyk?

Dietetyka czym jest?

Dietetyka klasyfikowana jest do nauk interdyscyplinarnych, łączących w sobie wiedzę m.in. z zakresu: fizjologii, patofizjologii, medycyny klinicznej, biochemii, technologii żywności i żywienia oraz higieny
i profilaktyki zdrowia.

Rozwój medycyny i nauki o żywieniu dał niepodważalne dowody na to, że istnieje bezpośredni związek między zdrowym odżywianiem, a poprawą jakości życia z odpowiednio niższym ryzykiem zachorowania na przewlekłe choroby niezakaźne.

Dietetyk kim jest i jak może pomóc?

Dietetyk wykorzystuje w praktyce naukę o żywieniu i wiedzę na temat procesów zachodzących
w organizmie. Jest to specjalista do spraw żywności i żywienia – jednak, wbrew pozorom, nie zajmuje się tylko odchudzaniem pacjentów. Wiemy już, że utrzymanie prawidłowej masy ciała i prawidłowe zwyczaje żywieniowe wpływają na możliwość zachowania zdrowia do późnej starości.

Pomoc dietetyczna

Dietetyk udziela także porad związanych z przejściem na specyficzny tryb żywienia, np. wegetarianizm lub weganizm, jak również udziela wsparcia pacjentom z problemami medycznymi, takimi jak:

Wizyta w gabinecie dietetyka wiąże się z oceną stanu odżywienia pacjenta, której dokonuje się m.in. na podstawie wywiadu żywieniowego oraz badań antropometrycznych.

Czym zajmuje się dietetyk – zakres działań

Dietetyk czym się zajmuje?

Konsultacje indywidualne i/lub grupowe w tym m.in.:

  • wymagania i znaczenie diety,
  • sposoby przygotowania posiłków,
  • planowanie i komponowanie posiłków, 
  • znaczenie składników odżywczych.
Ocena stanu zdrowia i odżywienia. 
Obliczanie wartości odżywczych posiłku/łków. 

Pomiary:

  • obwodów ciała (m.in. bioder, talii, bioder, ramion),
  •  wysokości i masy ciała,
  • grubości fałdów skórno-tłuszczowych,
  • wyliczenie wskaźników stanu odżywienia (m.in. WHR, WHtR, BMI)
  • pomiary dodatkowe, w tym m.in. analiza składu ciała (BIA - Bioelectrical Impedance Analysis; metoda bioimpedancji elektrycznej). 

Planowanie diet i jadłospisów:

  • opracowanie indywidualnych programów dietetycznych dla osób pragnących utrzymać zdrowie i sylwetkę,
  • zastosowanie odpowiedniej diety w danej jednostce chorobowej,
  • zastosowania odpowiedniej suplementacji
    i środków specjalnego przeznaczenia żywieniowego w zależności od stanu zdrowia,
  • nadzorowanie przygotowywania
    i podawania posiłków,
  • monitorowanie spożycia i jakości żywności w trakcie opieki,
  • obliczanie wartości odżyw

Edukacja żywieniowa:

  • pokrycie zapotrzebowania energetycznego na składniki odżywcze zgodne z zalecanymi normami,
  • planowanie, prowadzenie i ocena programów profilaktycznych,
  • opracowywanie materiałów edukacyjnych.

Wybranymi parametrami stanu odżywienia stosowanymi przez dietetyków, są wyniki wskaźników obliczanych na podstawie wzoru:

  • BMI (Body Mass Index) orientacyjny wskaźnik stanu odżywienia: masę ciała podaną w kilogramach, dzielimy przez kwadrat wzrostu podany w metrach.

Zakresy wartości BMI:

mniej niż 16   

wygłodzenie
16 - 16.99wychudzenie
17 - 18.49niedowaga
18.5 - 24.99wartość prawidłowa
25 - 29.99nadwaga
30 - 34.99I stopień otyłości (otyłość średniego stopnia)
35 - 39.99

II stopień otyłości (otyłość znacznego stopnia)

powyżej 40

III stopień otyłości (otyłość bardzo znacznego stopnia; otyłość olbrzymia).

Wskaźnik BMI nie będzie miarodajny np. u sportowców, którzy wykazują znaczną zawartość tkanki mięśniowej (mięśnie ważą więcej, niż tłuszcz).

  • WHR (waist-to-hip ratio) – stosunek obwodu talii do obwodu bioder: wskaźnik stosowany
    w celu określenia typu otyłości.

Zakresy wartości WHR:

WHR > 1,0 u mężczyzn i WHR > 0,8 u kobiet świadczy o otyłości brzusznej: 

- otyłość androidalna, typ "jabłko",
- więcej tłuszczu brzusznego,
- większe (w stosunku do gynoidalnej) ryzyko problemów zdrowotnych.

WHR < 1,0 u mężczyzn i WHR < 0,8 u kobiet świadczy o otyłości pośladkowo-udowej:

- otyłość gynoidalna, typ "gruszk",
- mniej tłuszczu brzusznego.

  • WHtR (Waist-to-Height Ratio) stosunek obwodu talii do wzrostu (podany w centymetrach):

Kobieta

< 0,35niedożywienie
0,35 - 0,42niedowaga
0,42 – 0,46lekka niedowaga
0,46 – 0,49norma
0,49 – 0,54nadwaga
0,54 – 0,58poważna nadwaga
> 0,58otyłość

Mężczyzna

< 0,35niedożywienie
0,35 - 0,43niedowaga
0,43 - 0,46lekka niedowaga
0,46 – 0,53norma
0,53 - 0,58nadwaga
0,58 – 0,63poważna nadwaga
> 0,63otyłość

W czym jeszcze może pomóc dietetyk?

Dietetyk pomaga pacjentom zrozumieć dodatnią korelację między żywieniem, a stanem zdrowia i samopoczuciem. Edukacja żywieniowa jest kluczowym zadaniem specjalisty, który w ten sposób buduje fundamenty terapii dietetycznej. Wiedza pomaga pacjentowi np. wybierać odpowiednie produkty żywieniowe – ich ilość oraz jakość.

W kompetencjach dietetyka mieści się realizowanie wysokiej jakości pracy jako nieodłącznego elementu działań zawodowych, realizowanych w zakresie usług żywieniowych. Dietetyk świadomie i dobrowolnie bierze na siebie odpowiedzialność za zdrowie pacjenta [1].

[1] https://ptd.org.pl/sites/default/files/kodeks-etyki-zawodowej-dietetyka.pdf

Dietetyk w Centrum Medycznym Medicover

Możesz zadbać o swoje zdrowie, dobre samopoczucie i sylwetkę, kontaktując się z naszymi specjalistami z zakresu dietetyki. Specjalistyczne konsultacje dietetyczne w wybranym Centrum Medycznym Medicover są dostępne w sklepie internetowym Medistore:

  1. Konsultacja dietetyka - wizyta z przeprowadzeniem analizy składu ciała (bioimpedancja elektryczna BIA).
  2. Konsultacja dietetyka bez analizy składu ciała. 

Zadbaj o siebie z Medicover Dieta, a otrzymasz profesjonalne plany treningowe i dietetyczne – program wspierany przez wykwalifikowanych trenerów Men’s Health i Women’s Health, którzy przygotowali filmy treningowe uzupełniające prawidłową dietę jako kompleksowe podejście
do zdrowego stylu życia.

Konsultacja dietetyczna

Usługę konsultacji dietetycznej możesz zrealizować w wybranej przez siebie placówce Medicover, wskazanej podczas zakupu w sklepie internetowym Medistore. Ponadto, warto wiedzieć, jaki jest zakres działań i czym się zajmują dietetycy.

Pierwsza konsultacja dietetyczna obejmuje zwyczajowo:

  • wywiad zdrowotny i żywieniowy;
  • przyjrzenie się ogólnemu stanu zdrowia;
  • omówienie trybu życia (udział wysiłku fizycznego; ocenę nawyków żywieniowych),
  • wykonanie pomiarów antropometrycznych;
  • przeprowadzenie analizy składu ciała:

- analizator składu ciała to urządzenie pomiarowe pozwalające określić nie tylko masę ciała, ale między innymi zawartość tłuszczu, masy mięśniowej czy stopień nawodnienia organizmu (bioimpedancja elektryczna);

  • po zebraniu przez dietetyka wszelkich niezbędnych informacji, specjalista opracowuje zalecenia żywieniowe, w tym: plan żywieniowy oraz czas jego trwania.

Przed wizytą u dietetyka

Przed pierwszą wizytą u dietetyka zaleca się:

  • spisać szczegółową listę posiłków/przekąsek/napojów, które spożywało się w ciągu 2-3 ostatnich dni przed dniem wizyty (dzienniczek żywieniowy powinien obejmować dni powszednie i dni wolne od pracy lub weekendy),
  • konsultacja dietetyczna to m.in. rozmowa o sytuacji żywieniowej, zwyczajach, porach spożywania posiłków,
  • przygotować (jeśli wymagane) zalecenia lekarza prowadzącego, listę zażywanych leków oraz ostatnio wykonywane badania krwi.

Jeśli ich brak, zaleca się na prośbę lekarza/dietetyka wykonanie:

- morfologii,
- lipidogramu (cholesterol całkowity, LDL, HDL, Trójglicerydy),
- glikemii (cukier na czczo),
- hormonów tarczycy: T3T4 oraz TSH,
- poziomu kreatyniny, mocznika i kwasu moczowego (przy problemach z nerkami).

  • jeden dzień przed wizytą u dietetyka, z pakietem Medistore "Konsultacja dietetyka - wizyta z przeprowadzeniem analizy składu ciała", nie zaleca się ćwiczeń fizycznych, wizyt na saunie, oraz spożywania alkoholu i kawy (uniknięcie zafałszowanych wyników z analizatora składu ciała),
  • kilka godzin przed konsultacją, powinno ograniczyć się spożywanie posiłków i płynów, jeśli jest to możliwe i brak jest przeciwwskazań lekarskich/wynikających z choroby/ zaleceń.

Choroby dietozależne

Do chorób dietozależnych zalicza się:

  • otyłość;
  • choroby układu krążenia: nadciśnienie tętnicze, niedokrwienna choroba serca (choroba wieńcowa), zawał mięśnia sercowego, miażdżyca,
  • cukrzyca typu II,
  • choroba wrzodowa,
  • choroby nowotworowe,
  • osteoporoza,
  • alergia,
  • próchnica.

W powstawaniu większości nowotworów złośliwych biorą udział czynniki szkodliwe związane przede wszystkim ze sposobem życia. Za około 60% nowych przypadków raka odpowiedzialne są czynniki takie, jak palenie tytoniu i dieta [2]. 

[2] http://www.phie.pl/pdf/phe-2013/phe-2013-2-166.pdf

Zasady zdrowej diety

Warto zapoznać się z zasadami zdrowej diety: https://blog.medicoverdieta.pl/zasady-diety/ i być
na bieżąco z rekomendacjami od Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej. Twoje zdrowie jest
w Twoich rękach.

Dietetyczne fakty

Otyłość zwiększa ryzyko raka piersi w okresie pomenopauzalnym kobiet o około 50%, prawdopodobnie poprzez zwiększenie w surowicy stężenia wolnego estradiolu [3]. 

Wśród czynników związanych z dietą, nadwaga i otyłość przekonująco zwiększają ryzyko wystąpienia nowotworu (…) Po paleniu - najważniejsza możliwa do uniknięcia przyczyna raka w populacji zachodniej (…) wśród osób niepalących w tych populacjach, unikanie nadwagi jest najważniejszą strategią profilaktyki raka [4]. 

Dzienna dawka zjadanych owoców i warzyw powinna być nie mniejsza niż 5 porcji. Regularne spożywanie owoców może obniżyć aż o 20% ryzyko wystąpienia nowotworu [5]. 

[3] https://www.who.int/nutrition/publications/public_health_nut6.pdf

[4] https://www.who.int/nutrition/publications/public_health_nut6.pdf

[5] http://www.phie.pl/pdf/phe-2013/phe-2013-2-166.pdf


Sprawdź również:


Referencje:

Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka - Helena Ciborowska , Anna Rudnicka.

PZWL Wydawnictwo Lekarskie, ISBN: 9788320048674, EAN: 9788320048674

Normy żywienia człowieka, Mirosław jarosz, Barbara Bułhak-Jachymczyk; ISBN: 978-83-200-3421-9; PZWL Warszawa 2008, wyd.1

https://ncez.pl/upload/normy-net-1.pdf

http://www.phie.pl/pdf/phe-2013/phe-2013-2-166.pdf

https://www.who.int/nutrition/publications/public_health_nut6.pdf

https://dietetycy.org.pl/dietetyk/

https://ptd.org.pl/sites/default/files/kodeks-etyki-zawodowej-dietetyka.pdf

https://ncez.pl/abc-zywienia-/zasady-zdrowego-zywienia/podstawowe-zasady-zdrowego-zywienia

https://www.sodr.pl/informacje-branzowe/index/Epidemia-naszych-czasow-choroby-dietozalezne-/idn:601

Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania.
Data dodania 29.03.2021
Data ostatniej aktualizacji 07.02.2024