Bilans zdrowia dziecka. Pierwszy bilans – 6.-9. tydzień życia dziecka

Zanim maluch będzie miał dwa miesiące, zaplanuj pierwsze obowiązkowe badanie.

Co obejmuje bilans w 6.-9. tygodniu życia dziecka?

Przed rozpoczęciem badania bilansowego trzeba niemowlę rozebrać. Podczas tego bilansu pielęgniarka zmierzy długość i masę ciała dziecka oraz obwód głowy i klatki piersiowej. Lekarz z kolei dokładnie zbada dziecko, a szczególną uwagę zwróci na:

  • kształt główki niemowlęcia
  • ciemiączko przednie – jego kształt, rozmiar i wygląd
  • zaburzenia wzroku – czy dziecko nie ma zeza
  • drożność kanalików łzowych
  • czy dziecko nie ma zaburzeń słuchu
  • czy podczas osłuchiwania serca i płuc nie słychać szmerów
  • stan neurorozwojowy, napięcie mięśniowe i odruchy pierwotne, np. odruch Moro1
  • czy dziecko nie ma wrodzonej dysplazji stawów biodrowych (podczas tej wizyty lekarz zleci również wykonanie profilaktycznego USG stawów biodrowych)
  • u chłopców: czy jądra znajdują się w mosznie, u dziewczynek: czy wargi sromowe nie są sklejone
  • czy dziecko ma prawidłową budowę podniebienia, wędzidełek, warg i języka
  • czy na skórze są znamiona lub naczyniaki. 

Ciemiączka

Ciemiączka to takie części czaszki dziecka, która nie są skostniałe. Jednak mózg w tych miejscach jest dobrze chroniony, ponieważ ciemiączka wypełnia specjalna błona. Dzięki niej główkę dziecka można myć, głaskać i przytulać bez obaw. Ciemiączka pozwalają czaszce dziecka dopasować się do kształtu kanału rodnego matki podczas porodu i umożliwiają rozrost mózgu. Będąc w brzuchu mamy dziecko ma cztery ciemiączka – przednie, tylne i dwa boczne – jednak na świat przychodzi najczęściej z zarośniętymi ciemiączkami bocznymi. Ciemiączko tylne zarasta średnio ok. 6. tygodnia życia, a przednie między 10. a 18. miesiącem życia.

Wywiad lekarski podczas bilansu w 6.-9. tygodniu życia dziecka

Ponadto lekarz zapyta o przyjmowane przez dziecko leki, żywienie dziecka – czy dziecko jest karmione piersią czy mlekiem modyfikowanym, jak często i ile je, oceni rozwój psychoruchowy dziecka i zapyta o twoje obserwacje. Niepokojące rzeczy, które możesz zauważyć u swojego dziecka to np.:

  • trudności ze ssaniem lub połykaniem
  • nadmierne ulewanie pokarmu
  • przenikliwy płacz lub kwilenie
  • brak reakcji na dźwięki
  • zmiany skórne
  • zielone, wodniste stolce
  • nadmierne gazy

Lekarz w trakcie bilansu zapyta również jak wygląda wasze życie po wyjściu ze szpitala – kto opiekuje się dzieckiem, czy w domu ktoś pali papierosy, jaki dziecko ma rytm dnia, czy doznało jakichś urazów albo miało wykonywane jakieś badania.

Później lekarz udzieli ci informacji, m.in. o żywieniu dziecka, stosowaniu witamin, omówi dietę mamy karmiącej piersią oraz ewentualnie zleci dodatkowe badania lub konsultacje innych lekarzy (np. profilaktyczne USG stawów biodrowych).

Szczepienia w trakcie bilansu w 6.-9. tygodniu życia dziecka

Pierwsza wizyta u pediatry jest dobrym czasem na omówienie kalendarza szczepień, zarówno szczepień obowiązkowych jak i zalecanych, oraz na rozwianie twoich wątpliwości dotyczących szczepień. Pediatra poinformuje cię, jakie szczepionki są na rynku i jakie są schematy szczepień. Dodatkowo lekarz udzieli ci informacji o szczepieniach zalecanych dorosłym, przede wszystkim przeciwko grypie i krztuścowi. Dzięki takim szczepieniom dorośli (np. rodzice, dziadkowie czy opiekunka) są uodpornieni, co zapobiega przeniesieniu zakażenia na niemowlę. Poza tym pediatra poradzi ci, jakie leki przeciwgorączkowe warto mieć w domu (np. paracetamol, ibuprofen).

Po zbadaniu przez lekarza twoje dziecko zostanie również zaszczepione:

  • drugą dawką szczepionki przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (pierwszą dawkę miało podane w szpitalu po porodzie)
  • pierwszą dawką szczepionki przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi
  • pierwszą dawką szczepionki przeciwko zakażeniom Haemophilus influenzae typu b

Jak wykrywa się zaburzenia wzroku?

Zaburzenia wzroku wykrywa się przy pomocy testów przesiewowych – testu Hirschberga i cover testu.

Test Hirschberga polega na oświetleniu oczu dziecka z odległości ½ metra za pomocą małej latarki i obserwowaniu odblasku światła na rogówce. Prawidłowy wynik to odblask umiejscowiony symetrycznie w centrum źrenicy, zarówno w prawym jak i lewym oku. Świadczy on o braku zeza. Gdy odblask jest przesunięty ze środka rogówki w stronę nosa to jest to zez rozbieżny (ustawienie oka na zewnątrz), a gdy w stronę skroni – zez zbieżny (ustawienie oka w kierunku nosa).

Cover test, nazywany inaczej testem naprzemiennego zakrywania i odkrywania oczu, polega na obserwacji ruchu oka po jego zasłonięciu i odsłonięciu w trakcie patrzenia na wprost. Jeżeli odsłonięte lub odsłaniane oko rusza się to jest to wskazanie do rozpoznania zeza.

Przeczytaj także ogólne informacje o bilansie zdrowia dziecka.

Źródła:

  • „Książeczka zdrowia dziecka” Ministerstwa Zdrowia, której wzór został opisany w załączniku 6. Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 roku w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania (Dz. U. poz. 2069).
  • Program Szczepień Ochronnych 2016.
  • „Pielęgniarstwo pediatryczne. Podręcznik dla studiów medycznych” pod red. Bogusława Pawlaczyka.
  • Maria Jodkowska, Anna Oblacińska „Testy przesiewowe w kierunku wykrywania zeza u niemowląt”.

1 Odruch Moro – jeden z kilku odruchów obecnych u niemowląt. Pojawia się, gdy niemowlę się przestraszy (np. na jakiś głośny dźwięk) i polega na gwałtownym rozłożeniu obu rączek na boki, tak jakby chciało kogoś objąć. Zanika do 4-5. miesiąca życia.

Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania.
Data dodania 20.10.2017
Data ostatniej aktualizacji 08.05.2023