Dietetyka czym jest?
Dietetyka klasyfikowana jest do nauk interdyscyplinarnych, łączących w sobie wiedzę m.in. z zakresu: fizjologii, patofizjologii, medycyny klinicznej, biochemii, technologii żywności i żywienia oraz higieny
i profilaktyki zdrowia.
Rozwój medycyny i nauki o żywieniu dał niepodważalne dowody na to, że istnieje bezpośredni związek między zdrowym odżywianiem, a poprawą jakości życia z odpowiednio niższym ryzykiem zachorowania na przewlekłe choroby niezakaźne.
Dietetyk kim jest i jak może pomóc?
Dietetyk wykorzystuje w praktyce naukę o żywieniu i wiedzę na temat procesów zachodzących
w organizmie. Jest to specjalista do spraw żywności i żywienia – jednak, wbrew pozorom, nie zajmuje się tylko odchudzaniem pacjentów. Wiemy już, że utrzymanie prawidłowej masy ciała i prawidłowe zwyczaje żywieniowe wpływają na możliwość zachowania zdrowia do późnej starości.
Pomoc dietetyczna
Dietetyk udziela także porad związanych z przejściem na specyficzny tryb żywienia, np. wegetarianizm lub weganizm, jak również udziela wsparcia pacjentom z problemami medycznymi, takimi jak:
- dna moczanowa,
- celiakia,
- refluks żołądkowo-przełykowy,
- choroby tarczycy,
- zaburzenia lipidowe,
- alergia,
- zespół jelita drażliwego,
- cukrzyca, insulinooporność,
- choroby autoimmunologiczne,
- niedokrwistość,
- otyłość, nadwaga
i inne.
Wizyta w gabinecie dietetyka wiąże się z oceną stanu odżywienia pacjenta, której dokonuje się m.in. na podstawie wywiadu żywieniowego oraz badań antropometrycznych.
Czym zajmuje się dietetyk – zakres działań
Dietetyk czym się zajmuje? |
Konsultacje indywidualne i/lub grupowe w tym m.in.:
|
Ocena stanu zdrowia i odżywienia. |
Obliczanie wartości odżywczych posiłku/łków. |
Pomiary:
|
Planowanie diet i jadłospisów:
|
Edukacja żywieniowa:
|
Wybranymi parametrami stanu odżywienia stosowanymi przez dietetyków, są wyniki wskaźników obliczanych na podstawie wzoru:
- BMI (Body Mass Index) orientacyjny wskaźnik stanu odżywienia: masę ciała podaną w kilogramach, dzielimy przez kwadrat wzrostu podany w metrach.
Zakresy wartości BMI:
mniej niż 16 | wygłodzenie |
16 - 16.99 | wychudzenie |
17 - 18.49 | niedowaga |
18.5 - 24.99 | wartość prawidłowa |
25 - 29.99 | nadwaga |
30 - 34.99 | I stopień otyłości (otyłość średniego stopnia) |
35 - 39.99 | II stopień otyłości (otyłość znacznego stopnia) |
powyżej 40 | III stopień otyłości (otyłość bardzo znacznego stopnia; otyłość olbrzymia). |
Wskaźnik BMI nie będzie miarodajny np. u sportowców, którzy wykazują znaczną zawartość tkanki mięśniowej (mięśnie ważą więcej, niż tłuszcz).
- WHR (waist-to-hip ratio) – stosunek obwodu talii do obwodu bioder: wskaźnik stosowany
w celu określenia typu otyłości.
Zakresy wartości WHR:
WHR > 1,0 u mężczyzn i WHR > 0,8 u kobiet świadczy o otyłości brzusznej:
- otyłość androidalna, typ "jabłko",
- więcej tłuszczu brzusznego,
- większe (w stosunku do gynoidalnej) ryzyko problemów zdrowotnych.
WHR < 1,0 u mężczyzn i WHR < 0,8 u kobiet świadczy o otyłości pośladkowo-udowej:
- otyłość gynoidalna, typ "gruszk",
- mniej tłuszczu brzusznego.
- WHtR (Waist-to-Height Ratio) stosunek obwodu talii do wzrostu (podany w centymetrach):
Kobieta | |
< 0,35 | niedożywienie |
0,35 - 0,42 | niedowaga |
0,42 – 0,46 | lekka niedowaga |
0,46 – 0,49 | norma |
0,49 – 0,54 | nadwaga |
0,54 – 0,58 | poważna nadwaga |
> 0,58 | otyłość |
Mężczyzna | |
< 0,35 | niedożywienie |
0,35 - 0,43 | niedowaga |
0,43 - 0,46 | lekka niedowaga |
0,46 – 0,53 | norma |
0,53 - 0,58 | nadwaga |
0,58 – 0,63 | poważna nadwaga |
> 0,63 | otyłość |
W czym jeszcze może pomóc dietetyk?
Dietetyk pomaga pacjentom zrozumieć dodatnią korelację między żywieniem, a stanem zdrowia i samopoczuciem. Edukacja żywieniowa jest kluczowym zadaniem specjalisty, który w ten sposób buduje fundamenty terapii dietetycznej. Wiedza pomaga pacjentowi np. wybierać odpowiednie produkty żywieniowe – ich ilość oraz jakość.
W kompetencjach dietetyka mieści się realizowanie wysokiej jakości pracy jako nieodłącznego elementu działań zawodowych, realizowanych w zakresie usług żywieniowych. Dietetyk świadomie i dobrowolnie bierze na siebie odpowiedzialność za zdrowie pacjenta [1].
[1] https://ptd.org.pl/sites/default/files/kodeks-etyki-zawodowej-dietetyka.pdf
Dietetyk w Centrum Medycznym Medicover
Możesz zadbać o swoje zdrowie, dobre samopoczucie i sylwetkę, kontaktując się z naszymi specjalistami z zakresu dietetyki. Specjalistyczne konsultacje dietetyczne w wybranym Centrum Medycznym Medicover są dostępne w sklepie internetowym Medistore:
- Konsultacja dietetyka - wizyta z przeprowadzeniem analizy składu ciała (bioimpedancja elektryczna BIA).
- Konsultacja dietetyka bez analizy składu ciała.
Zadbaj o siebie z Medicover Dieta, a otrzymasz profesjonalne plany treningowe i dietetyczne – program wspierany przez wykwalifikowanych trenerów Men’s Health i Women’s Health, którzy przygotowali filmy treningowe uzupełniające prawidłową dietę jako kompleksowe podejście
do zdrowego stylu życia.
Konsultacja dietetyczna
Usługę konsultacji dietetycznej możesz zrealizować w wybranej przez siebie placówce Medicover, wskazanej podczas zakupu w sklepie internetowym Medistore. Ponadto, warto wiedzieć, jaki jest zakres działań i czym się zajmują dietetycy.
Pierwsza konsultacja dietetyczna obejmuje zwyczajowo:
- wywiad zdrowotny i żywieniowy;
- przyjrzenie się ogólnemu stanu zdrowia;
- omówienie trybu życia (udział wysiłku fizycznego; ocenę nawyków żywieniowych),
- wykonanie pomiarów antropometrycznych;
- przeprowadzenie analizy składu ciała:
- analizator składu ciała to urządzenie pomiarowe pozwalające określić nie tylko masę ciała, ale między innymi zawartość tłuszczu, masy mięśniowej czy stopień nawodnienia organizmu (bioimpedancja elektryczna);
- po zebraniu przez dietetyka wszelkich niezbędnych informacji, specjalista opracowuje zalecenia żywieniowe, w tym: plan żywieniowy oraz czas jego trwania.
Przed wizytą u dietetyka
Przed pierwszą wizytą u dietetyka zaleca się:
- spisać szczegółową listę posiłków/przekąsek/napojów, które spożywało się w ciągu 2-3 ostatnich dni przed dniem wizyty (dzienniczek żywieniowy powinien obejmować dni powszednie i dni wolne od pracy lub weekendy),
- konsultacja dietetyczna to m.in. rozmowa o sytuacji żywieniowej, zwyczajach, porach spożywania posiłków,
- przygotować (jeśli wymagane) zalecenia lekarza prowadzącego, listę zażywanych leków oraz ostatnio wykonywane badania krwi.
Jeśli ich brak, zaleca się na prośbę lekarza/dietetyka wykonanie:
- morfologii,
- lipidogramu (cholesterol całkowity, LDL, HDL, Trójglicerydy),
- glikemii (cukier na czczo),
- hormonów tarczycy: T3 i T4 oraz TSH,
- poziomu kreatyniny, mocznika i kwasu moczowego (przy problemach z nerkami).
- jeden dzień przed wizytą u dietetyka, z pakietem Medistore "Konsultacja dietetyka - wizyta z przeprowadzeniem analizy składu ciała", nie zaleca się ćwiczeń fizycznych, wizyt na saunie, oraz spożywania alkoholu i kawy (uniknięcie zafałszowanych wyników z analizatora składu ciała),
- kilka godzin przed konsultacją, powinno ograniczyć się spożywanie posiłków i płynów, jeśli jest to możliwe i brak jest przeciwwskazań lekarskich/wynikających z choroby/ zaleceń.
Choroby dietozależne
Do chorób dietozależnych zalicza się:
- otyłość;
- choroby układu krążenia: nadciśnienie tętnicze, niedokrwienna choroba serca (choroba wieńcowa), zawał mięśnia sercowego, miażdżyca,
- cukrzyca typu II,
- choroba wrzodowa,
- choroby nowotworowe,
- osteoporoza,
- alergia,
- próchnica.
W powstawaniu większości nowotworów złośliwych biorą udział czynniki szkodliwe związane przede wszystkim ze sposobem życia. Za około 60% nowych przypadków raka odpowiedzialne są czynniki takie, jak palenie tytoniu i dieta [2].
[2] http://www.phie.pl/pdf/phe-2013/phe-2013-2-166.pdf
Zasady zdrowej diety
Warto zapoznać się z zasadami zdrowej diety: https://blog.medicoverdieta.pl/zasady-diety/ i być
na bieżąco z rekomendacjami od Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej. Twoje zdrowie jest
w Twoich rękach.
Dietetyczne fakty
Otyłość zwiększa ryzyko raka piersi w okresie pomenopauzalnym kobiet o około 50%, prawdopodobnie poprzez zwiększenie w surowicy stężenia wolnego estradiolu [3].
Wśród czynników związanych z dietą, nadwaga i otyłość przekonująco zwiększają ryzyko wystąpienia nowotworu (…) Po paleniu - najważniejsza możliwa do uniknięcia przyczyna raka w populacji zachodniej (…) wśród osób niepalących w tych populacjach, unikanie nadwagi jest najważniejszą strategią profilaktyki raka [4].
Dzienna dawka zjadanych owoców i warzyw powinna być nie mniejsza niż 5 porcji. Regularne spożywanie owoców może obniżyć aż o 20% ryzyko wystąpienia nowotworu [5].
[3] https://www.who.int/nutrition/publications/public_health_nut6.pdf
[4] https://www.who.int/nutrition/publications/public_health_nut6.pdf
[5] http://www.phie.pl/pdf/phe-2013/phe-2013-2-166.pdf
Referencje:
Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka - Helena Ciborowska , Anna Rudnicka.
PZWL Wydawnictwo Lekarskie, ISBN: 9788320048674, EAN: 9788320048674
Normy żywienia człowieka, Mirosław jarosz, Barbara Bułhak-Jachymczyk; ISBN: 978-83-200-3421-9; PZWL Warszawa 2008, wyd.1
https://ncez.pl/upload/normy-net-1.pdf
http://www.phie.pl/pdf/phe-2013/phe-2013-2-166.pdf
https://www.who.int/nutrition/publications/public_health_nut6.pdf
https://dietetycy.org.pl/dietetyk/
https://ptd.org.pl/sites/default/files/kodeks-etyki-zawodowej-dietetyka.pdf
https://ncez.pl/abc-zywienia-/zasady-zdrowego-zywienia/podstawowe-zasady-zdrowego-zywienia
https://www.sodr.pl/informacje-branzowe/index/Epidemia-naszych-czasow-choroby-dietozalezne-/idn:601
Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. |